انگیزه‌های ریاض از سرمایه‌گذاری در سوریه جولانی چیست؟

 روزنامه هم میهن نوشت: این اقدامات شامل حمایت از کاهش تحریم‌ها، ایجاد شورای اقتصادی مشترک و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و بازسازی است. عربستان سعودی این سرمایه‌گذاری را برای افزایش نفوذ منطقه‌ای خود ضروری می‌داند.

انگیزه‌های ریاض

برای عربستان سعودی، این سرمایه‌گذاری چیزی بیش از احیا و بازگشت سرمایه است. سوریه به رکن اصلی استراتژی سیاست خارجی ریاض تبدیل شده است. انگیزه‌های اصلی ریاض جلوگیری از احیای نفوذ ایران و جلوگیری از هرگونه تولید محدود مواد مخدر در سوریه است. اولویت عربستان، موضع‌گیری در برابر محور مقاومت تضعیف‌شده ایران است که تا امسال، رقبای خلیج فارس خود را در موضع دفاعی قرار داده بود. در حالی که ریاض قدرت نرم جهانی خود را از طریق سرمایه‌گذاری در ورزش، رسانه و سایر جنبه‌های اجتماعی افزایش داده است، اما توسط نیروهای مورد حمایت ایران نظیر حزب‌الله، حماس، گروه‌های مختلف در عراق و شورشیان الحوثی در یمن بسیار محدود شده است. 

حکومت اسد نیز به همین ترتیب، توسط کمک‌های ایران پشتیبانی می‌شد و به نوبه خود به تهران اجازه می‌داد از سوریه به عنوان پایگاه عملیاتی برای اعمال نفوذ خود استفاده کند. با این حال، با سرنگونی اسد و تضعیف حزب‌الله، نفوذ باقی‌مانده ایران در سوریه ناچیز است و به ریاض فرصت می‌دهد تا وضع موجود را تغییر دهد. در حالی که بازیگران منطقه‌ای مانند قطر و ترکیه در گذشته از هیئت تحریرالشام حمایت می‌کردند، عربستان سعودی این کار را نمی‌کرد. موضع پیشگیرانه فعلی ریاض از تجربه‌اش در خصوص یمن و عراق ناشی می‌شود.

در جریان جنگ داخلی یمن، ایران از حوثی‌ها حمایت کرد، اما سعودی‌ها محتاط بودند و ترجیح دادند تا زمانی که یمن تحت نفوذ تهران قرار نگرفته، با حمایت ایران مقابله نکنند. این رویکرد در نهایت ریاض را مجبور به مداخله مداوم و پرهزینه کرد. این الگو در عراق نیز تکرار شد. عربستان سعودی در این کشور، در پر کردن جای خالی ناشی از خروج نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۱۱ مردد بود.

این امر به ایران اجازه داد تا سرمایه‌گذاری و عادی‌سازی روابط عربستان با دولت جدید عراق را کُند کند. نفوذ تهران در عراق توسعه یافت و به این کشور کمک کرد تا ائتلافی از شبه‌نظامیان در عراق ایجاد کند. با توجه به این اشتباهات محتاطانه که بر تصمیم‌گیرندگان تأثیر می‌گذارد، ریاض در حال تغییر استراتژی منطقه‌ای خود است و رویکردی پیشگیرانه و ریسک‌پذیر برای سرمایه‌گذاری در سوریه در پیش می‌گیرد.

عربستان قصد دارد با در نظر داشتن احتمال ظهور مجدد ایران، تجارت کاپتاگون در سوریه را محدود کند. همزمان با اینکه تحریم‌های جهانی حکومت اسد را فلج کرد، دولت سوریه به بازارهای غیرقانونی روی آورد که بزرگترین آنها تولید و قاچاق کاپتاگون بود. عربستان سعودی به سرعت به بازار بزرگی برای کاپتاگون تبدیل شد و با بحران رو به رشد مواد مخدر روبه‌رو است. در حالی که تولید کاپتاگون از سوریه خارج شده است، ریاض می‌خواهد خطر ظهور مجدد آن را کاهش دهد.