مجوز معاون اول رییس‌جمهوری برای مرگ تدریجی

6 روز پیش نامه‌ای در دفتر معاون اول رییس‌جمهوری ثبت و به وزیر صنعت و رییس سازمان حفاظت محیط زیست رونوشت شده که حاوی درخواست شرکت ایران‌خودرو دیزل برای حذف فیلتر دوده از خودروهای سنگین این شرکت است. آن‌ها با این استدلال که در وضعیت تحریم نصب فیلتر دوده در خودروها تحمیل هزینه اضافه است توانسته‌اند موافقت اسحاق جهانگیری را برای معاف شدن از نصب این قطعه به دست آورند.

حالا تصویر این نامه در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد و باور این تصمیم زمانی ذهن را به چالش بیشتر می‌کشاند که طبق آعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، هزینه واقعی آلودگی هوا در ایران معادل با 4/8میلیارد دلار در سال است؛ رقمی که با نرخ ارز در سال 2002 محاسبه شده است.

مدیرکل سابق دفتر آموزش سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با «فراز» موافقت دولت با حذف فیلتر دوده از خودروهای این شرکت را این‌گونه تعبیر می‌کند: «اگر بگوییم ما فقیریم و هزینه درمان نداریم پس وزیر بهداشت تجویزی داشته باشد تا همگی مرگی آرام و شیرینی داشته باشیم همان‌قدر حرف نابخردانه‌ای است که دولت نظر مثبت خود را با حذف فیلتر دوده از خودروها اعلام کند.»

به گفته محمد درویش «در وضعیتی که هزینه درمان 70هزار میلیارد تومان یعنی 2 تا سه برابر بودجه سالانه وزارتخانه آموزش‌وپرورش است موافقت با چنین درخواستی کوته‌بینانه است چراکه کشور می‌خواهد چرخ صنعت را به بهای تنفس هوای آلوده بیشتر نگه دارد درحالی که دولت باید هزینه بیشتری را برای درمان جامعه بپردازد.»

مخالفیم!

نکته‌ای که از نگاه معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست هم پوشیده نمانده و به ایسنا گفته: «خودروسازان به بهانه تحریم قصد دارند مصوبه فیلتر دوده را حذف کنند در حالی‌که اگر قیمت فیلتر افزایش یافته، هزینه درمان سرطان هم بیشتر شده، بنابراین سازمان حفاظت محیط زیست به‌عنوان متولی اصلی کاهش آلودگی هوا با این خواسته مخالفت کرده است.»

مسعود تجریشی در این‌باره پرسش‌های دیگری هم مطرح می‌کند: «آیا هزینه حفظ سلامت شهروندان افزایش نیافته است؟ ضمن اینکه خودروسازان داخلی باید به این پرسش پاسخ بدهند که چرا تاکنون به شرکت‌های داخلی برای تولید فیلتر دوده فراخوان نداده‌اند؟ چرا سعی ندارند که خود را از اتکا به خارج رها کنند و از شرکت‌های داخلی کمک بگیرند؟»

مثل کیک‌زرد، خودروی برقی تولید ‌کنیم

درویش نیز معتقد است: «حالا که خودروسازان با چالش‌های ناشی از تحریم دست‌وپنجه نرم می‌کنند چه خوب که کارخانه‌ها به سراغ محصولات حمل‌ونقل برقی بروند. چطور در وضعیت تحریم می‌توانیم کیک زرد تولید کنیم اما تولید دوچرخه، موتور و خودروهای برقی امکان‌پذیر نیست؟ آنهم در وضعیتی که با تغییر اقلیم و خطرات افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای مواجه هستیم.»

به گفته این فعال محیط زیست «اقتصاد ایران بازاری است یعنی دلال‌صفتان با این اتهام به دولت که سرمایه‌گذاری برای تولید خودروهای هیبریدی صرفه اقتصادی ندارد راه را برای بهبود کیفیت زندگی شهری بسته‌اند.»

حرکت در مسیر افزایش آلودگی

آنچه از سخنان درویش استنباط می‌شود این است که دولت نه‌تنها قصدی برای کاهش آلودگی هوا ندارند که با افزایش آن هم مشکلی ندارند درحالی که اتحادیه اروپا بارها اعلام کرده مدافع اقدام‌ کشورها برای حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست است بنابراین تحریم ایران شامل این مسایل نمی‌شود. درویش درباره این موضوع می‌گوید: «ایران می‌تواند از طریق وزارت امور خارجه برای ورود دستگاه‌های ارتقادهنده کیفیت محیط زیست کشور تلاش کند حتی اگر کاری در این زمینه کرده‌اند اما به نتیجه نرسیده است آن را رسانه‌ای کنند تا دنیا بداند غرب فقط ادعا می‌کند که حافظ محیط زیست است. اما دولت و دستگاه‌های مبوطه نه فقط برای زندگی بهتر مردم در شهرها گامی برنداشته که با تصمیم خود در حذف فیلتر دوده از خودروهای شرکت ایران‌خودرو دیزل در مسیر افزایش آلودگی هوا قرار گرفته است.»

با همه این‌ها، پنج سال پیش وقتی هیأت دولت، نصب «فیلتر جاذب دوده» را به‌منظور کاهش آلودگی هوا الزامی کرد خودروسازان با این مصوبه مخالفت‌های گسترده کردند و در نهایت مجبور به اجرای این مصوبه محیط زیستی شدند اما اینکه چرا حالا دولت با درخواست شرکت ایران‌خودرو دیزل موافقت کرده‌ که تا زمان رفع تحریم‌ها، اجرای مصوبه نصب فیلتر دوده متوقف شود، سوالی است که تا لحظه تنظیم این گزارش از سوی مسوولان بی‌پاسخ مانده است.