اتاقی برای فرار

«شام آخر، قتل مرموز، تسخیر، فرار از زندان، روانی، رویا، تله، قطار سریع‌السیر، انتقام، دور دنیا در 60 دقیقه، نجات شهر تهران و…» این‌ها عباراتی است که از دهان دختران و پسران جوان و نوجوانی که این‌جا ایستاده‌اند خارج می‌شود. جدال یک گروه بر سر انتخاب بازی ترسناک یا معمایی است و عده‌ای دیگر راجع به این صحبت می‌کنند که اگر قطارشان از ریل خارج شود هیجان انگیزتر است یا مردمان شهری که در حال نابودی است را نجات دهند.

این‌جا «اتاق فرار» است. جایی که شما می‌توانید برای یک ساعت نقش اول فیلم‌های جنایی و ترسناکی که دیده‌اید باشید. شما با میل خود پا به مکانی می‌گذارید که هر آن‌چه در تمام بازی‌های کامپیوتری و موبایلی دیده‌اید در واقعیت تجربه می‌کنید. در اتاق‌های فرار ممکن است جمجمه پیرزنی که سال‌ها پیش مرده‌است زیر پاتان بیافتد، ممکن است دست خونی و قطع شده یک قاتل بر سرتان بخورد، ممکن است جسد طلسم شده یک کودک را بیابید یا در جست‌وجو هایتان با یک گاوصندوق مملو از شمش طلا رو‌به‌رو شوید.

ممکن است مجبور باشید اعدادی چند رقمی را با عمل‌های چهارگانه ریاضی محاسبه کنید، ممکن است هم مجبور باشید چند نفری شی سنگینی را جا‌به‌جا کنید. شما حاضرید هر کاری بکنید تا روح پیرزن ساکن کلبه قدیمی وسط جنگل به سراغتان نیاید.

اتاق فرار در خیابان‌های معمولی در دل شهر جا گرفته‌است، در ساختمان‌هایی شبیه تمام ساختمان‌هایی که هر روز می‌بینیم اما با گشودن در اتاق وارد دنیای هیجان‌انگیز و سحرآمیزی می‌شویم که پیش‌تر از پشت صفحه نمایش رایانه تماشایش می‌کردیم.

آنچه در اتاق‌های فرار می‌گذرد با گروه‌های دوستی، خانواده و یا همکاران جمعی را تشکیل می‌دهید و به یکی از اتاق فرارهای پایتخت یا شهرهای دیگر می‌روید. متصدی مجموعه خلاصه داستان را برایتان تعریف می‌کند و قوانین را متذکر می‌شود. حالا شما وارد اتاق در بسته‌ای می‌شوید که با حل معماها و مسائل تعبیه شده در بازی باید رمز در خروجی را بیابید و از دالان مخمصه‌ها رها شوید. طراحان بازی‌ها معتقدند اگر تیم از مدت‌ها قبل یک‌دیگر را بشناسند موفق‌ترند چراکه با توانایی‌های مختلف یکدیگر آشایند و با تقسیم وظایف به‌خوبی مراحل را پشت سر می‌گذارند. شما برای بازی در اتاق فرار نیاز به هیچ تخصص خاصی ندارید و تنها هوش و قوه استدلال‌تان است که به کمک‌تان خواهدآمد و با استفاده از سرنخ‌ها و نکات معماها را حل می‌کنید.

هر بازی در «اتاق فرار» سناریویی خاص دارد برخی به کار تیمی بیشتر احتیاج دارند و برخی هوش زیادی می‌طلبند. البته بازی‌هایی هم هستند که نیاز به فعالیت بدنی دارند یا دلهره بسیاری را برای‌تان ایجاد می‌کنند.

هزینه قیمت هر نوبت بازی در اتاق فرارها از ۴۵ هزار تومان تا ۶۵ هزار تومان است. این هزینه برای بلیت به‌ازای یک نفر است و از آن‌جا که بازی‌ها چندنفری هستند، درنهایت مجموع این هزینه به‌زعم طرفداران این بازی‌ مبلغ زیادی است. شاید علت کم مشتری بودن اتاق‌های فرار همین هزینه‌ زیاد و نامعقول آن باشد.

البته پایگاه‌های اینترنتی ارائه تخفیف گاهی اوقات برای اتاق‌های فرار تخفیف‌هایی را در نظر می‌گیرند که به دلیل کاهش هزینه باعث می‌شود بازار این بازی‌ها رونق بگیرد.

اتاق‌های فرار از کجا می‌آیند

اتاق فرار به شکل امروزی در سال 2007 و در ژاپن شکل گرفت. بعد از ژاپن پای اتاق های فرار در سال 2011 به سنگاپور باز شد و تا سال 2015، 50 نوع از آن به وجود آمد. بعدها در 20 مکان در اروپا و استرالیا و در سال 2011 در بوداپست مجارستان شکل گرفت و امروزه در سراسر دنیا طرفداران خود را پیدا کرده‌است. به طوری که اکثر کشورها می‌توان این تفریح هیجان‌انگیز را یافت و این گستردگی، اتاق فرار را به پرطرفدارترین بازی واقعی(real) در دنیا تبدیل کرده‌است.

یکی از اعضای اولین شرکت‌هایی که این بازی‌ها را به ایران آورده‌اند می‌گوید پیشینه «اتاق فرار»ها به کشورهای آسیای شرقی برمی‌گردد. او می‌گوید: «ایده اولیه بازی اتاق فرار از بازی‌های کامپیوتری گرفته‌شده‌است و محیط یک بازی کامپیوتری را در عالم واقعیت شبیه‌سازی می‌کند. در خردادماه 1395 دانشجویان ایرانی در خارج از کشور تصمیم به ساخت «اتاق فرار» کرده‌اند و پس از تجربه موفق کمپانی در مجارستان بازی را به ایران آوردند». او در ادامه می‌گوید: «بازی‌ها را با هم‌فکری دوستانش با توجه به فیلم‌هایی که می بیندد و کتاب‌هایی که می‌خوانند طراحی می‌کند. اوایل استقبال خیلی کم بود تا حدی که در خیابان‌ها تراکت پخش می‌کردند ولی این روزها اوضاع خوب است. با توجه به این که بازه سنی شرکت کنندگان باید 16 تا 30 باشد بیشتر مراجعان دانشجویان هستند». بر اساس آمار در سپتامبر 2017 بیش از 8 هزار اتاق فرار در سراسر دنیا وجود داشتند و روند افزایش آن‌ها ادامه دارد.

تجربه بازیکنان

در چهره‌ آن‌ها که یک ساعتی را در اتاق‌ها گذرانده‌اند و حالا بیرون آمده‌اند، هم خشم دیده می‌شود، هم ترس و هم اشتیاق تجربه دوباره؛ «باید بیشتر دقت می‌کردیم»، «من دیگر نمی‌آیم»، «داشتم سکته می‌کردم». «بازی قبلی باحال‌تر بود».

ریحانه از این بازی لذت برده اما از هزینه زیادش گله دارد. او می‌گوید: «درگیرشدن با چالش معماهای اتاق فرار باعث می‌شود کلیشه‌های ذهنی‌مان بشکند و برای حل مسائل به دنبال راه‌حل‌های منحصر به فردتری باشیم که گاه راحت‌تر هستند». علی با خنده از دوستانش جدا می‌شود و می‌گوید: «اتاق فرار باحال است و مدیریت بحران را تقویت می‌کند اما نقطه ضعفش این است که درنهایت می‌دانی اگر معماها را حل نکنی اتفاق ناگواری در انتظارت نیست و بالاخره بیرون می‌آیی».

قبل از بازشدن در یکی از اتاق‌ها متصدی شعبه با کیک و کلاه تولد منتظر ایستاده‌است تا یکی از بازیکنان آن تیم را به مناسبت تولدش غافلگیر کند.

انسان‌ها به هیجان نیاز دارند

دنا عدیلی روانشناس درباره استقبال مردم از اتاق فرارها در ایران صحبت می‎کنم و نظرش را راجع‌به تاثیری که این بازی می‌تواند در روحیه افراد داشته‌باشد می‌پرسم که معتقداست: «تفریح و خودانگیختگی بخشی از زندگی است. با گذر زمان متوجه شده‌ایم که علاقه مردم به سمت بازی‌هایی می‌رود که هیجان بیشتری دارند و باعث ترشح آدرنالین می‌شوند. مثلا این روزها کمتر می‌بینیم کسی لی‌لی بازی کند و شاید حضور این بازی‌ها پاسخی به این نیاز باشد. او با اشاره به این که بازی‌های کامپیوتری جدید و کانترها که امکان کشت وکشتار فرضی را به آدم می‌دهند در ایران حدود 20 سال سابقه دارد و پیش از آن استقبال از آن‌ها اینگونه نبود زیرا ما در جنگ واقعی به سر می‌بردیم، می‌گوید: «حالا شاید در این آرامش نسبی انسان‌ها هیجان بیشتری می‌طلبند».

عدیلی درباره نقاط قوت و ضعف اتاق فرارها می‌گوید: «ساختار آموزش و پرورش و فرهنگ ما مملو از ایراد است و شاید فعالیت‌های این‌چنینی بتواند به کمکشان بیاید اما به صورت کلی باز هم این بازی در ایران بسیار کم است و در دسترس همه نیست ضمن این‌که ممکن است افراد تمکن مالی برای بازی مداوم را نداشته باشند». عدیلی اضافه کرد: «من به تجربه احساس کرده‌ام که جوانان و نوجوانان در حین بازی بسیار با مهارت‌تر از بزرگسالان عمل می‌کنند به همین دلیل اتفاق خوبی بود اگر بازی‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شد که بتواند توانایی‌های شناختی را بالا ببرد».

برای بعضی‌ها تجربه اتاق فرار حتی یک بار هم پشیمانی به بار آورده‌است، اما برای بعضی دیگر «اتاق فرار» به راه فراری از روزمرگی زندگی بدل شده‌است.