زیر و بم آخرین بودجه قرن در حوزه فرهنگ و هنر
وضعیت بودجه پیشنهادی زیرشاخه های حوزه فرهنگ و هنر برای سال ۱۴۰۰ واکاوی شد

در حالی که بیش از یک هفته از تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ به مجلس می گذرد، واکنش ها و تحلیل ها نسبت به ارقام در نظرگرفته شده برای هر حوزه ادامه دارد. در این میان و با انتشار جزئیات این لایحه در رسانهها بود که بار دیگر اظهارنظرها و انتقادها درمورد بخشی از ماده واحدهها و همچنین افزایش و کاهش رقم بودجه نهادها افزایش یافت. بودجه پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سال آینده هزار و دویست و پنجاه و پنج میلیارد تومان است. بودجه مصوب سال گذشته این وزارتخانه هشتصد هزار میلیارد ریال بوده است. همچنین بودجه صداوسیما ازجمله مواردی بود که بیشترین بار حرف و حدیث را به دوش کشید. اما این افزایش رقم بودجه چقدر قرار است دردهای حوزه فرهنگ را درمان کند؟ اصلا با توجه به رشد قیمتها و تورم سالانه چقدر این رقم بودجه، به چشم میآید؟!
سهم سینما و هنرهای نمایشی از بودجه ۱۴۰۰
مثلا گفته میشود که در بخش سینما و تئاتر، بودجه پیشنهادی دولت برای این دو حوزه افزایش یافته است. بودجه سال قبل سازمان امورسینمایی، ۲۱۰میلیارد تومان بوده و امسال رقم پیشنهادی دولت ۲۷۵میلیارد تومان شده است. این سازمان زیرمجموعههای مختلفی دارد که برای هرکدام جداگانه ردیفی مشخص شده؛ برای مثال حمایت از جشنواه فیلم فجر ۲۰میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان و حدود ۱۷۲میلیارد تومان هم برای حمایت و گسترش سینمای ملی در نظر گرفته شده است. در بخش حمایت و گسترش هنرهای نمایشی یعنی همان حوزه تئاتر ۱۲۰میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در بودجه ثبت شده است که سال قبل این رقم کمی بیش از ۸۴ میلیارد تومان بود. در جزئیات برآورد هزینههای هنرهای نمایشی در سالهای قبل نام موزه تئاتر جداگانه و درکنار نام خانه تئاتر میآمد که برای سال آینده حذف شده و فقط به درج نام موزه تئاتر عروسکی با در نظرگیری بودجه دومیلیارد و ۵۰۰ میلیون تومانی اشاره شده است. البته نیاز به یادآوری نیست که این رقم بودجهای هم که در اختیار مجلس قرار گرفته اگر با همین میزان تصویب شود، حتی بعد از تصویب هم مشخص نیست که تمام این رقم تخصیص پیدا کند.
سهم مساجد
از بودجه بیش از هزار میلیاردی وزارت ارشاد، ۱۳۰۰۸۰۳ میلیون ریال به برنامه حمایت از گسترش فعالیتهای فرهنگی در مساجد، ۵۲۷۰۰۰ میلیون ریال برای توسعه فعالیتهای تبلیغی ترویجی قرآنی کشور، ۲۳۲۰۰۰ میلیون ریال برای حمایت از بهبود فضای کسب و کارهای فرهنگی و ۱۰۲۰۰۰ میلیون ریال به حمایت از توسعه و الگو سازی مد و لباس اسلامی اختصاص پیدا کرده است.
افزایش کم رمق بودجه در حوزه کتاب و ادبیات
در حوزه کتاب و ادبیات تفاوت خاصی در رقم بودجه حوزه نشر دیده نمیشود. از مجموع بودجههای پیشنهادی در لایحه بودجه ۱۴۰۰، ۱۸۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به توسعه نشر و ترویج کتابخوانی اختصاص یافته است که تفاوت خاصی با بودجه سال پیش ندارد. سهم حوزه نشر، کتاب و مطبوعات در بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ۸۰۵۸۱۰ میلیون ریال برای توسعه نشر و ترویج کتابخوانی، ۶۱۶۰۰۰ میلیون ریال برای برنامه حمایت و ارتقای مطبوعات و ۱۴۰۰۰۰ میلیون ریال برای نمایشگاه بین المللی کتاب تهران است. همچنین امسال علاوه براین بودجه، ٣٧٧۰۰۰۰ میلیون ریال یارانه برای حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات در نظر گرفته شده است. البته در سال ۹۹ برخلاف پیشنهاد بودجه حدود سههزار میلیون ریالی، یارانهای به این بخش تعلق نگرفته بود.
سهم هنرهای تجسمی از بودجه
در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ حوزه هنرهای تجسمی و موسیقی با افزایش در مقایسه با سال قبل ارقام قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص دادهاند، هنرهای تجسمی ۴۵۴۰۰۰ میلیون ریال از بودجه فرهنگی کشور را به خود اختصاص داده است.
بنیاد سعدی هم با بودجه ۲۰۰۰۰۰ میلیارد ریال هم قرار است در سال آینده برای گسترش زبان فارسی فعالیت کند. زیر مجموعههای این ردیف بودجه شامل حمایت از آموزش، ترویج و حفظ آثار بومی و قومی ایران اسلامی (۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، حمایت از موسسات، انجمنها، مراکز و تشکلهای صنفی هنرهای تجسمی (۴ میلیارد و ٢۰۰ میلیون تومان)، نظارت بر فعالیتهای تجسمی (٧ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، حمایت از حضور بینالمللی هنرمندان تجسمی (۵ میلیارد و ٢۰۰ میلیون تومان) ، کمک به تقویت آرشیوهای هنر بومی (یک میلیارد و ٢۰۰ میلیون تومان)، کمک و حمایت از برگزاری نمایشگاهها و همایشهای هنری تجسمی (۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، فعالیتهای موزه هنرهای معاصر (٢ میلیارد و ٣۰۰ میلیون تومان) و صدور مجوز برگزاری جشنوارهها، نمایشگاهها، دورهها و کارگاههای آموزشی هنرهای تجسمی، تاسیس نگارخانهها، ورود و خروج آثار هنری، نصب مجسمه و یادمان و علائم و نشانهها (۴ میلیارد تومان) است.
نگاه جزیی به بودجه زیر مجموعه های موسیقی
برای بخش «برنامه حمایت و صیانت از موسیقی ملی»، ۸۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این درحالی است که در بودجه پیشنهادی سال۹۹، این رقم ۵۵ میلیارد و ۹۰۷ میلیون بوده که امسال با افزایش حدودا ۲۵ میلیاردی همراه است. زیر مجموعه های این بخش شامل ایجاد آرشیو ملی موسیقی ایران (یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان)، حمایت از برگزاری جشنوارههای موسیقی (۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان)، حمایت از تولید، ساخت و اجرای موسیقی صحنهای (۲۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان)، حمایت از حفظ و اشاعه موسیقی نواحی و آئینی ایران (۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)، نظارت بر فعالیتهای حوزه موسیقی (۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)، حمایت از حضور بینالملل موسیقدانان و گروههای موسیقی (یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، کمک به موسسات، مراکز، انجمنها، کانونها و تشکلهای صنفی موسیقی (۸۰۰ میلیون تومان)، حمایت از ارکسترهای ملی و سمفونیک (۲۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان)، کمک به خانه موسیقی و موزه موسیقی (۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان)
کمک به بنیاد فرهنگی هنری رودکی (۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان) و صدور مجوز انتشار آثار موسیقی، اجرای موسیقی، پروانه تاسیس و فعالیت مراکز موسیقی (۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان) است.
سهم صدا و سیما از بودجه نهادهای فرهنگی
بیشترین اظهارنظر و حرف و سخنها در بودجه نهادهای فرهنگی امسال مربوط به رقم پیشنهادی بودجه صداوسیماست. سهم صدا و سیما برای تولید برنامههای صوتی و تصویری از بودجه پیشنهادی، معادل ٢ هزار و ۶۱٩ میلیارد تومان است. این درحالی است که بودجه مصوب نهایی سازمان صداوسیما در سال ۹۹، مبلغ ۱۹۱۵ میلیارد تومان بوده است. ضمن اینکه سازمان صداوسیما همانند وزارت ورزش مکلف شده است درآمدهای تبلیغاتی ناشی از پخش مسابقات ورزشی را نزد خزانهداری کشور واریز کند که این وجه به نسبت ٣۰ به ٧۰ به ترتیب در اختیار وزارت ورزش و صداوسیما قرار میگیرد. گفته میشود قرار است تسهیلات ارزی هم برای توسعه کمی و کیفی برنامههای تولیدی، پویانمایی، مستند، فیلم و سریال در اختیار صداوسیما قرار گیرد.در پایان باید گفت که ارقام لایحه بودجه تا کنون فقط بر روی کاغذ است و در موقع تحویل بودجه به برخی از این نهادهای فرهنگی، فقط ٣۰ تا ۴۰ درصد بودجه مصوب آن ها در اختیارشان قرار می گیرد و گاهی اوقات حتی کمتر. باید دید که این ارقام با وجود مشکلات متعدد عرصه فرهنگی در سالهای اخیر و به خصوص سال گذشته با وجود تعطیلیهای طولانی مراکز فرهنگی هنری، تا چه انداره مثمر ثمر خواهند بود.