اتوبان یک طرفه برای عمانی‌ها

لغو روادید یکی از اقداماتی است که کشورها می‌توانند از آن برای جلب گردشگران خارجی و رونق صنعت توریسم استفاده کنند. ایران نیز چندی است به این شیوه روی آورده و در آخرین مورد، لغو موقت روادید ورود به ایران برای گردشگران و تجار عمانی را دایمی کرده است. نکته منفی در این میان این است که این لغو روادید به صورت یک طرفه صورت گرفته و ایرانیان برای سفر به عمان همچنان ناچارند از پیچ و خم دریافت روادید بگذرند.

عمان تنها کشوری نیست که توانسته چنین تسهیلات یک طرفه‌ای برای شهروندانش به دست بیاورد. تیر ماه گذشته بود که ایران به طور یک جانبه شهروندان چین را از مقررات دریافت روادید معاف کرد بی آنکه پکن تسهیلات مشابه برای شهروندان ایرانی قایل شده باشد. پیش از این گردشگران چین ویزای فرودگاهی گرفته و وارد ایران می شدند اکنون این ویزا با هدف افزایش گردشگران ورودی برداشته شد اما همچنان ایرانیان برای رفتن به این کشور باید ویزا بگیرند.

تاثیر لغو روادید در جذب گردشگر

پرسش که مطرح می شود این است که این لغو روادید ها از سوی ایران تا چه حد به صنعت گردشگری ایران کمک کرده است؟

دراین ارتباط «امیر پویان رفیعی شاد» رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی تهران به «فراز» می‌گوید: «لغو روادید می تواند بهانه‌ای برای سفر ایجاد کند به عبارت دیگر سفر را تسهیل کند اما به تنهایی نمی‌تواند جاذبه‌ای برای ورود گردشگران به کشور باشد. موضوعات گردشگری در کشور ما بیشتر حول سه محور اعم از گردشگری مذهبی، گردشگری فرهنگی و اخیرا گردشگری درمانی است. برای مثال برای گردشگران عمانی شهرهای مشهد، تهران و شیراز از جمله مقصدهایی است که برای درمان انتخاب می شود اما عوامل دیگری نیز برای جذب گردشگر دخیل هستند چرا که نوع گردشگری ما، گردشگری دقیقه نودی نیست یعنی فقط گردشگری تفریحی نیست.»

به گفته رفیعی شاد: «مابه التفاوت نرخ ارز و ریال، جاذبه‌ای را ایجاد کرده است که بسیاری از گردشگران خارجی می توانند ایران را به عنوان مقصد خود انتخاب کنند هرچند از لحاظ ارزش و آورده گردشگری در سطح بالایی نیستند اما در زمینه روابط دیپلماتیک و سیاسی موثر باشد.»

او درباره عدم لغو روادید گردشگران ایرانی از سوی عمان نیز می گوید: «عمانی ها برای ایرانی ها در فرودگاه، ویزا را صادر می کند. همچنین لغو روادید با صدور ویزای فرودگاهی متفاوت است. یقینا اجازه ورود به کشور عمان و مدت زمانی که در آن کشور تعیین می‌شود تا گردشگری در آن کشور اقامت داشته باشد حکم ویزا را دارد.»

به گفته این فعال گردشگری،« اینکه چرا برخی کشورها مانند روسیه و چین در زمینه لغو روادید همچنان مقاومت می کنند، مربوط به جریان سیاسی این کشورها است. ایران به عنوان یک انگیزه، لغو روادید را انجام داده است تا بتواند گردشگران را جذب کند. اینکه این کشورها بخواهند سیاست ایران را در جذب گردشگران ایرانی اعمال کنند در اختیار مجاری قانونی آن کشورها و وزارت امور خارجه هر کشوری است که در مورد لغو روادید تصمیم گیری کند.»

رفیعی شاد با بیان اینکه یک طرفه بودن لغو روادید ممکن است برای ایران، خوشایند نباشد، می گوید: «از طرفی عده‌ای از فعالان گردشگری معتقدند که لغو رواید یک طرفه از سوی ایران می تواند به جذب گردشگر کمک کند. عدم لغو روادید ممکن است علل مختلفی چون تبلیغات سوء علیه ایران و ناامن نشان دادن ایران توسط کشورهای غربی باشد در حالی که این اصل واقعیت نیست چرا که ایران کشور امن و مناسب برای سفر است. علت دیگر نداشتن پرواز مستقیم به مقصد ایران است که مشکلات بسیاری را برای گردشگران ایجاد کرده است چرا که هزینه تمام شده برای آنها افزایش پیدا کرده است. »

او با اشاره به نقش رایزن‌های فرهنگی ایران در سفارتخانه کشورهای مختلف از جمله عمان می گوید: «این رایزنها نقش موثری در جذب گردشگر به ایران را دارند چرا که با برگزاری هفته های فرهنگی و مناسبتهای خاص می توانند تبلیغات سوء علیه ایران را پوشش دهند.»

همچنین عرفان فکری، جهانگرد و فعال گردشگری درباره علل عدم لغو روادید از سوی برخی کشورها به فراز می گوید: «رفتار جزئی برخی «گردشگرنماها» می تواند یکی از این علل باشد. ما از گردشگر تعریف خاصی داریم بدین گونه که گردشگر به یک کشور سفر می کند و در آنجا هزینه می کند و برای آن کشور ارزآوری دارد و به کشورش باز می گردد اما فردی که به نام گردشگر به کشور دیگری می رود و در آنجا کار می‌کند یا پناهنده می‌شود و یا از این طریق به کشور ثالث می رود، گردشگر واقعی نیست بلکه مهاجر کاری یا سیاسی است.»

به گفته این فعال گردشگری: «ممکن است یکی از علل عدم لغو روادید از سوی عمان یا سایر کشورها به عنوان مثال فشارهای سیاسی برخی کشورهای و یا فشارهای اقتصادی به کشور طرف مقابل باشد.همچنین دلایل فرهنگی و عدم رعایت این موضوع در کشورهایی مانند عمان از سوی گردشگران می تواند دلیل دیگری برای عدم لغو روادید باشد چرا که یک گردشگر، احترام به جامعه محلی را می داند.»

یکی دیگر از این فعالان، ابراهیم محفوظی از فعالان بازار عمان است که به روزنامه ایران گفته بود:«افرادی که با ویزای کار به عمان می آیند نمی‌توانند هیچ جا شغلی پیدا کنند، آنها در نهایت می‌توانند در عمان آزادانه بچرخند.» به گفته او و برخی دیگر از فعالان ایرانی در این کشور، سوءاستفاده از جویندگان ایرانی کار توسط برخی از دلالان ایرانی تحت عنوان ارائه ویزای کار، باعث شلوغ شدن دادگاه‌های خلوت عمان شده است چرا که عمان ویزای کار ندارد.»

به گفته این فعال گردشگری: «دلالانی هستند که با همدستی برخی شرکت‌های حاضر در عمان ویزای ۳۵۰ ریالی را به جویندگان کار ۱,۵۰۰ ریال عمان می‌فروشند که به پول ایران چیزی حدود ۴۸ میلیون تومان می‌شود.» این فعال یکی از بزرگترین مشکلات بازار ایرانی در عمان را سرازیر شدن آدم‌های بیکار و بی‌پول و بعضا در قالب گدایی به این کشور می‌داند که به یکی از تهدیدات جدی برای گردشگری و فروش صنایع دستی ایران تبدیل شده است!

محفوظی اعتقاد دارد که گردشگران ایرانی برای ورود به عمان باید آنالیز شوند، ویزای فرودگاهی برای ایرانی‌ها لغو شود و آنها از طریق دفاتر گردشگری وارد کشور شوند. چون دفاتر به نوع حضور مسافر ایرانی در عمان متعهد می‌شوند.

او وقوع دزدی و دعوا بین ایرانی‌ها را یکی از آسیب‌های جدی برداشتن ویزا می‌داند و می‌گوید: «عمانی‌ها خودشان می‌گویند با ورود این قشر از ایرانی‌ها، دادگاه‌ها پر شده از پرونده شکایت ایرانی‌ها از ایرانی‌ها.»

به گفته این فعال گردشگری: «فعالان حوزه گردشگری عمان اعتقاد دارند که برای حل این مشکل باید سفارت ایران در عمان، وزارت امورخارجه و سایر بخش‌های مرتبط تمهیدات لازم را برای جلوگیری از تبدیل فرصت بازار عمان به تهدید به کار ببرند چرا که اگر مسئولان دیر بجنبند، ایران بازار عمان را مثل بازار عراق، ترکیه، گرجستان و… از دست می‌دهد.»