معلمان معترض چه می‌خواهند؟

صبح امروز جمعی از معلمان حق التدریس و خرید خدمات آموزشی در مقابل مجلس تجمع کردند. آن‌ها جمعی از معلمان حق التدریس غیر مستمر سال ۹۳ و خرید خدمات آموزشی سال ۹۳ بودند که خواهان تبدیل وضعیت، استخدامی و بهبود وضعیت معیشت خود هستند. این تجمع کنندگان استخدام را حق خود دانستند و خواستار حمایت مجلس شدند.

معلم حق التدریسی کیست؟

معلم حق التدریس به معلمی اطلاق می­شود که توانایی علمی و عملی تدریس را داشته باشد و به صورت پاره وقت در آموزشگاه­های دولتی وزارت آموزش و پرورش تدریس کند و حقوقش را از محل منابع وزارت آموزش و پرورش دریافت کند. حقوق این معلمان یک سوم معلمان رسمی و پیمانی بوده و شرایط کاری‌شان سه برابر سخت تر از معلمان رسمی و پیمانی است و به جز این حقوق اندک ازبرخی امتیازات و امکانات و تسهیلاتی محروم‌اند.

شهریور ماه سال گذشته بود که مجلس با تصویب قانونی، مساله استخدام این دسته از معلمان را روشن کرد. با این حال برخی زمزمه­ها مبنی بر استخدام تنها ۱۲ هزارنفر از ۳۲ هزار نفر پیش بینی شده، نگرانی­ها را افزایش داد و این مساله دلیل تجمعات اخیر معلمان در برابر مجلس و وزارت آموزش و پرورش شد.

چندی پیش حمید رضا حاجی بابایی وزیر پیشین آموزش و پرورش درگفتگویی تلویزیونی با بیان اینکه ریشه این مشکل در جذب نکردن معلم ازدانشگاه­های شهید رجایی و فرهنگیان است، گفت: «براساس برنامه ششم توسعه ما موظف به استخدام معلم از این دو دانشگاه بودیم اما رویه جذب بی‌رویه معلمان حق التدریسی، این معضل را به وجود آورده است.» به گفته حاجی بابایی تعداد این دسته از معلمان تا ۱۲۰ هزار نفر تخمین زده می­شود که حالا استخدام آن­ها بار مالی زیادی را بر دوش وزارتخانه قرار خواهد داد.

بخشی ازمعضلات این دسته ازمعلمان در کارکردن در شرایط بد آب وهوایی، نبود پوشش بیمه­ای و دریافت نکردن حق پوشاک و… خلاصه می­شود.

خرید خدمت آموزشی یا خصوصی سازی آموزش؟

مطابق برنامه ششم توسعه، آموزش و پرورش در جهت ارتقای کیفیت، عدالت آموزشی و بهره‌وری می‌تواند نسبت به خرید خدمات از بخش خصوصی و تعاونی اقدام کند. سابقه طرح خرید خدمات آموزشی به سال ۱۳۹۳ بر می‌گردد که آموزش و پرورش به ناچار برای عبور از بحران کمبود معلم ناشی از سوء برنامه ریزی نیروی انسانی در چند سال قبل‌تر، مجبور به ارائه پیشنهادی مبنی بر استفاده از خرید خدمات آموزشی شد. در قالب این طرح که با عنوان "خرید خدمات آموزشی" در سال‌های اخیر اجرا می‌شود، تمام هزینه‌های آموزش از جمله پرداخت حقوق معلمان بر عهده بخش خصوصی است.

با این حال این طرح موافقانی هم دارد. به گزارش افکار نیوز، مجتبی زینی‌وند رئیس سازمان مدارس غیردولتی در خصوص میزان موفقیت طرح خرید خدمات آموزشی عنوان کرده است: «این طرح موفق است و در مناطقی که آموزش و پرورش با مشکل کمبود نیرو مواجه است بسیار کمک کرده به ویژه این طرح توانسته بسیاری از دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل یا دانش‌آموزانی را که به دلیل حساسیت‌های قومی و مذهبی در استان‌هایی همانند سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و کرمان قادر به ادامه تحصیل نبوده‌اند، جذب کرده و تحت پوشش قرار دهد.»

سرنوشت استخدام معلمان چیست؟

در فروردین ۹۸ شرط استخدام معلمان حق التدریسی، شرکت در آزمون ورودی اعلام شد. آزمونی که قرار شده اواخر شهریور امسال برگزار شود. حالا معضل این دسته ازمعلمان، جاماندن از فرایند استخدام است.

اما به نظر میـرسد بحث معلمان خرید خدمتی پیچیده­تر­است. علی رغم تصریح اصل ۳۰ قانون اساسی بر رایگان بودن آموزش و وظیفه دولت مبنی بر تضمین این حق، دولت در راستای سیاست برون سپاری آموزش مصر است و اراده­ای جدی مبنی بر دست کشیدن از این سیاست ندارد. اگرچه دولت با توجیه بهبود وضعیت آموزش در مناطق محروم به این سیاست ادامه می­دهد اما بنظر می­رسد که معضل معلمان در این اجرای این طرح به راحتی قابل رفع نباشد.

تجمعات معلمان ومعضل استخدامی آن­ها تنها بخشی از معضل آموزش و پرورش در ایران است. شاید ریشه­ای بودن این مشکل را حجت‌اله بنیادی، کارشناس و پژوهشگر آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایسنا، با ارایه آمار، روشن تر بیان کرده باشد، به گفته بنیادی: «چگونه به بهره‌وری ملی می‌اندیشیم که سرانه یک فرد سواد آموز را ۸۰۰ هزار تومان و سرانه تعلیم و تربیت یکسال یک دانش آموز منطقه محروم را ۹۸۰ هزار تومان در نظر می‌گیریم؟.چگونه به بهره‌وری و عدالت محوری می‌اندیشیم که سرانه یک دانش‌آموز مدارس خارج از کشور ۱۷ برابر سرانه یک دانش آموز در منطقه محروم کشور است؟»