صنعت برق دچار خلاء منابع مالی و سرمایه‌گذار است!

سال، سالِ چالش است، سالِ آزمون و خطا، سالِ بهانه ها، سالی که پس از تحویلِ میراثِ هشت ساله «تدبیر و امید» به «مردمی» ها ، چون سابق، احتمالا قرار است نشدن ها را مربوط به گذشته بشنویم و شدن ها را مرتبط با ناتوانی ِ گذشتگان و توانایی تازگان(!!) و این ها همه قرار است درست در زمان و جغرافیایی انجام گیرد، که مردمانِ آن، از وعده های «به نامِ خود به کامِ دیگری» و قحطیِ امید به تنگ آمده اند!

نویسنده :

بیتا محسنی

چنین به نظر می رسد که همه چیز ویرانه است. شبیه به همان ویرانه ای که هشت سال پیش، روحانی از احمدی نژاد و قبلی ها از قبل تری ها تحویل گرفته بودند. غافل از آنکه این نه میراث چهار سال و هشت سال و شانزده سال، که نتیجه چند ده سال ناکارآمدی و بی‌کفایتی متولیانی است که در هر دوره و دولت بدون داشتن شایستگی و تخصص، درصندلی های مدیریتی جانمایی شدند و در دولت های بعد نه تنها ویرانه های جامانده از آنان آباد نشد که همان راه نیز ادامه پیدا کرد. با این حال انگار این ذات آدمی است که در خشکسالی امید نیز انتظار بارش امید داشته باشد. خشکسالی که می توان آن را به برخی منابع انرژی نیز تعمیم دهیم. منابعی که به هزار بهانه تلف شده و به یکی از صدها نقطه ضعف مردم این مرز و بوم تبدیل شده اند. در این میان تکرار چالش های این حوزه از سوی کارشناسان و آگاهان ادامه دارد اما انگار هنوز تا اجرایی شدن برنامه ها، فاصله بسیار است.

زمان و کمبود نقدینگی چالش های اولند

«حسن مرادی»، کارشناس انرژی،استاد دانشگاه تهران و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی با تاکید بر چالش های بی شمار حوزه انرژی به «فراز» می گوید: «قطعا مسلط شدن وزیر نیروی تازه به شرایط موجود و در دست گرفتن رتق و فتق امور زمان خواهد برد. اما نباید از یاد برد که کشور در چه شرایطی است. بهبود اوضاع، گام های محکم و بزرگ و هر ایده درست و کارشناسی شده ای ، زمان می خواهد. پس نباید از این مهم غافل شد.»

مرادی ادامه می دهد: «مساله اول کمبود نقدینگی است. وزارت نیرو طی سال ها، متاعی که تولید می کند را به ثمن بخس می فروشد و به این ترتیب دخل و خرج آن جواب نمی دهد. در واقع یارانه بزرگی که در برق داده می شود سبب به صرفه نبودن تولید نیرو و همگام با ضرر و خسران خواهد شد.»

صنعت برق دچار خلاء منابع مالی و سرمایه‌گذار است

درست در ۵ مرداد سال جاری بود که «فراز» در گفت و گویی با مدیر روابط عمومی سندیکای صنعت برق ایران به مساله طلب و بدهی فی مابین دولت و صنعت برق پرداخت. داده های این مصاحبه حکایت از طلب ۵۹ هزارمیلیارد تومانی یارانه وزارت نیرو از دولت پیش و همچنین بدهی دولت به همین میزان به بخش خصوصی تولید، انتقال و توزیع و بخش بانکی حکایت داشت.

مرادی در همین راستا و با تاکید بر این نکته که صنعت برق در همه حوزه‌ها به‌ویژه در بخش نیروگاه‌ها، سرمایه‌بر است، ادامه می دهد: «از سال ها قبل بدهی به سندیکاهای تولید تجهیزات برقی و تشخیصات نیروگاهی روی هم جمع و به رقم قابل توجهی رسید. محدودیت منابع مالی سندیکاها را نیز نسبت به پرداخت مزد کارگران و بدهی های خودشان ناتوان کرده بود.خب نتیجه چه بود؟ ناتوانی سیستم نسبت به پرداخت بدهی، صنعت برق را دچار خلاء منابع مالی و سرمایه‌گذار کرد.»

دولت تراز منفی را دریابد

مرادی با اشاره به تراز منفی نیروگاه ها ادامه می دهد: «با وضعیت نیروگاهای برق آبی بخصوص در سال آبی جاری که با آن مواجه ایم وزارت تازه حتما باید فکری به حال آن بکند. در این نیروگاه ها، به دلیل کاهش بارندگی، ذخایر مخزنی بسیاری از سدها خالی شده و تولید برقی صورت نگرفت از طرفی به علت افزایش بار شبکه شاهد ترکیدگی پست های برق هم بودیم که توان تحمل این حجم از فشار را نداشتند و این یکی از اصلی ترین دلایل قطعی برق طی چند وقت اخیر است.»

این استاد دانشگاه با اشاره به لزوم جبران تراز منفی ادامه می دهد: «اگر هوا رو به سردی برود و بهره گیری از وسایل سرمایشی کاهش پیدا کند تا حدودی وزارت نیرو می تواند این تراز را مدیریت کند اما اگر گرما تداوم پیدا کند همواره این بالانس منفی وجود خواهد داشت.»

ظرفیتی به نام انرژی خورشیدی

مرادی با بیان اینکه طی سال های گذشته تاکنون هیچ تدبیری برای استفاده از انرژی خورشیدی نشد تصریح کرد: «حدود ٣۰ درصد از برق اروپا از انرژی خورشیدی تامین می شود. تمامی کشورها به اهمیت این موضوع پی برده و برنامه های عظیمی برای تولید استحصال انرژی خورشیدی دارند. ما نه تنها انرژی فتوولتاییک از خورشید را استفاده نکردیم بلکه از انرژی گرمایشی آن نیز استفاده نمی کنیم. هیچ آبگرمکنی که بتواند از انرژی گرمایشی خورشید استفاده کند را در پشت بام خانه ها و آپارتمان ها نصب نکردیم.»

او یادآور می شود: «راندمان پنل های خورشیدی در ایران بسیار پایین و در حدود ٢٨ درصد است بنابراین برق تولیدشده نیز راندمان پایینی دارد در حالیکه این رقم در سایر کشورها به نسبت ایران بالاتر بوده و تا ۶۰ درصد نیز مواردی داشتیم.»

مرادی در پایان اظهار می کند: «مساله ای که صاحبان صنایع و تولیدکنندگان انرژی های نو انتظار دارند پرداخت وجه تولیدی برق نیروگاه های خورشیدی و بادی است. درواقع به صرفه شدن مترادف تشویق و تولید است. وقتی وزارت نیرو همان رقم ناچیز تولیدات این صنایع را پرداخت نکند، خب طبیعی است صاحبان نیروگاه های کوچک خورشیدی یا نیروگاه های بادی و هر علاقمند دیگری را از حرکت رو به رشد و فناوری باز می دارد.»

در نهایت باید گفت که شاید بهتر باشد وزیر تازه به جای نشان دادن افق چهار ساله که مثل دولت های سابق پس از رسیدن به موعد مقرر در سایه توجیه ها و بهانه تراشی ها فراموش می شوند کمی از امروز بگوید. مثلا در ماجرای قطع مکرر برق و زیان های سنگین آن بر صنایع و اقتصاد خانوار، برنامه ایشان چیست؟ برای مبارزه با مافیای برق قرار است چه راهکاری اتخاذ شود؟ جایگاه انرژی های نو در برنامه ایشان کجاست؟ و تکلیف بدهی عظیم دولت به سندیکاهای برق چه خواهد شد؟طبیعتا باید ابتدا ریشه را درست کرد تا بتوان به رأس رسید!