جامعه ایرانی تحت فشار است
گفت و گو «فراز» با تحلیل جامعه شناسی «امان الله قرائی مقدم» از آمار بالای اشتغال افراد به مشاغلی چون فروشندگی و مسافرکشی
تعداد قابل توجهی افراد شاغل در جامعه ایران که با دستفروشی و مسافرکشی امرار معاش می‌کنند و میزان آنها گاها حتی به 12 برابر نرم جهانی می‌رسد موضوعی است که می‌توان آن را از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرارداد. اما درک بهتر بسیاری از رفتارهای اقتصادی افراد جامعه از دریجه نگاه جامعه شناسی ممکن می‌شود. برای درک بهتر چرایی این موضوع «فراز» با امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس به گفتگو نشست. جامعه شناسی که در توضیح این رفتار بسیاری از مردم می‌گوید: ب«سیاری از مردم این روزها تحت فشار قرار دارند و راه‌های پیش پایشان برای گذران زندگی آنقدر کم شده که رو به چنین مشاغلی می‌آورند.»
به گزارش «فراز»، «امان الله قرائی مقدم»، جامعه شناس و استاد دانشگاه در همین زمینه می‌گوید: «این آمارها بعلاوه بخش غیر رسمی آن را به صورت عیان می‌توان در سطح جامعه دید، موضوعی که اگر به مدت یک هفته فردی بدون خودروی شخصی در شهر تردد کند هم می‌توان تا حدی عمق آن را درک کند زیرا بیکاری برخلاف آنچه در آمارهای رسمی مطرح می‌شود در سطح جامعه جریان دارد. معضلی که دستگاه‌های مسئول با دستکاری تعاریف اشتغال نمی‌توانند از پس آن بر بیایند. البته در شهری چون تهران و حتی در برخی کلان شهرهای دیگران موضوع با مهاجرت گسترده به مرکز نیز گره خورده است.»
او می‌افزاید: «بسیاری از مردم در پی وضعیت نامناسب اقتصادی دچار معضلات عدیده‌ای در زندگی شخصی خود هستند و بسیاری از آنها راهی جز روی آوردن به این مشاغل نمی‌بینند تا بتوانند حداقل بخشی از معضلاتشان را مرتفع کنند. مردم امروز برای فرار از گرفتاری‌های اقتصادی دست به هر کاری ممکن است بزنند و باید خوشحال باشیم به جای کارهای خلاف یا افتادن در ورته اعتیاد رو به سوی چنین مشاغلی می‌آورند.»
این جامعه شناس می‌افزاید: «وقتی دستگاه رسمی ظرفیتی بسیار بسیار پایینی برای جذب افراد دارد و بخش خصوصی نیز تحت فشار اقتصادی نمی‌تواند بیش از این پاسخگوی جذب افراد بیشتر باشد، طبیعی است که خود افراد جامعه در میانه این تگنا راهی جز اشتغال به حرفه‌های اینچنینی که در بسیاری از اوقات حتی سرمایه فراوانی هم نمی‌خواهد و مهارت قابل توجهی نیاز ندارد، ندارند.»
قرایی مقدم خاطرنشان می‌کند: «از سوی دیگر این مشاغل گاهی اوقات از حداقل حقوقی که در دیگر بخش‌های اقتصادی می‌تواند برای مردم داشته باشد، درآمد بیشتری دارد و از همین روی مردم هم به آن اقبال نشان می‌دهند. امروز با این وضعیت نابسامان اشتغال و در مقابل جمعیت قابل توجه فارق‌التحصیلان افزایش شغل‌های اینچنینی در کنار کارهایی چون دلالی کاملاً طبیعی است.»
او یادآور می‌شود: «بزرگ شدن این بخش از شاغلان البته سویه‌های دیگری هم دارد که در میان مدت و بلند مدت خوشایند نیست اما به نظر می‌رسد اگر هم مردم برای کسب معیشت به این مشاغل روی نیاورند، بخشی از آنها به سمت رفتارهای برای کسب معیشت بروند که آنها در همین ظرف زمانی برای جامعه بار بیشتر و خصارت بیشتری در پی دارد.»
این استاد دانشگاه در انتها خاطرنشان می‌کند: «امروز جامعه ایران از یک سو مورد تهدید نیست، توسعه در این کشور جز یک دستاویز چیز بیشتری نبوده و در تمامی حوزه‌ها اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این جامعه بازمانده است آن هم به سبب روند نادرستی که دستگاه‌های مسئول طی کرده‌اند و نتیجه چنین شده است. همین حالا جامعه ایرانی به سبب شرایط اقتصادی نامناسب در چنان فشاری قرار دارد که بسیاری از جامعه شناسان نگران دامنه‌های آن هستند. مفاسد اقتصادی و همچنین اختلافات طبقاتی بسیار زیاد و فاصله قابل توجه بخش ثروتمند جامعه با دیگر اقشار جامعه می‌تواند تبعات بیشتری در پی داشته باشد زیرا دامنه تحمل جامعه برای رسیدن به فردایی بهتر می‌تواند در صورت عدم تحقق یک‌جایی منجر به اتفاقاتی شود که آن سویش ناپیدا باشد.»