اینترنت ایران در مرز خاموشی است

در روزهای گذشته و در پی ناآرامی‌هایی که در اعتراض به مرگ مشکوک «مهسا امینی»‌ در شهرهای کشور در جریان بود، اینترنت در کشور،  مثل تمام اتفاقات مشابه پیشین دچار اختلال شد. عصر روز چهارشنبه، ۳۰ شهریورماه، همزمان با سخنرانی ابراهیم رئیسی در نیویورک، پلتفرم اینستاگرام در ایران فیلتر شد. با گذشت ساعاتی، و با افزایش تنش‌ها در خیابان، اینترنت همراه به کلی قطع شد. دسترسی به پیامرسان واتس‌اپ نیز از ساعت ۲۰ روز چهارشنبه به کلی محدود شد. به طوری که تا لحظه تنظیم این گزارش، حتی فیلترشکن‌ها نیز نمی‌توانند از سد این محدودیت عبور کنند. 

بر اساس گزارش‌هایی که در سایت IODA به ثبت رسیده، وضعیت کلی اینترنت در کشور نسبت به چند روز گذشته با اختلال بیشتری همراه است. بیشترین اختلال در استان‌‌های تهران، سمنان،‌خوزستان، اردبیل، زنجان، البرز و کردستان دیده می‌شود.

اینترنت در استان تهران،  از حوالی ساعت ۱۶ روز چهارشنبه با اختلال گسترده همراه است. این اختلال‌ها از ساعت ۲۰ همان روز به اوج خود رسیده و تا ساعت ۱۱ صبح پنجشنبه ادامه داشت. 

استان سمنان با بیشترین اختلال در شبکه اینترنت، در صدر لیست اختلال در اینترنت استان‌های ایران قرار دارد. ایجاد اختلال در اینترنت استان سمنان،‌ حدود ساعت ۱۴ روز چهارشنبه آغاز شده است. شبکه اینترنت همراه و خانگی در این استان از حدود ساعت ۱۸ تا ۲۰:۳۰ در قطع کامل به سر می‌برد و از حوالی ساعت ۲۲:۳۰ به حالت  نیمه‌قطع بازگشت. گزارش‌های سایت IODA‌ نشان می‌دهد که از ساعت ۸ صبح روز پنجشنبه اختلال‌هایی در اینترنت سمنان ایجاد شده‌است.

با توجه به گستردگی اعتراضات در شهرهای ایران،‌اختلال شبکه اینترنت نیز در تمامی استان‌ها مشاهده می‌شود. در چند استان ایران اما،‌ قطعی اینترنت گسترده‌تر است. استان خوزستان،‌ یکی از استان‌هایی است که بنا به گزارش‌های رصدخانه‌های داده‌های اینترنتی، با اختلال گسترده‌تری مواجه بود. بر اساس نمودارهای IODA، وضعیت اینترنت در استان خوزستان در ساعت‌ّایی مشابه با استان سمنان دچار اختلال شده است. شبکه اینترنت در خوزستان، از ساعت ۱۴ روز چهارشنبه به قطعی کامل رسیده و این وضعیت تا ساعت ۲۰ همان روز ادامه داشت. با توجه به نمودار مربوط به خوزستان،‌ وضعیت اینترنت تا ساعت ۱۱ روز پنجشنبه با اختلال گسترده نزدیک به قطعی کامل همراه بوده است. 

در استان اردبیل اما‌، وضعیت کمی متفاوت است. با استناد به IODA، اختلال در اینترنت استان اردبیل از حوالی ساعت ۰۰:۵۰ بامداد پنجشنبه آغاز شده و تا ساعت ۴ بامداد ادامه داشته است. 

در کنار همه این‌ها، قطعی اینترنت موبایل از آن‌جایی قابل اهمیت‌تر است که ممکن است دوباره تکرار شود. با توجه به گزارش‌‌هایی منتشرشده، اینترنت سه اپراتور «رایتل»، «همراه اول» و «ایرانسل» عصر روز چهارشنبه برای ساعت به کلی قطع بود. 

با توجه به وضعیتی که برای اینترنت در ایران پیش‌ آمده است، کارشناسان حوزه ارتباطات حدس می‌زنند که در روزهای آتی شاهد اختلال‌های وسیع‌تری خواهیم بود. برخی گزارش‌های منتشرشده در فضای مجازی، حاکی از آغاز عملیات قطع دیتا سنترها است و این، در صورت انجام، به معنی قطع کامل اینترنت در سراسر ایران خواهد بود. 

در این میان، گروه سایبری انانیموس نیز در گزارش‌هایی که از فعالیتش منتشر کرده، از هک تعدادی از سایت‌های دولتی و پایگاه داده‌های برخی سایت‌های منتسب به دولت ایران خبر داده است. این گروه ناشناس در آخرین اظهاراتش ادعا کرده که در صورت محدودیت دسترسی مردم ایران به اینترنت، اینترنت دولت را قطع خواهد کرد. این ادعا از لحاظ امکان فنی هنوز قابل بررسی است.

آنچه روشن است،‌ ایجاد اختلال گسترده در شبکه اینترنت مورد استفاده شهروندان ایران است و باید دید با بازگشت ابراهیم رئیسی از نیویورک و همزمان، با ادامه اعتراضات در کشور چه سرنوشتی در انتظار وضعیت اینترنت خواهد بود.