رئیس شورای شهر تهران نداند!

زاکانی و طرح هوشمند سازی تهران

شهردار بهشت، تنها یک‌بار، آن‌هم در جلسه کمیسیون مور داخلی کشور و شوراها، مسئله هوشمندسازی شهرتهران را مطرح کرده و توضیحات خاص و اضافه‌ای در مورد طرحش نداده است. بنا براین نمی‌توان در مورد طرز فکر زاکانی و این‌که از نظر وی، هوشمندسازی یعنی چه؟ ابراز نظر کرد. وی در این جلسه و تنها در توضیحی مختصر گفته است: به دنبال ایجاد هماهنگی برای مدیریت شهر تهران است و افق روشنی را مقابل شهرداری تهران می‌بیند و هوشمندسازی تهران از اولویت‌هایی است که پیگیری خواهد شد. ما در این مجال در مورد هوشمند شدن یک شهر، کمی توضیح می‌دهیم تا اگر قرار است چنین طرحی در تهران اجرا شود، احتمالا حتی شخص شهردار، بدانند که قرار است با هوشمند شدن یک شهر چه اتفاقاتی رخ دهد. گرچه، با تعریف یک شهر هوشمند، اگر تهران به همت شهردار وارد این مسیر شود؛ احتمالا طرح شهردار را به رئیس شورای شهر «لو» داده‌ایم، زیرا هوشمندی شهر تهران بر جاذبه‌هایش خواهد افزود؛ موردی که رئیس شورای شهر با آن مخالف است!

شهرهوشمند چگونه شهری است؟

کشورهای توسعه‌یافته بر هوشمندسازی شهرها، اصرار و ابرام دارند؛ زیرا شهر هوشمند را پلی می‌دانند به سوی توسعه پایدار. کارشناسان حوزه شهری و نیز محیط زیست، نیز از موافقان هوشمند شدن شهرها هستند. امید است برخی مسئولان از جمله شهردار تهران، که در پی هوشمندسازی کلانشهر تهران هستند، از دانش و تجربیات کارشناسان در این حوزه، حتما استفاده کنند و پیش از هر اقدامی مشخص نمایند که دریافت‌شان از هوشمندسازی شهر، تا چه حد با ویژگی‌های واقعی یک شهرهوشمند و نیز امکانات دستگاه‌شان، مطابقت دارد.

شهر هوشمند شهری است که بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل یافته مدیریت شهری، بر پایه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات بنا شده است؛ ویژگی‌های مهم یک شهر هوشمند این‌ها هستند: «حکمرانی هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل ونقل هوشمند و انرژی هوشمند.» شهرهوشمند یک منطقه شهری است که در آن از انواع گوناگون سنسورهای الکترونیکی برای جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات در مدیریت دارایی‌ها و منابع شهری استفاده می‌شود. این فرآیند، شامل اطلاعات جمع‌آوری شده از شهروندان، دستگاه‌ها و منابع شهری است که پردازش و تجزیه و تحلیل می‌شوند تا به نظارت و مدیریت ترافیک و حمل و نقل، نیروگاه‌های تولید برق، تامین و توزیع آب، مدیریت زباله‌ها، اجرای سامانه‌های اطلاعاتی و مدارس و کتابخانه‌ها و بیمارستان‌ها و دیگر خدمات اجتماعی کمک کند.

شهرهوشمند، ترکیبی است از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات و دستگاه‌های مختلف متصل به شبکه‌های اینترنت اشیاء، برای بهینه‌سازی بهره‌وری از خدمات و کاربری‌های شهری و اتصال آن به شهروندان. فن‌آوری‌های شهر هوشمند اجازه می‌دهد مسئولان شهری با جامعه و زیرساخت‌های شهری و نظارت بر آن چه اتفاق می‌افتد و آن چه در حال تحول است، در تعامل مستقیم باشند. شهرهایی مانند سونگدو، سوون، سئول، استکهلم، واترلو در اونتاریو و کلگری در آلبرتا، تایپه، میتاکا، گلاسکو، نیویورک، لاگرانج در ایالت جورجیا و سنگاپور شهرهایی هستند که تلاش‌های ارزنده‌ای در زمینه شبکه‌های پرسرعت و خدمات الکترونیکی و... انجام داده‌اند. 

شهرهوشمند، نیازمند اینترنت پرسرعت است!

دولت‌های بسیاری در جهان برنامه‌های کلانی برای هوشمندسازی شهرهای‌شان دارند تا بتوانند از جنبه‌های مختلف فن‌آوری در نظام‌های شهری استفاده کنند و خدماتی ارائه دهند که با صرف کم‌ترین زمان زندگی شهری، به بالاترین سطح بهره‌وری دست یابند. این بخش‌ها شامل حمل و نقل، خدمات آب و فاضلاب و برق، اینترنت پرسرعت، بهداشت و درمان، دولت الکترونیک و مشارک آحاد جامعه در امور شهری می‌باشد؛ زیرا در یک شهر هوشمند سه هدف جمع‌آوری داده‌ها، برقراری ارتباطات و آنالیز داده‌های مهم را دنبال می‌شود؛ که به شبکه پرقدرت، امن و پرسرعت اینترنتی نیاز دارند.

سرمایه انسانی در شهر هوشمند، جایگاه ویژه‌ای دارد

در شهرهای هوشمند، سرمایه‌گذاری بر منابع انسانی، اجتماعی و زیرساخت‌های ارتباطی مدرن که سبب رشد پایدار اقتصادی-صنعتی و کیفیت بالای زندگی می‌شود، با مدیریت صحیح منابع طبیعی و از طریق مدیریت مشارکتی تمام افراد جامعه انجام می‌شود. در این شهرها به مواردی مانند ترافیک، آلودگی، بهبود کیفیت زندگی، بهینه‌‌سازی زیرساخت‌های شهری و… با رویکردی خلاقانه و نظام‌مند بر اساس ارتباط و تبادل اطلاعات پرداخته می‌شود. شهر هوشمند از لحاظ انسانی با مفاهیمی مانند شهر خلاقیت‌ محور، شهر آموزش محور، شهر انسانیت محور و شهر دانش‌ محور پیوند نزدیکی دارد.

در شهرهوشمند، مصرف انرژی بهینه‌سازی می‌شود

در این شهرها تجهیزات هوشمند در تمام شهر قرار دارند تا شرایط و اوضاع را اندازه‌گیری و بررسی کنند. برای نمونه، کنتورهای هوشمند، میزان مصرف برق، گاز، آب را اندازه‌گیری می‌کنند. حسگرهای ترافیکی هوشمند، شرایط خیابان‌ها و ازدحام آن‌ها را گزارش می‌دهند. سامانه‌های موقعیت‌یابی جهانی هوشمند، مکان دقیق شهر، موقعیت جغرافیایی خیابان‌ها، ترافیک و… را گزارش می‌دهند. ایستگاه‌های هواشناسی شرایط جوی را گزارش می‌دهند. تلفن‌های هوشمند حسگرهایی دارند که می‌توانند فشارخون و سایر پارامترهای سلامتی را اندازه‌گیری کنند. برای انجام این فعالیت‌ها، از شبکه‌های ارتباطی باسیم و بی‌سیم، مانند فیبرهای نوری، سرویس‌های بسته امواج رادیویی، کابل‌های مسی و… استفاده می‌شود. 

ساماندهی حمل و نقل؛ شاهرگ یک شهرهوشمند است

مهم‌ترین بخش در عرصه هوشمندسازی شهرها، بخش حمل ‌و نقل است که در آن از فن‌آوری‌های هوشمندی مانند بلیت‌های اعتباری، سامانه‌های هدایت و راهنمایی، مدیریت پارک، مدیریت ترافیک و… استفاده می‌شود. اهمیت این بخش، تقاضای بازار را در این زمینه به ‌شدت افزایش می‌دهد. رشد سالانه بخش حمل ‌و نقل هوشمند، در سال‌های آینده ۱۵/۲ درصد برآورد شده که عامل اصلی آن، گسترش شهرنشینی، توسعه سریع شهرها و صنعتی ‌شدن است. به گزارش موسسه‌ی آلن مک آرتور، تا سال ۲۰۲۰، صنعت شهرهای هوشمند، بازاری معادل ۴۰۰ میلیارد دلار داشتند  که شامل  ۶۰۰ شهر می‌شد . این شهرها ۶۰ درصد از مجموع تولید ناخالص ملی جهان در سال ۲۰۲۵ تولید خواهند کرد.

نتیجه گیری و پایان

برای هوشمندسازی یک شهر، باید بسیاری از زیرساخت‌های شهری بازسازی یا نوسازی شوند، شهر و امکانات و نیازهای مختلف آن، باید بازتعریف‌هایی رخ دهد. بنابراین آقای زاکانی اگر تصمیم گرفته‌اید تهران را به‌سوی این افق روشن هدایت کنید، باید با کمک کارشناسان و متخصصان در حوزه‌های مختلف، اول امکانات مالی و توان تخصصی شهرداری مشخص شود و پس از آن در مورد کلانشهر تهران و مناطق مختلف آن، نیازسنجی‌های لازم صورت گیرد.