گذرگاه «نتساریم» چگونه غزه را به دو نیم تقسیم می‌کند؟

تصاویر ماهواره‌ای از شمال غزه نشان می‌دهند که یک جاده در امتداد شرق به غرب این باریکه در حال ساخت است. این جاده که هفته‌ها توسط ارتش اسراییل در حال ساخته‌شدن بود، حالا از منطقه مرزی غزه تا نزدیکی‌های سواحل مدیترانه کشیده شده است. این مسیر به عرض تقریبی ۶.۵ کیلومتر، شمال غزه را از منطقه جنوبی این باریکه به کلی جدا می‌کند. در میانه‌های جنگ، ساکنان شمال غزه در پی حملات بی‌امان ارتش اسراییل، این منطقه را تخلیه و به مناطق جنوبی کوچ کردند.

ارتش اسراییل اعلام کرده که این مسیر برای «ایجاد یک پایگاه عملیاتی در منطقه» و اجازه «عبور نیرو‌ها و همچنین تجهیزات لجستیکی» کشیده شده است. اسراییلی‌ها همچنین گفته‌اند که این جاده پیش از جنگ نیز وجود داشته است و به دلیل اینکه خودرو‌های زرهی به آن آسیب می‌رسانند، در حال «نوسازی» است. این در حالی است که تحلیل تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که تنها ۲ کیلومتر از این مسیر، پیش از جنگ ۷ اکتبر وجود داشته و باقی‌اش پس از جنگ در امتداد غزه کشیده شده است.

«بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل، در ۲۳ فوریه از طرحی با هدف «غیرنظامی کردن کامل» غزه، بازنگری در امنیت، مدیریت شهری و نظام آموزشی غزه رونمایی کرد. حالا این نگرانی وجود دارد که طرح‌های امنیتی اسرائیل پس از جنگ، آزادی رفت و آمد ساکنان غزه و فلسطین را بیش از پیش محدود کند.

کریدور نتساریم

«راهروی نتساریم» که به نام شهرک سابق اسرائیلی «نتساریم» در غزه نامگذاری شده، یکی از دو جاده اصلی شمال به جنوب غزه، خیابان «صلاح الدین» را قطع می‌کند. این یک تقاطع استراتژیک و مرکزی را برای نیروهای اسراییلی در قلب غزه ایجاد می‌کند. اعضای پارلمان اسراییل در ماه ژانویه گفته بودند که از گذرگاه نتساریم «برای ایحاد امکان دسترسی به زیرساخت‌های زیرزمینی حماس در شمال نوار غزه» استفاده خواهد شد. آن‌ها معتقدند که دست کم تا زمانی که تمامی زیرساخت‌های زیرزمینی و تخلیه کامل منطقه تخلیه نشود، نباید اجازه داد ساکنان نوار غزه به شمال بازگردند. از سوی دیگر «امیچای چیکلی»، دیگر عضو پارلمان اسراییل گفت که جاده تازه، حملات ارتش اسرائیل را در شمال و جنوب شهر غزه به سمت منطقه مرکزی نوار غزه، آسان‌تر می‌کند.

اسراییلی‌ها گفته‌اند که این جاده دارای سه خط خواهد بود: یکی برای تانک‌های سنگین و خودرو‌های زرهی، دیگری برای خودرو‌های سبک‌تر و سومی برای حرکت سریع تر. طبق این اطلاعات، رانندگی در کریدور نتساریم از مرز غزه در سرزمین‌های اشغالی تا دریای مدیترانه در ۷دقیقه امکان پذیر خواهد بود.

تقسیم نواز غزه به دو نیم

مجموعه‌ای از تصاویر ماهواره‌ای از قبل و بعد از ۷ اکتبر نشان می‌دهد که اسرائیل در حال گسترش جاده موجود برای ساخت یک کریدور است. تصویری از ۲۹ فوریه بخش‌هایی از جاده را نشان می‌دهد که به تازگی با بولدوزر به سمت شرق و غرب جاده موجود، کشیده شده است. همچنین تصویر ماهواره‌ای از ۶ مارس، ساخت و ساز تازه‌ای را نشان می‌دهد که تا ساحل مدیترانه می‌رسد.

بررسی‌های سی‌ان‌ان نشان می‌دهد که ارتش اسرائیل بلافاصله پس از اعلام جنگ علیه حماس در ۷ اکتبر، صاف کردن مسیر خودرو‌های زرهی‌اش را آغاز کرده است. تصاویر ماهواره‌ای از ماه نوامبر نیز نشان می‌دهند که آثار این جاده زمانی پدیدار می‌شوند که تمرکز ارتش به اطراف شهر غزه معطوف شده و از سوی شرق به داخل این باریکه پیشروی می‌کند. ارتش اسرائیل در ماه فوریه، در کانال ۱۴ تلویزیون راستگرای اسرائیل از کریدور نتساریم رونمایی کرد. این گزارش، نیرو‌هایی مهندسان اسرائیلی را نشان می‌داد که با استفاده از تراکتورها، کامیون‌ها و ابزار‌های مهندسی در حال احداث این جاده بودند.

ارتش اسراییل حالا از مقادیر زیادی مین و مواد منفجره برای پاکسازی ساختمان‌ها در اطراف گذرگاه نتساریم استفاده کرده است. سربازان اسراییلی حالا، بی امان مشغول تخریب زیرساخت‌های باقی مانده در منطقه هستند. مسیر نتساریزم اساسا تمام فضای قلمروی غزه را به روی اسراییلی‌ها باز خواهد کرد. از آن مهم‌تر، این امکان را به اسراییلی‌ها می‌دهد که همه رویدادها و تحولات این کریدور و اطرافش را کنترل کنند.

سد تحقیر!

امیلی هاردینگ، مدیر برنامه اطلاعات، امنیت ملی و فناوری در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی در واشنگتن معتقد است که این کریدور، در راستای «کنترل حرکت جمعیت» کشیده شده است. او گفته که جاده‌ای که نوار غزه را به دو نیم تقسیم می‌کند، شناسایی نیروهای حماس را از میان جمعیتی که بین شمال و جنوب غزه در رفت‌وآمدند، آسان‌تر می‌کند. «هاردینگ» به سی‌ان‌ان گفته که بزرگترین چالش اسرائیل از زمان آغاز عملیات در غزه این بود که سعی کند نیروهای حماس را که در میان جمعیت غیرنظامی پنهان شده‌اند، ریشه کن کند.

«جمال روزی»، معلمی از شهر غزه نیز به شبکه سی‌ان‌ان گفته که در جریان قیام فلسطینی‌ها علیه اشغالگری اسرائیل در انتفاضه دوم معروف، «تقاطع نتساریم» به طور کامل بسته شد. او گفت که این منطقه به عنوان کانون درگیری بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها شناخته می‌شود. سربازان اسرائیلی به صورت تمام وقت در این تقاطع مستقر بودند و استفاده فلسطینی‌ها از آن به دلیل استقرار شهرک‌نشینان اسرائیلی غیرممکن بود. معلم فلسطینی با یادآوری مسیری از شهر غزه به شهر جنوبی خان یونس گفت: «ایست بازرسی ابوهولی، وحشتناک بود؛ آن‌ها یک چراغ راهنمایی در آنجا قرار دادند که فقط قرمز می‌شد. از قرمز به قرمز. می‌توانید تصور کنید؟»

«منذر عشی»، وکیلی از شهر غزه درباره ایست بازرسی ابوهولی گفته که «عبور از آن تقریبا غیرممکن بود» و از آن به عنوان «سدی برای تحقیر» یاد می‌کند. او می‌گوید: «یادم هست در آن زمان من و برادرانم لباس می‌فروختیم. صبح خیلی زود بیرون می‌رفتیم تا به سمت جنوب حرکت کنیم. ایست بازرسی گاهی باز بود اما در راه برگشت به طور متوسط هشت یا نه ساعت وقت می‌گذاشتیم. گاهی اوقات تعطیل می‌ماند و مردم شب‌های خود را در خیابان می‌گذرانند. خاطرات آن ایست بازرسی دردناک است. تصور کنید ۲۰۰ تا ۳۰۰ خودرو در ایست بازرسی منتظرند تا سربازان اسرائیلی اجازه عبور از آن‌ها را صادر کنند».

«جمال»، معلم اهل غزه می‌گوید: «اگر خانه ما در شهر غزه گلوله باران نشده باشد، مایلم به آنجا برگردم. اگر دروازه‌ها و ایست‌های بازرسی سر راهم باشد، چگونه می‌خواهم این کار را انجام دهم؟ علاوه بر این، حتی اگر موفق به بازگشت شوم، چگونه کار می‌کنیم؟ آیا زیرساخت باقی خواهد ماند؟ من یک معلم هستم. آیا مدارسی وجود خواهند داشت که بتوانم در آن‌ها تدریس کنم؟»