واکسن آنفلوآنزا را کی ترزیق کنیم؟

 دکتر فرشید رضایی  درباره ضرورت تزریق واکسن آنفلوآنزا برای گروه‌های هدف اظهار کرد:  پزشکانی که در دوره کاری خود با صحنه‌های ناراحت‌کننده مادران باردار مبتلا به آنفلوانزا در بخش‌های بیمارستان روبرو شده‌اند و سرفه‌های شدید مادر و اشک‌های او را برای زنده ماندن دیده‌اند، هرگز درباره  اهمیت واکسیناسیون به موقع زنان باردار شک نمی‌کنند. یکی از سوالات رایجی که در شهریور ماه هر سال و نزدیک شدن به پاییز مطرح می‌شود این است که امسال چگونه پاییز و زمستانی را خواهیم داشت و برای حفظ سلامت خود در فصل سردسال چه واکسن‌هایی را می‌بایست تزریق کنیم.

این متخصص بیماری‌های عفونی ادامه داد: پس از اتفاقاتی که با ویروس کرونای جدید تجربه کرده‌ایم و خاطرات تلخی که از  بیماری‌های شدید تنفسی و بستری عزیزان خود داریم، موضوع واکسیناسیون به موقع در بین خانواده‌ها به موضوع مهمی تبدیل شده است. پرسش‌های متعددی مانند «چه افرادی در اولویت دریافت واکسن قرار دارند؟» و «چه واکسن‌هایی برای یک فرد پس از ۴۰ سالگی یا بعد از دهه ۶۰ زندگی لازم است؟» در سراسر جهان مطرح می‌شود. 

تاثیر واکسیناسیون بر شدت بیماری و عوارض آن

او با بیان اینکه فصول پاییز و زمستان همواره با موج مبتلایان آنفلوانزا همراه بوده، توضیح داد: فارغ از اینکه موج بیماری در برخی سال‌ها شدیدتر یا سبک‌تر بوده اما یک موضوع مشخص همواره درمیان است و موضوع این است که احتمال ابتلا به بیماری شدید، بستری و مرگ برای افراد واکسینه‌شده بسیار کمتر است. واکسیناسیون آنفلوانزا برای سالمندان و زنان باردار به طور جدی توصیه می شود.  

نقش سواد سلامت در میزان واکسیناسیون آنفلوآنزا

این متخصص بیماری‌های عفونی درباره استقبال از واکسن آنفلوآنزا در ایالات‌متحده گفت: میزان مرگ‌ومیر ناشی از آنفلوآنزا در آمریکا ۴۵هزار نفر است و این در حالی است که میزان مرگ‌ومیر ناشی از تصادف‌های وسایل نقلیه موتوری ۳۶هزار نفر است. میزان استقبال از واکسیناسیون آنفلوانزا در سالمندان آمریکایی حدود۷۰ درصد است که عدد بسیار خوبی به حساب می‌آید و نشان از درک خطر و سواد سلامت خوب آنها از اهمیت واکسیناسیون آنفلوانزا در پیشگیری از مرگ‌های زودهنگام و ناگهانی آنفلوانزا است. در جمعیت عمومی کودکان و بالغین آمریکا نیز حدود نیمی از مردم (۴۷ درصد) واکسن آنفلوانزا خود را درپاییز-زمستان سال گذشته دریافت کرده‌اند. آگاهی نسبت به آمار و ارقام تزریق واکسن آنفلوآنزا در یک کشور از اهمیت فراوانی برخوردار است. 

ضرورت تزریق واکسن برای گروه های پرخطر

رضایی با بیان اینکه آنفلوانزا صرفا یک بیماری ساده مثل سرماخوردگی نیست، گفت: آنفلوآنزا می‌تواند عوارض شدید و جدی برای برخی افراد به دنبال داشته باشد. احتمال گرفتاری زنان باردار و جنین آنها، شیرخواران، کودکان خردسال به عوارض بیماری آنفلوآنزا نسبت به سایر افراد بالغ و سالم بدون بیماری زمینه‌ای، بیشتر است. این پرسش «چرا واکسیناسیون آنفلوانزا در زنان باردار و خردسالان بسیار مهم است؟» را مطرح می‌کنم؛ اختلالات تکاملی جنین، عفونت گوش، سینوس‌ها، پنومونی، ذات‌الریه، تنگی نفس و عوارض مغزی در گروه‌های سنی خردسال و مادران باردار نشان می‌دهند که در واکسیناسیون مادران باردار نباید کوتاهی‌کرد و در فراهم‌ آوردن واکسن مناسب آنفلوانزا و دسترسی با قیمت مناسب نباید کوتاهی صورت کرد. 

کاهش ۴۰ درصدی عوارض آنفلوآنزا با واکسن 

این متخصص بیماری‌های عفونی درباره اثرگذاری واکسن آنفلوآنزا برای زنان باردار توضیح داد: نتایج یک مطالعه جهانی که پیش از دوره کرونا انجام شده، بیانگر این است که واکسیناسیون آنفلوانزا در دوره بارداری می‌تواند خطر آنفلوانزای شدید و بستری ناشی از آن را تا حدود ۴۰ درصد کاهش دهد که عدد بسیار قابل‌قبولی است. ایمنی ناشی از واکسن از طریق جفت از بدن مادر به جنین می‌رسد و پس از تولد نیز تا چند ماه می‌تواند تا حدی از شیرخوار در برابر بیماری آنفلوانزا محافظت کند.

وی ادامه داد: باور کردنی نیست که یک مرد به دلیل سواد سلامت پائین خود یا قیمت بالای واکسن آنفلوانزا در مورد واکسیناسیون همسر باردار خود تعلل کرده باشد. هرکدام از ما پزشکان بارها دیده‌ایم که همین مرد، وقتی همسر جوان باردار خود را روی تخت ICU می بیند که به سختی با مرگ دست و پنجه نرم می کند، افسوس میخورد و به این نتیجه می‌رسد که قیمت به ظاهر بالای واکسن آنفلوانزا در برابر جان شیرین همسر و نوزادش چقدر ناچیز است. یکی از وظایف خطیری که بر عهده مسوولان سلامت کشور است، تعهد و تضمین دریافت واکسن آنفلوانزا برای تمام زنان بارداری است که گروه هدف کلیدی در بیماری ویروسی آنفلوانزا محسوب می‌شوند.

بهترین زمان تزریق واکسن

رضایی درباره زمان طلایی تزریق واکسن آنفلوآنزا توضیح داد: واکسن آنفلوانزا از شهریور ماه و مهر ماه در داروخانه‌های کشور توزیع می‌شود و افراد گروه‌های پرخطر می توانند در اولین فرصت آن را دریافت کنند. «کدام ماه از سال بهترین زمان تزریق واکسن است؟» همواره یکی از پرسش‌های رایجی است که مطرح می‌شود. در واقع، از مهر تا اسفند ماه که بیماری آنفلوانزا شایع می‌شود واکسن آنفلوآنزا را می‌توان دریافت کرد و منطقی‌تر است زنان باردار و سالمندان و سایر گروه‌های پرخطر پیش از اوج‌گیری همه‌گیری فصلی و افزایش مبتلایان به این بیماری یعنی پیش از آبان، آذر و دی هر سال نسبت به دریافت واکسن اقدام کرده‌ باشند. 

مدیر سابق دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت گفت: محدودیت تولید واکسن در جهان همواره یک مشکل است؛ بنابراین توزیع واکسن می‌بایست با اولویت زنان باردار، سالمندان و گروه‌های در معرض خطر بیشتر باشد تا فصل آنفوانزا با کمترین میزان مرگ و بیماری شدید سپری شود. 

افراد ضد واکسن و توصیه های گیاهی غیرعلمی

نقش آموزش در ارتقاء سلامت جامعه

وی درباره ظهور افراد ضد واکسن اظهار کرد: یکی از موضوعات پولساز و سودآور دهه‌های اخیر در آمریکا و اروپا  که طرفدارانی پیدا کرده، افرادی هستند که ضد واکسن آنفلوآنزا تبلیغ می‌کنند و مصرف گیاهان دارویی و خرید و  فروش کالاهای دیگری را جایگزین روش های علمی می دانند. در ابتدا، به این افراد سودجو بی توجهی شد و آنها را جدی نگرفتند اما سود کلان ناشی از بازی با سلامت مردم، سبب شد باندهای سیاه فروش داروهای تقلبی و توصیه‌های گیاهی غیرعلمی آنها گسترده تر شود و آهسته آهسته در دنیا گسترش یابند.

رضایی گفت: هر چند در کشور ما هنوز واکسیناسیون جایگاه مناسبی در سلامت فردی و اجتماعی دارد اما لشگر سودجویان ضدعلم اقداماتی به ویژه در شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده‌اند و  پیام های مسموم خوش رنگ و لعابی را منتشر می کنند. با توجه به تلاش شبانه روزی سودجویان در فضای مجازی، نقش آموزش و پرورش در افزایش آگاهی دانش‌آموزان، خانواده ها و سلامت جامعه بیش از پیش پر رنگ و کلیدی می‌شود تا نسل آینده ما در دام شبکه گسترده سودجویان ضدعلم گرفتار نشوند. وقتی یک کودک از مبانی علم سلامت آگاه باشد به راحتی در دام پیام های بی‌اساس غیرعلمی نمی‌افتد.

منبع:ایسنا