ایجاد ارزش‌افزوده تحریم نفت را بی‌اثر می‌کند
گفت‌و‌گوی «فراز» با «رضا پدیدار»، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران
نفت، مساله‌ای سیاسی است یا موضوع اقتصادی؟ این پرسشی است که طی ادوار گذشته تا به امروز هیچ پاسخی برای آن یافت نشده است. در هر مقطع از فعالیت دولت‌ها، وقتی درآمد سرشار نفت در اقتصاد وجود داشت، گرفتار بی‌عدالتی و سوء مدیریت در توزیع این درآمدها شد.
نمونه بارز این اتفاق، بیخبری از 700 میلیارد دلار درآمد نفتی در زمان فعالیت دولت دهم است. در مقابل اما کاهش تولید نفت در ایران که دلیلی جز تحریم نداشته، از نگاه صاحب‌نظران اقتصادی، همواره بحرانی سیاسی تلقی شده است.
به بیان دیگر، طی سال‌های گذشته، در هیاهوی بازی سیاسی با نفت، آنچه مغفول ماند بررسی وضعیت طلای سیاه ایران از منظر اقتصادی بود.
ماجرای نفت چیست؟
اما اصل ماجرای نگرانی از کاهش صادارت نفت ایران و همچنین دلایل آن چیست؟ این پرسشی است که رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در گفت‌و‌گو با «فراز» به آن پاسخ داد.
رضا پدیدار اعتقادی به تحلیل سیاسی در مورد وضعیت نفت ایران ندارد و معتقد است: « دست‌کم کسانی که در داخل کشور شعار حفاظت از منافع ملی سر می‌دهند، برای یک بار هم که شده باید تحلیل‌های بی‌پایه و اساس را درباره وضعیت صادرات نفت ایران کنار بگذارند و واقعیت‌ها را ببینند».
پدیدار همچنین اظهار داشت: « ایران، به عنوان یک کشور نفت‌خیز و دارنده این کالای استراتژیک، در مقاطع مختلف می‌تواند تصمیم بگیرد می‌خواهد نفت خود را صادر کرده و حفظ کند، یا در صورت لزوم این کالای استراتژیک خود را در مدار فرایند تغییر ماده با ارزش‌افزوده، به محصولی دیگر بدل سازد».
ایران ناتوان از فروش نفت نمی‌ماند
او در ادامه صحبت‌های خود و در واکنش به برخی اظهارنظرها که ایران را، به دلیل تحریم، ناتوان از صادرات نفت می‌دانند، گفت:« این اظهارنظرها بسیار ساده‌انگارانه است که عده‌ای بگویند به دلیل تحریم ایران از صادرات نفت خود ناتوان مانده، چراکه از منظر اقتصادی، نفت خام قابلیت تبدیل به ارزش‌افزوده، یعنی فراورده‌های نفتی و پتروشیمی، را دارد»
او در ادامه صحبت‌های خود به برشمردن ظرفیت‌های نفتی ایران اشاره کرد و توضیح داد: «از نگاه اقتصادی باید بگویم ایران یکی از کشورهای مهم دارای بیشترین ذخایر نفت و گاز در دنیا است؛ نباید فراموش کرد که در کل دنیا اگر 200 کشور در سازمان ملل متحد خود را ثبت کرده‌اند، در مجموع فقط نزدیک به 30 کشور منابع هیدروکربنی و منابع نفت و گاز دارند که ایران یکی از آن 30 کشور است».
او در ادامه صحبت‌های خود همچنین بیان داشت: « در حال حاضر ایران قادر است نفت و گازی را که از منابع خود استخراج می‌کند به 9 ماده هیدروکربنی تبدیل کند و علاوه بر تامین نیاز داخل، آن را در اختیار بازارهای بین‌‌المللی هم قرار دهد».
موانع وجود دارد
پدیدار در پاسخ به این پرسش که چرا صنعت نفت، گاز و پتروشیمی ایران، به گواه بسیاری از اظهار نظرهای کارشناسی، نتوانسته از همه ظرفیت‌های خود استفاده کند، بیان داشت: «اگر صنعت نفت ایران نمی‌تواند از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کند، حتماً موانعی وجود دارد که باید از سر راه برداشته شود».
او در عین حال همچنین معتقد است: « ایران به دلایل متعددی، در دیپلماسی نفتی آن‌طور که باید و تصور می‌شد موفق عمل نکرده است».
پدیدار به نکته مهم دیگری هم اشاره می‌کند و می‌گوید: « به جای نگرانی از کاهش صادرات نفت خام می‌توان راهکاری برای ایجاد ارزش افزوده و به دست آوردن مزیت نسبی در بازارهای جهانی اندیشید؛ ایران در حال حاضر به 15 کشور خاور میانه و 14 کشور آسیای مرکزی ارزش افروده نفت خود را صادر می‌کند و این موضع باید بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گیرد».