جنگند‌های روسی در آسمان تهران

طی یک ماه گذشته گزارش‌های بسیاری از شنیده شدن صدای جنگنده‌های ارتش در آسمان کشور مخابره شده است.

دو احتمال درباره پرواز این جنگنده‌ها در آسمان مطرح است یکی مربوط به گشت‌زنی‌های نیروی هوایی در راستای تامین امنیت آسمان کشور و آمادگی برای تهاجم احتمالی دشمن است، اما وجه دیگر آن مربوط به آموزش و تمرین خلبانان نیروی هوایی با جت‌های جنگنده جدید روسی و چینی است.

پیشتر، اخباری غیر رسمی درباره پیوستن میگ ۲۹ و سوخو ۳۵ روسی و نیز اژده‌های پرنده چینی J-۱۰C به نیروی هوایی ارتش منتشر شده بود.

ابوالفضل ظهره‌وند عضو کمیسیون امنیت مجلس گفته بود: ایران جنگند‌های میگ۲۹ روسی را دریافت کرده و جنگنده‌های سوخو۳۵ نیز به طور مستمر در حال ورود به ایران است.

مشاهده میگ ۲۹ روسی در آسمان تهران تاییدی بر این گمانه‌زنی‌ها بود. از سوی دیگر طی چند روز گذشته دست‌کم ۹ هواپیمای باری سنگین نظامی روسی به ایران وارد شده است. این هواپیما‌های باری شامل هواپیمای سنگین باری IL-۷۶ و آنتونوف-۱۲۴ بودند.

فرود هواپیمای باری روسی در تهران

درباره سوخو۳۵ تنها خبر رسمی منتشر شده گزارش رویترز است که اوایل سال ۲۰۲۵ ضمن گزارشی با بیان افزایش نگرانی‌های غرب در مورد همکاری نظامی رو به رشد تهران و مسکو به نقل از علی شادمانی یکی از فرماندهان ارشد سپاه که در جنگ ۱۲ روزه توسط اسراییل ترور شد، نوشته بود که «ایران جت‌های جنگنده سوخو-۳۵ ساخت روسیه را خریداری کرده است».

ایران و روسیه سال گذشته معاهده مشارکت جامع راهبردی امضا کرده‌اند که از ۱۰ مهر (سال جاری) وارد فاز اجرایی شده است. این معاهده در تاریخ ۲۷ دی ۱۴۰۳ توسط «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه و «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در مسکو امضا شد. همکاری‌های نظامی-فنی بخشی از این معاهده است.

میگ۲۹ در نیروی هوایی ایران

میگ۲۹

میکویان میگ-۲۹جت جنگنده نسل چهارم دوموتوره و دوسکانهٔ فرامانورپذیر است که در دهه ۱۹۷۰ در شرکت میگ اتحاد جماهیر شوروی به‌عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد.

نخستین نمونه اولیه این هواپیما در سال ۱۹۷۷ به پرواز درآمد و از سال ۱۹۸۳ به ارتش شوروی پیوست. میگ-۲۹ از بهترین محصولات صادراتی برای شوروی در زمان خود و برای روسیه در حال حاضر است، این هواپیما همچنان توسط روسیه و بسیاری کشور‌های دیگر استفاده می‌شود.

جت جنگنده دوموتوره و دو سکانه میگ-۲۹ شباهت زیادی به جنگنده بزرگ‌تر سوخو-۲۷ دارد که هم‌زمان با آن طراحی و تولید شد. این دو جنگنده به منظور رقابت با جنگنده‌های آمریکایی اف-۱۵ و اف-۱۶ ساخته شدند.

پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نیرو‌های نظامی چندین جمهوری سابق شوروی به استفاده از جنگنده میگ-۲۹ ادامه دادند که بزرگ‌ترین آنها نیروی هوافضای روسیه است. نیروی هوافضای روسیه قصد داشت ناوگان موجود خود را به پیکربندی مدرن‌تر میگ-۲۹اس‌ام‌تی ارتقا دهد، اما مشکلات مالی تحویل این هواپیما‌ها را محدود کرده است.

میگ-۲۹ همچنین یک هواپیمای صادراتی محبوب است؛ بیش از ۳۰ کشور این هواپیما را به کار برده‌اند یا در حال حاضر از آن استفاده می‌کنند. بر اساس برآورد فلایت گلوبال در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰۹ فروند میگ-۲۹ از انواع مختلف در خدمت نیرو‌های هوایی جهان هستند که آن را به پنجمین جنگنده فعال رایج تبدیل کرده است.

سوخو ۳۵ روسی

سوخو۳۵

سوخو۳۵ جنگنده چندمنظوره اَبَرچابک تک‌خلبان و نسل چهارم ساخت کشور روسیه با قابلیت مانور بالاست. این جنگنده توانایی انجام گستره‌ای از دشوارترین مانور‌ها را در بالاترین کیفیت داراست. این هواپیما می‌تواند در کمتر از ۵ ثانیه سرعت خود را به صفر رسانده و کاملاً تغییر جهت دهد.

این جنگنده نخستین بار در سوریه توسط روسیه علیه تروریست‌ّای داعش و در حمایت از بشار مورد استفاده قرار گرفت.

بر اساس گزارش‌های منتشر شده درباره اینکه اف-۳۵ آمریکایی بهتر است یا سوخو-۳۵ روسی، نقطه نظر دقیقی وجود ندارد چرا که دو جنگنده با ساختار‌ها و اهداف متفاوتی طراحی و ساخته شده‌اند. سوخو۳۵ یک جنگنده غیرپنهانکار نسل چهار پلاس است که برای نبرد‌های تن به تن هوایی طراحی و ساخته شده و به همین دلیل نیازی به قابلیت پنهانکاری نداشته و قدرت حمل سلاح بسیار بیشتری نسبت به اف۳۵ دارد.

همچنین برد و سرعت جنگنده روسی از حریف آمریکایی‌اش بیشتر بوده و قدرت مانور بسیار بالایی نیز دارد. تقریباً در تمام فاکتور‌ها سوخو۳۵ بر اف۳۵ برتری دارد، اما معیار‌های دیگری وجود دارد که ممکن است این توازن را تغییر دهد.

اف۳۵ یک جنگنده پنهانکار نسل پنجمی تک موتوره است که برای انجام ماموریت‌های برتری هوایی و تهاجمی طراحی و ساخته شده است. جنگنده اف۳۵ از لحاظ جثه، برد و سرعت در جایگاه پایین تری نسبت به سوخو-۳۵ قرار می‌گیرد، اما سیستم‌های پیشرفته تر، سلاح‌های قوی‌تر (اما در تعداد کمتر) و سیستم کامپیوتری مجهزتری دارد که باعث می‌شود حتی بدون وارد شدن در یک درگیری تن به تن با سوخو۳۵، از کیلومتر‌ها دورتر و شاید خیلی زودتر از حریف روسی خود متوجه حضور جنگنده سوخو۳۵ شود، و از همان فاصله آن را هدف قرار دهد، بدون اینکه دو هواپیما بتوانند یکدیگر را در آسمان ببینند.

نقطه برتری جنگنده سوخو۳۵ سرعت و برد بالای آن همراه با توانایی مانور بی بدیلش است در حالی که برتری عمده اف۳۵ به قدرت پنهانکاری و سیستم آویونیک پیشرفته آن برمی‌گردد.