۸۵ درصد كادر درمان در اولويت تزريق واكسن نيستند!
هادي يزداني پزشك و فعال سياسي در گفت‌وگو با «فراز»:
الگوي واكسيناسيون در ايران هنوز ابهامات و سوالات زيادي دارد. يكي از مهم‌ترين سوالات چرايي جا ماندن پزشكان عمومي از اولويت تزريق واكسن است. بنابر اعلام دولت پزشكان عمومي در دسته‌بندي اولويت‌دار كادر درمان قرار نگرفتند. اين در حالي است كه در اغلب موارد پزشكان عمومي اولين گروهي هستند كه با بيماران كوويد۱۹ مواجه مي‌شوند. در كادر درمان تبعيض ديگري هم وجود دارد. وزارت بهداشت پزشكاني را كه در استخدام دانشگاه علوم پزشكي نيستند و ارتباطي با اين وزارت‌خانه ندارند را در صورت جزء «شهيدان خدمت» به حساب نمي‌آورد. اين را هادي يزداني پزشك عمومي و فعال سياسي به «فراز» مي‌گويد. در ادامه اين پزشك به سوالات «فراز» درباره چرايي اين تبعيض‌ها در كادر درمان پاسخ مي‌دهد.
گويا پزشكان عمومي در اولويت واكسيناسيون در ايران قرار ندارند؟
پزشکان عمومی در اولویت‌بندی تزریق واکسن نیستند. در حالی که آنها خط اول مواجهه با ویروس کرونا محسوب می‌شوند. توجه كنيد كه هیچ بیماری مستقیم و راسا اتاق آی‌سی‌یو نمی‌رود. اغلب بیماران در خط اول به درمانگاه‌ها، مطب‌ها و در خط بعدی به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند. پس از این روند است که بیماران در صورت نیاز بستری می‌شوند. با این همه در اولویت‌بندی اعلام شده پزشکان عمومی قرار ندارند.
در کشورهای دیگری که واکسیناسیون عمومی را آغاز کردند پزشکان عمومی هم جزء اولويت تزريق هستند؟
در این کشورها کادر درمان شامل همه کسانی است که در این حوزه فعالیت می‌کنند. حتی ورای پزشکان عمومی پرنسل خدماتی مراکز درمانی هم شامل کادر درمان می‌شوند. در انگلیس، آمریکا و اغلب کشورها اولویت را بر واکسیناسیون ساکنین خانه‌های سالمندان گذاشتند. چرا که بیشترین مرگ‌ومیر در اروپا و آمریکا مربوط به همین خانه‌های سالمندان بود. ما در ایران هنوز خانه سالمندان به معنایی که در اروپا و آمریکا وجود دارد نداریم. این البته حسن‌ها و معایب دارد و به دلیل تفاوت‌های فرهنگی ما است. پس از این بخش در این کشورها اعلام شد که کادر درمان در اولویت تزریق هستند. تاجایی که من می‌دانم در بریتانیا، آمریکا و نقاط دیگر اعضایی از بین کادر درمان را مستثنی نکردند. کادر درمان یعنی از نقطه صفر تا صد. یعنی همان‌قدر که پرسنل خدماتی در معرض هستند ممکن است پرستاران نیز در معرض خطر باشند. البته درصد خطر قطعا متفاوت است و برای کسی که به صورت مستقیم با بیمار در ارتباط است خطر بیماری بسیار بیشتری دارد. اما به معنای این نیست که مثلا منشی درمانگاه است در معرض خطر نباشد. در دنیا کادر درمان به معنی تمام کسانی است که سیستم بهداشت و درمان یک کشور فعالیت می‌کنند. در ایران اما چنین نیست. حتی در نامه‌ای که آقای دکتر فاضل لنکرانی که جایگاهی در این حوزه دارند و زمانی هم وزیر بودند اعلام شده که متخصصین عفونی و داخلی در اولویت باشند و نامی از پزشکان عمومی برده نشده. ایشان رییس انجمن‌های علمی پزشکی کل کشور هستند. در چنین شرایطی است که اولویتی برای واکسیناسیون پزشکان عمومی وجود ندارد. سوال من اينجاست كه اگر شمای نوعی امروز علایمی داشته باشید کجا می‌روید؟
درمانگاه.
دقیقا. به درمانگاه یا مطب خصوصی مراجعه می‌کنید. یعنی خط نخست مواجهه با بیماران کووید پزشکان عمومی هستند. چرا که ۸۵ درصد از بیماران کووید به بستری‌شدن نیاز ندارند و از ۱۵ درصدی که به بستری می‌رسند نزدیک ۵ تا و ۷ درصد وارد آی‌سی‌یو می‌شوند. حالا مجموعه که با ۸۵ درصد بیماران کووید مواجه است در اولویت واکسیناسیون قرار نگرفته است.
شما این مطالبه را چطور پیگیری می‌کنید؟ آيا سازمان نظام پزشكي مسئول است؟
شاید از منظر بیرونی چنین است اما واقعیت این است که یکی از انتقادات ما به نظام پزشکی اتحاد صنفی ضعیف در برابر داروسازان و پرستاران است. اما مرجع این دادخواهی برای پزشکان عمومی باید سازمان نظام پزشکی باشد. این سازمان باید پیگیر واکسیناسیون تمام کادر درمانی که در یک سال گذشته فعال بوده باشد. ببینید در دانشگاه‌های آموزشی پزشکی رزیدنس‌ها یا دانشجوهای که در تماس مستقیم با بیماران بودند در اولویت تزریق واکسن قرار نگرفتند. اما اساتید آنها که در یک سال گذشته اغلب کار نکردند و در مطب‌های خود نیز حاضر نشدند در اولویت واکسیناسیون قرار گرفتند. البته این افراد به دلیل سن بالا و شغل خود اولویت دارند اما رزیدنس‌هایی که داخل بیمارستان خدمات ارایه می‌دهد و با بیماران طرف است در اولویت نیست؟
گويا تعريف «شهيد خدمت» هم شامل همه كادر درمان نيست؟
بله. نکته تبعیض‌آمیز دیگری هم در مبارزه کادردرمان با کرونا وجود دارد. وزارت بهداشت عنوان «شهید خدمت» را برای کسانی که در این راه جان خود را از دست دادند تعریف کرده است. بر این اساس من نوعی به عنوان پزشکی که در مطب شخصی و درمانگاه‌ها فعالیت می‌کنم و هیچ‌گونه رابطه مالی و استخدامی با دانشگاه علوم پزشکی و وزارت بهداشت ندارم، اگر بمیرم شهید راه خدمت محسوب نمی‌شوم.
تعداد اين پزشكان چقدر است؟
پزشکان بسیاری هستند که با علوم پزشکی و وزارت بهداشت ارتباطی ندارند. خیلی از پزشکان در مجموعه‌های خصوصی و حتی خیریه‌ای مشغول هستند. بنابراین اگر پزشکی در مطب شخصی خود کرونا بگیرد و فوت کند از نظر وزارت بهداشت شهید خدمت نیست. آنها فقط سانس‌های کرونا را تحت این عنوان تعریف کردند و می‌گویند و وفت آن پزشک را مثل مردم محسوب می‌کنند.
این‌گونه سياست‌گذاري‌ها تصور بی‌عدالتی را در ذهن افراد بیشتر می‌‌کند. شاید وزارت بهداشت چنین قصدی نداشته باشد اما این تصور به وجود می‌آید و دولت بايد در اين زمينه پاسخگو باشد و استدلال‌هاي خود را اعلام كند.