همه صلح‌هایی که اسراییل بر باد داد

اسرائیل و متحدان غربی‌اش مدت‌ها است که با تروریستی خواندن «حماس»، جنبش سیاسی مستقر در غزه را غیرقانونی دانسته و از تعامل با آن پرهیز می‌کنند. جنگ ۷ اکتبر این روایت مقامات اسرائیلی را پررنگ‌تر از گذشته نیز کرده است. تا جایی که نتانیاهو حماس را با داعش و نازی‌ها یکسان دانست و متعهد شد که این گروه فلسطینی را «ریشه کن» کند. اسرائیل، اما حماس را به عنوان یک تهدید وجودی توصیف کرده و بار‌ها اعلام کرده که باید این گروه را نابود کند. روز هفته اول بهمن‌ماه، نتانیاهو پیشنهاد حماس برای پایان دادن به جنگ و آزادی بیش از ۱۰۰ اسیر توسط این گروه در ازای خروج نیرو‌های اسرائیلی، آزادی اسرای فلسطینی و به رسمیت شناختن حاکمیت حماس بر غزه را رد کرد.
 
نگاهی به تاریخ حماس در میان محبوب‌ترین جبهه‌های مقاومت فلسطین، نشان می‌دهد که رهبری سیاسی آن طی سال‌ها، پیشنهاد‌های آتش‌بس متعددی را به اسرائیل در ازای تحقق یک کشور مستقل فلسطینی پیشنهاد کرده است.

 
اسرائیل این پیشنهاد‌ها را رد کرده و استدلال می‌کند که نمی‌توان به حماس برای پایبندی به آتش‌بس طولانی‌مدت اعتماد کرد. مقامات اسراییلی همچنین بار‌ها تأکید کرده‌اند که پیشنهادات برای توقف کوتاه‌مدت در نبرد، غیرصادقانه بوده و از نظر استراتژیک تنها با هدف کمک به جنبش مسلحانه برای سازماندهی مجدد بوده است.

جدول زمانی پیشنهادات آتش بس حماس

۱۹۸۸: تنها یک سال پس از تأسیس حماس، «محمود زهار»، رهبر حماس با «اسحاق رابین» و «شیمون پرز»، مقامات ارشد اسرائیل ملاقات کرد و پیشنهاد کرد که اسرائیل در ازای آتش‌بس، از سرزمین‌های اشغالی ۱۹۶۷ خارج شود. در آن زمان، حماس هنوز شاخه‌های مسلح خود، گردان‌های قسام را نساخته بود. همچنین در سال ۱۹۸۸، «احمد یاسین»، بنیانگذار حماس نیز تمایلش را برای مذاکره با اسرائیل نشان داد. مذاکره به شرطی که «اول از حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت و حق بازگشت به سرزمین خود به رسمیت بشناسد».
۱۹۹۴: حماس پس از کشته شدن سرباز اسرائیلی «ناچشون واکسمن»، به اسرائیل پیشنهاد آتش بس داد. یک سال پیش از آن، تشکیلات خودگردان فلسطین پیشنهاد تشکیل کشور فلسطینی متشکل از کرانه باختری، نوار غزه و بیت المقدس شرقی را پذیرفته بود. حماس نیز با این پیشنهاد موافقت کرد.
۱۹۹۵: حماس دوباره بر اساس همان شرط عقب نشینی اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی، آتش بس ۱۰ ساله را پیشنهاد کرد.
۱۹۹۶: در ماه مارس همان سال، پس از ترور «یحیی عیاش»، رهبر نظامی حماس توسط اسراییل، این جنبش پیشنهاد آتش بس داد.
۱۹۹۷: در ماه سپتامبر، چند روز قبل از تلاش اسرائیل برای ترور «خالد مشعل» در پایتخت اردن، حماس به اسرائیل پیشنهاد آتش بس ۱۰ ساله داد. یک ماه بعد، بنیانگذار حماس پس از آزادی از زندان اسرائیل درخواست آتش بس را دوباره مطرح کرد. در ماه نوامبر، حماس دوباره پیشنهاد آتش بس داد. گردان‌های قسام اعلام کردند که اگر اسرائیل از هدف قرار دادن غیرنظامیان فلسطینی دست بردارد، حملات علیه اسرائیل متوقف خواهد شد.
۱۹۹۹: یاسین پیشنهاد آتش بس دیگری را به شرط خروج اسرائیل از سرزمین‌های ۱۹۶۷ ارائه کرد. حماس در نامه‌ای به دیپلمات‌های اروپایی پیشنهاد توقف همه خصومت‌ها در ازای عقب‌نشینی اسرائیل، تخلیه شهرک‌ها و آزادی اسرای فلسطینی را داد.
۲۰۰۳: احمد یاسین آتش‌بس را به شرط خروج اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی پیشنهاد داد. او چهار ماه بعد، در حمله اسرائیل کشته شد.
۲۰۰۴: «عبدالعزیز رنتیسی»، جانشین یاسین و یکی از بنیانگذاران حماس، دوباره آتش بس ۱۰ ساله را پیشنهاد کرد. اسرائیل، یک ماه پس از یاسین او را ترور کرد.
۲۰۰۶: حماس بار دیگر آتش بس ۱۰ ساله‌ای را به شرط «بازگرداندن حقوق کامل و مشروع مردم فلسطین در چارچوب یک راه حل نهایی مطابق با سازمان آزادی‌بخش فلسطین» پیشنهاد کرد.
۲۰۰۷: اسماعیل هنیه، رهبر ارشد حماس، درخواست این گروه را برای تشکیل کشور فلسطین در مرز‌های ۱۹۶۷ تکرار کرد.
۲۰۰۸: خالد مشعل، رهبر حماس دوباره پیشنهاد آتش بس ۱۰ ساله داد که یک سال بعد تکرار کرد.
۲۰۱۴: حماس و جهاد اسلامی فلسطین، در ازای لغو محاصره اسرائیل و آزادی اسرای فلسطینی، آتش بس ۱۰ ساله پیشنهاد کردند.
۲۰۱۵: حماس در ازای لغو محاصره، آتش بس طولانی مدت را پیشنهاد کرد.
۲۰۱۷: حماس منشور اصلاح شده خود را ارائه کرد و اعلام کرد که کشور فلسطین را در مرز‌های ۱۹۶۷ پذیرفته است.

بازنگری منشور ۱۹۸۸

جنبش حماس در سال ۱۹۸۷ تأسیس شد. بین سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۷ بیش از نیم میلیون فلسطینی دستگیر و در دادگاه‌های نظامی اسرائیل محاکمه شدند. حدود ۱۵۰۰ خانه فلسطینی تخریب شد و هزاران نفر دیگر به اجبار، اخراج شدند. پس از پیروزی حماس در انتخابات سال ۲۰۰۶ غزه، «اسماعیل هنیه» اعلام کرد که این گروه، یک کشور در مرز‌های ۱۹۶۷ و تمام تصمیمات گرفته شده توسط خودگردان فلسطین و سازمان آزادی‌بخش فلسطین را پذیرفته است، اما هیچ تصمیم گیرنده‌ای وجود ندارد.

رهبران حماس همچنین از ابتکار صلح عربی در سال ۲۰۰۲ حمایت کرده و خواستار خروج نیرو‌های اسرائیلی از سرزمین‌های اشغالی در سال ۱۹۶۷، حق بازگشت برای پناهندگان فلسطینی و تشکیل یک دولت مستقل  فلسطینی در ازای به رسمیت شناختن اسرائیل توسط اعراب شدند. این پیشنهادات اما، بار‌ها توسط اسرائیل رد شد و متحدان غربی اسراییل، از جمله ایالات متحده نیز به کلی آن‌ها را نادیده گرفتند. این بی‌توجهی‌ها ادعا‌های همیشگی واشنگتن مبنی بر ایفای نقش یک «میانجی صادق» در بحران فلسطین را نقض می‌کند.

تا امروز، بیش از ۲۵هزار فلسطینی در پی یکی از خشن‌ترین حملات نظامی تاریخ مدرن کشته شده و ۹۰ درصد از جمعیت دو میلیون و ۲۰۰هزار نفره غزه آواره شده‌اند و اسراییل، بار دیگر پیشنهاد آتش‌بس مقاومت غزه را رد کرد.