فیلم؛ وضعیت نامناسب مزار ابتهاج

حدود ۵ ماه از درگذشت «امیرهوشنگ ابتهاج»، شاعر معاصر کشور می‌گذرد. سایه سترگ ادبیات ملی ایران در ۱۹ مردادماه ۱۴۰۱ و در سن ۹۴ سالگی، پس از هفته‌ها مبارزه با بیماری، به علت نارسایی کلیه در بیمارستانی در شهر «کلن» آلمان جهان فانی را وداع گفت. پیکر «سایه» پس از ۱۷ روز کشمکش و مناقشه، سرانجام در باغ محتشم شهر زادگاهش، رشت به خاک سپرده شد.

فردای روز درگذشت «ابتهاج»، خانه ارغوان که در مالکیت شرکت سیمان تهران است برای ادای احترام به این شاعر، تا روز تشییع پیکرش در معرض بازدید عموم مردم قرار گرفت. در ۲۰ مردادماه اعلام شد که تاریخ تشییع و خاکسپاری توسط خانواده «سایه» اطلاع‌رسانی خواهد شد.

«ارغوان»،‌ میزبان سوگواران سایه است

حرف‌وحدیث‌هایی مبنی بر ماندن پیکر «سایه» در آلمان و بعدها بر سر محل دفنش در ایران به وجود آمد. «یلدا ابتهاج» در واکنش به تاخیری که برای انتقال پیکر پدرش به ایران پیش‌آمده بود در اینستاگرامش نوشت:

«متاسفانه شاهد خامی‌هایی بودیم که بازگشت پیکر او را به وطن تا به امروز به تاخیر انداخته. بی‌حرمتی به ساحت او و پیکر او که در هر آیین و مرامی ناپسند است، بخشودنی نیست، از جانب هر کسی، حتی نزدیکان او، بی‌حرمتی به مردم ایران است. با اقداماتی که اینجا در آلمان من و برادرانم (کیوان و کاوه) انجام داده‌ایم امید داریم تا در روزهای آینده بتوانیم او را در آخرین سفرش در بازگشت به زادگاهش بین مردمی که دوستشان داشت و برای آنان سرود، همراهی کنیم.»

این نوشته از اختلاف یلدا، کاوه و کیوان با خواهرشان حکایت می‌‌کرد. هواپیمای حامل پیکر «امیرهوشنگ» ادبیات ایران، ۲ هفته پس از فوتش در «کلن» آلمان، سرانجام در حوالی ساعت ۲۱ روز چهارشنبه، دوم شهریورماه در فرودگاه امام‌ خمینی تهران به زمین نشست. این درحالی است که پیکر او بنا به اطلاع قبلی، قرار بود در ۲۶ شهوریورماه به ایران برسد و مراسم تشییع پیکرش فردای همان‌روز در ۲۷ شهریورماه برگزار شود. به هر ترتیب، رسیدن سایه به ایران نیز گرهی از سرنوشت پر پیچ‌‌وخمش باز نکرد.

در آخرین اطلاعیه، اعلام شد که پیکر «سایه» نهایتا در صبح روز جمعه، ۴ شهریورماه از مقابل تالار وحدت تهران تشییع شده و ظهر همان روز در باغ محتشم رشت به خاک سپرده می‌شود. مراسم تشییع، طبق برنامه در تهران برگزار شد اما در کمال ناباوری اعلام شد که زمان دفن پیکرش به روز شنبه موکول شده است. این خبر، در روزهایی که به نظر می‌رسید ماجرای بازگشت «سایه» به خاک وطن به پایان رسیده، آب سردی بود روی سر سوگواران سایه. سرنوشت پیکر ابتهاج، باز در هاله‌ای از ابهام فرو رفت...

اعلام محل دفن سایه در باغ محتشم رشت در حالی بود که پیش از آن انتظار می‌رفت که پیکر این شاعر در جوار درخت «ارغوان» دفن شود. همین، واکنش انتقادآمیز بسیاری از دوست‌داران ابتهاج را برانگیخت. تعدادی از کاربران رشتی در شبکه‌های اجتماعی نیز، باغ محتشم رشت را، از لحاظ موقعیت محل مناسبی برای دفن این شاعر ملی نمی‌دانستند. به هرحال اما، پیکر «امیر هوشنگ ابتهاج» در ۵ شهریورماه، با حضور پرشمار مردم در باغ محتشم رشت به خاک سپرده شد.

پس از حدود ۵ ماه، طبق مشاهدات خبرنگار روزنامه اینترنتی فراز، مقبره «سایه» در باغ محشتم شرایط مطلوب و درخوری ندارد. پیکر «ابتهاج»، علی‌رغم وجود فضاهایی بسیار بهتر در باغ محتشم رشت، در گوشه‌ای از پارک، کنار مسیر ورودی و در نزدیکی پیاده‌رو خیابان دفن شده است. کیفیت سنگ مزار این شاعر، بسیار نامرغوب است و حفاظ شیشه‌ای بی‌کیفیت روی آن، باعث جمع شدن قطره‌های آب زیر حفاظ شده که در مرور زمان به سنگ مزار آسیب خواهد زد. به گفته محلی‌ها، باغ محتشم رشت روزها، یکی از مراکز خرید و فروش مواد مخدر است و شب‌ها به خواب‌گاه  بی‌خانمان‌های شهر تغییر چهره می‌دهد. سگ‌های ولگرد نیز به تعداد زیاد در نزدیکی مقبره به چشم می‌خورند.

آنطور که پیداست، سرنوشت پر قصه شاعر وطن حالا به لطف بی‌توجهی مسوولان فرهنگی کشور و بی‌کفایتی مدیران استان گیلان و شهر رشت تمامی ندارد. از درستی یا اشتباه در انتخاب محل دفن پیکر «هوشنگ ابتهاج»‌ از بگذریم، مقبره سایه‌ی ادبیات ایران، امروز در گوشه‌ای از پارکی در جنوب شهر رشت به حال خود رها شده و اراده‌ای نیز برای افزایش همیت مسوولان مربوطه دیده نمی‌شود. امروز «سایه» ‌در این پارک، در این کناره‌ی بی‌فروغ در خاک زادگاهش آرام گرفته است. نه بویی از ارغوان است و نه حتی شعری از او بر سنگ مزارش نوشته شده‌است. مجسمه‌ای سرد با سنگ مزار سبز کدر.
«سایه» حالا، دور از ارغوانش در جایی به دور از سایه حتی یک درخت، در خاک زادگاهش آرمیده و دل دوست‌دارانش از شرایط مزارش،‌آرام ندارد...

همچنین بخوانید:

یادمانده‌های ابتهاج از زندان؛ ۸ روایت از سایه