از دژ استوار ساسانیان تا پاتوق معتادان و انبار حرم!

قلعه گبری شهر ری یک بنای ۲ هزار ساله است که طی توافق‌نامه‌ای، حدود ۴۰ سال جزو موقوفات حرم شاه عبدالعظیم(ع) بوده و همین، سال‌ها محل بحث فعالان و حامیان میراث فرهنگی بوده است. امروز وضعیت قلعه گبری خوب نیست. این بنا که در جنوب شرقی شهر ری با مساحتی حدود ۳ هزار متر مربع در دوره ساسانیان ساخته شده، اکنون بیشتر از قبل دچار آسیب شده است. برج و باروی این بنای عظیم‌الجثه طی قرن‌ها به دلیل فرسایش، تخریب شده و تنها دیوار‌های طولانی و مرتفع از خشت و گل از آن به‌جای مانده است.

نویسنده

فاطمه احمدی

قلعه گبری یکی از بلاتکلیف‌ترین بناهای تاریخی است که حتی مسئولان نیز از پاسخگویی در این مورد سر باز می‌زنند. به همین دلیل، خبرنگار فراز برای بررسی دقیق‌تر وضعیت فعلی این بنا به محل مراجعه کرد. مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید:

قلعه‌ای با دیوارهای فرو ریخته که روبه‌روی آن یک فضای سبز و پارک قرار گرفته و ریزش دیواره‌ها طی سال‌ها هنوز از شکوه آن کم نکرده است. مسیر را طی می‌کنم و به دور قلعه می‌روم. تصویر ورودی با یک در سبز رنگ و تابلوی ورود ممنوع، نشان از آن بود که این‌ مکان بیشتر شبیه یک انباراست تا بنای تاریخی با قدمت دو هزار ساله! همه اهالی محل می‌دانستند که این انبار متعلق به تولیت حرم است. تنها حصاری گرداگرد دیواره‌های بنا دیده می‌شد؛ آن هم نه برای محافظت از قلعه، بلکه برای حفاظت از کانکس‌هایی بود که انبار حرم در آن‌جا قرار داشت.

جای جای دیواره‌های قلعه شبیه یک غار تاریک و سوخته‌ای شده که خبر از تجمع معتادان شبانه در این مکان می‌دهد. دیواره‌ای که به‌جای بازسازی‌اش، درون آن بلوک سیمانی سوار شده و به تنها چیزی که شباهت داشت یک بنای از یاد رفته‌ و رها شده بود تا یک بنای تاریخی. نکته‌ی دیگری که وجود داشت این بود که طی سفر ریاست جمهوری در ۳۰ بهمن ۱۴۰۱ و جلسه‌ای که با شورای اداری شهرستان ری برقرار شد، قرار بود این بنا طی یک ماه از انبار حرم تخلیه و به میراث‌فرهنگی منتقل شود. اما هنوز هیچ اقدامی برای مرمت آن صورت نگرفته است.

بر اساس گفته‌های قدیر افروند، مدیر پایگاه ملی شهرری، توافقاتی بین تولیت حرم، شهرداری و میراث‌فرهنگی صورت گرفته بود. در این توافق بنا بود شهرداری با دادن یک زمین به تولیت آستانه و گرفتن قلعه، مسئولیت مرمت و احیای آن را به عهده بگیرد. اما طبق شنیده‌های خبرنگار فراز، همچنان با گذشتن چندین ماه شهرداری شهرری هیچ زمینی به تولیت حرم نداده و هنوز هیچ نقل و انتقالی انجام نشده است. در این خصوص چندین بار با شهردار جدید منطقه ۲۰ تماس گرفته شد، اما ایشان پاسخگوی هیچ یک از تماس‌ها نبودند.

روزنامه اینترنتی «فراز» درباره این موضوع با «قدیر افروند»، مدیر پایگاه ملی شهرری گفت‌وگو کرده است.

چه کسانی مدعی مالکیت این بنای تاریخی بودند؟

قدیر افروند مدیر پایگاه ملی ری با بیان این‌که قلعه گبری دو مدعی داشته که یکی از آن‌ها انجمن زرتشتیان و دیگری میراث‌فرهنگی بوده می‌گوید: «انجمن زرتشتیان و میراث فرهنگی چند سال پیش نسبت به این قلعه شکایتی در دست پیگیری داشته اند، نمی‌دانیم این شکایت به کجا رسید. اما در ارتباط با صدور سند مالکیت بود است».

فراز، بارها مورد شکایت میراث‌فرهنگی برای صدور سند مالکیت را پیگیری کرده است اما اداره‌های میراث‌فرهنگی تهران و شهر ری پاسخگو نبوده و تنها در پی تماس‌های مکرر، خبرنگار فراز را به شخص دیگری برای پاسخگویی معرفی کردند. با این وجود، تا لحظه تنظیم این گزارش هیچ اطلاعات دقیقی در خصوص شکایت ثبت شده میراث در دست نیست.

مدیر پایگاه ملی شهرری ادامه می‌دهد: «از زمانی که حاج آقا «قاضی عسگر» تولیت آستانه حرم شاه عبدالعظیم(ع) شدند توجه ایشان به این اثر تاریخی بیشتر شد ودر این خصوص دستوراتی صادر کردند. در جریان بازدید رییس جمهور از شهرری و با دستور او پیگیری‌ها و اعلام آمادگی شهرداری ری صورت گرفت. موافقت شد قلعه گبری که تاکنون کاربری مناسب و مورد تایید میراث‌فرهنگی را نداشته در اختیار شهرداری ری قرار بگیرد. بنا شد شهرداری نیز با کاربری‌های مشخصی که با میراث فرهنگی هماهنگ شده بود، این بنا را مرمت کند، اما ظاهرا برای معرفی ‍پیمانکار و مشاوره مشکل ‍‍پیش آمده است».

افروند می‌گوید: «بنظر می‌رسد همه‌ی این هماهنگی‌ها و توافقات، مربوط به ماه‌های گذشته بوده و در حال حاضر تا به ثمر رسیدن توافقات این روند متوقف شده است».

تاخیر بلند مدت شهرداری در دادن زمین

او با اشاره به این‌که طبق شنیده‌ها بنا بود شهرداری قطعه زمینی را در اختیار آستانه قرار بدهد تا آن‌ها بتوانند کانکس‌های داخل قلعه را به آنجا منتقل کنند، ادامه می‌دهد: «این اتفاق بعد از ۴۰ سال قرار است رخ بدهد و خیلی مهم است. اما ما نمی‌دانیم چرا در واگذاری زمین تاخیر به‌وجود آمده است».

مدیر پایگاه ملی شهرری می‌گوید: «در دوره شهرداری پیشین اطلاع داشتیم که شهرداری برای این موضوع اعتبار خوبی اختصاص داده است. حتی پیمانکار و مشاور، برای تهیه طرح مرمت، احیا و حفاظت زیر نظر میراث و پایگاه ملی، در نظر گرفته شده بود».

مسئولیت تهیه طرح به عهده چه نهادی خواهد بود؟

افروند ادامه می‌دهد: «اگر بر اساس تفاهم‌نامه سه جانبه با دستور رییس جمهور که بین تولیت حرم، میراث‌فرهنگی و شهرداری ری انجام شده و شهرداری گفته است که انجام تهیه طرح و مرمت با آن‌ها باشد پس باید این کار را انجام دهند. در این بین میراث‌فرهنگی اولویت‌اش تعیین و تکلیف این اثر ملی و حفاظت و احیاء آن به بهترین شکل و کاربری است».

او با بیان این‌که گویا مجری و طرف این قرارداد، شرکت توسعه‌ فضای فرهنگی شهرداری تهران است، می‌گوید: «اکنون شهردار قبلی ری مدیرعامل همین شرکت شده است. بنابراین مدیرعامل این شرکت اشراف کامل نسبت به پروژه «قلعه گبری» دارد. گفته می‌شود قرارداد مشاوری که معرفی کرده‌اند به هر دلیلی امضا نشده و به این ترتیب موضوع معرفی این مشاور برای قرارداد تهیه طرح منتفی شده است».

افروند ادامه می‌دهد: «این صحبت‌ها مربوط به چند ماه گذشته است. با این حال طبق شنیده‌ها این اعتبار برگشت خورده و شنیده‌ایم این اعتبار دوباره تامین شده است. اما در حال حاضر ما از آخرین وضعیت این پروژه و از مفاد دقیق دستور ریاست‌جمهوری و تعهدات شهرداری بی‌خبر هستم».

او در پایان با اشاره به این‌که اتفاق دیگری که جدا از موضوع تهیه طرح افتاده، این است که شهرداری هنوز موفق نشده زمین مورد نظر را در اختیار آستانه قرار دهد، می‌گوید: «تا قلعه تخلیه نشود هیچ‌کس نمی‌تواند کاری کند، پس اول از همه شهرداری باید تعهد اولش را به جا بیاورد».

در پی این اتفاق، «سید علی قاضی عسکر»، تولیت حرم شاه عبدالعظیم(ع) طی گفت‌وگویی که اخیرا با فراز داشته‌، گفت: «شهرداری قرار است به زودی برای انتقال انبار یک زمین تحویل تولیت بدهد».

همچنان هیچ اطلاعات دقیقی در این باره در دست نیست. قطعا که این اتفاق، تخلیه و تحویل قلعه به شهرداری، گام بسیار مهمی خواهد بود. اما این‌که این اتفاق کی خواهد افتاد هنوز مشخص نیست.

لینک کپی شد

گزارش خطا

ارسال نظر

تازه‌ها
پربازدیدها

ماجرای انفجار در اصفهان چیست؟| آمریکا: از گزارش‌هایی درباره‌ی حمله اسرائیل به داخل ایران مطلعیم| فعال شدن پدافند هوایی ایران در آسمان چند استان کشور

حمایت از کدام خانواده؟

چرا تروریست‌ها چابهار را هدف گرفتند؟ | ظرفیت بندر چابهار بیشتر از گوادر است | جنبش‌های تجزیه‌طلبانه بلوچی مخالف سرمایه‌گذاری چین در چابهار هستند

اینفوگرافیک

یک بزم کوچک در اسپیناس پالاس...

هفت‌خوان خرید گوشی‌های اپل در ایران