از طالبان تا پان‌ترک‌ها: خوشحالی افراط‌گرایان از سقوط حلب

چهارشنبه هفته گذشته، گروه‌های تروریستی سوری به رهبری «هیئت تحریر شام» (HTS) حمله‌ای غافلگیرکننده علیه ارتش سوریه ترتیب دادند. تروریست‌ها اعلام کردند که این عملیات در پاسخ به حملات توپخانه‌ای اخیر ارتش سوریه به مناطق تحت کنترل شورشیان در ادلب صورت گرفته است.

به گزارش گاردین، نیروهای هیئت تحریر الشام حمله گسترده‌ای را از پایگاه خود در حومه ادلب آغاز کردند. تنها سه روز طول کشید تا درگیری‌ها به حلب برسد و شورشیان برای اولین بار در طول چند سال اخیر مناطق اطراف حلب را دوباره به تصرف خود درآوردند. روز جمعه بعدازظهر، پس از افزایش درگیری‌ها در مناطق حومه حلب، تروریست‌ها وارد حلب شدند. در همان حال، تصاویر و ویدیوهای تاییدنشده‌ای در اینترنت منتشر شد که از حضور خودروهای زرهی و شورشیان مسلح در خیابان‌های حلب خبر می‌داد. اکنون گفته می‌شود بخش زیادی از حلب در اختیار تروریست‌ها قرار دارد و آن‌ها همچنان در حال پیش‌روی هستند.

ناامنی حلب حاصل هم‌گرایی آمریکا و ترکیه

«ابومحمد الجولانی» از فرماندهان اصلی گروه‌های تروریستی سوریه است که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ رهبری گروه تروریستی «جبهه النصره» را برعهده داشت. این گروه به عنوان شاخه‌ای از القاعده در سوریه تاسیس شد و نقش مهمی در جنگ داخلی سوریه داشت. هیئت تحریر شام در سال ۲۰۱۷ با ادغام چند گروهک تروریستی شامل «احرار شام» به وجود آمد و الجولانی رهبری آن را بر عهده گرفت.

حمله اخیر تروریست‌ها به مواضع تحت کنترل ارتش سوریه، با حضور ائتلافی از گروه‌های مخالف سوری به نام «فرماندهی عملیات نظامی» و با رهبری هیئت تحریر شام صورت گرفت. سی‌ان‌ان در گزارش خود نوشته است: «تروریست‌ها شامل طیف وسیعی از گروه‌های اسلام‌گرا و معتدلی می‌شود که زمانی از سوی ایالات متحده حمایت می‌شدند.»  این ائتلاف روز چهارشنبه پیش از حمله به حلب تشکیل شد. نیویورک‌تایمز گزارش داده که گروه‌های شورشی تحت حمایت ترکیه نیز در این حملات شرکت دارند.

همچنین، گفته می‌شود الجولانی اکنون با القاعده اختلاف دارد و همین اتفاق سبب جدایی او از این گروه شده است. به گزارش منابع غیررسمی، منشا اختلاف میان القاعده و الجولانی نزدیکی او به ترکیه بوده است. القاعده همچنین محمد الجولانی را مسئول ترور نفراتش می‌داند و می‌گوید اطلاعاتشان را در اختیار آمریکایی‌ها قرار داده است.

طالبان خوشحال از پیروزی تروریست‌ها

با انتشار خبر پیشروی تروریست‌ها در مناطق شمال غربی سوریه، عده‌ای از گروه‌های پان‌ترک سوریه و رسانه‌های طالبان از این اتفاق ابراز خوشحالی کردند. به گزارش الجزیره، طالبان «فتح حلب» را به مسلمانان و مردم سوریه تبریک گفت. البته سخنگوی امارت اسلامی افغانستان این خبر را تکذیب کرد.

رسانه‌های خبری طالبان نیز طی یک روز گذشته دائما تصاویری منسوب به مردم حلب منتشر می‌کنند که از ورود تروریست‌ها به این شهر خوشحال هستند. همچنین، ویدئوهایی از نیروهای تروریستی که در بیمارستان‌ها و خیابان‌ها حضور دارند و مردم را آرام می‌کنند، مرتب از سوی این رسانه‌های افراطی بازنشر می‌شود. به نظر می‌رسد پس از قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، حالا این گروه چشم به انتظار پیروزی تروریست‌ها در سوریه است.

فرصت‌جویی تروریست‌ها از جنگ خاورمیانه و اوکراین

با توجه به درگیری‌ها در خاورمیانه و اوکراین، برخی از رسانه‌های خارجی از فرصت‌جویی گروه‌های تروریستی سوری خبر داده‌اند. نیویورک‌تایمز در رابطه با حمایت ایران از سوریه و حزب‌الله نوشت: «سلاح‌ها و پول‌های ایران مدت‌هاست که از مرزهای سوریه به حزب‌الله در لبنان منتقل می‌شود. این بخشی از آن چیزی است که به عنوان محور مقاومت شناخته می‌شود. ایران و حزب‌الله همچنین حمایت‌های نظامی حیاتی به بشار اسد ارائه کرده‌اند که در جنگ داخلی به او کمک کرده است.»

نیویورک‌تایمز مدعی شده است که با توجه به تداوم جنگ غزه و لبنان، ایران و دیگر گروه‌های نیابتی او در منطقه توانایی کمک به سوریه را ندارند. این روزنامه آمریکایی در رابطه با وضعیت ایران و روسیه نوشت: «اسرائیل ماه‌هاست که به سوریه حمله می‌کند و فرماندهان و مبارزان ایرانی در این کشور و محموله‌های تسلیحاتی را که از سوریه به حزب‌الله منتقل می‌شود، هدف قرار داده است. در همین حال، دیگر متحد نظامی مهم آقای اسد، یعنی روسیه، در جنگ اوکراین درگیر است.»

سی‌ان‌ان نیز در گزارش خود از اتفاقات اخیر نوشت: «زمان‌بندی این حمله اهمیت زیادی دارد، زیرا حامی اصلی سوریه یعنی روسیه، بر روی جنگ در اوکراین تمرکز کرده و دیگر متحد اصلی آن، ایران، به دلیل حملات اسرائیل به آن و شبکه نیابتی‌اش در وضعیت دشواری قرار دارد.»

همچنین، روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونوت، امروز اعلام کرد: «تقریبا به طور قطع ارتباط نزدیکی بین حمله غافلگیرانه شبه‌نظامیان در سوریه به حلب و آتش‌بس در لبنان وجود دارد. به نظر می‌رسد حملات مکرر نیروی هوایی اسرائيل زمینه و امکان آزادی شبه‌نظامیان و سازماندهی حمله را فراهم کرده است.»

روسیه و ایران همچنان حامی ارتش سوریه

با وجود این گمانه‌زنی‌ها، مقامات ایرانی و روسی حمایت کامل خود را از دولت سوریه اعلام کرده‌اند. گاردین گزارش داده که در درگیری‌های تروریستی‌ اخیر، نیروهای دولتی از حمایت هوایی روسیه و همچنین پشتیبانی شبه‌نظامیان وابسته به ایران بهره بردند.

روز شنبه دو منبع نظامی سوری در گفت‌وگو با رویترز اعلام کردند که دمشق منتظر استقرار تجهیزات نظامی روسیه در پایگاه هوایی حمیمیم سوریه طی ۷۲ ساعت آینده است. پیش از این، سخنگوی کرملین اعلام کرده بود که مسکو حمله شورشیان را نقض حاکمیت سوریه می‌داند و خواهان اقدام سریع مقامات برای بازپس‌گیری مناطق اشغالی است.

وزیر خارجه ایران نیز طی تماس تلفنی با همتای سوری خود، تاکید کرد که «ایران همچنان از دولت، ملت و ارتش سوریه در مبارزه با تروریسم حمایت خواهد کرد.» روزنامه کیهان امروز در گزارشی از شهادت شماری از نیروهای ایرانی در جریان حمله هیئت تحریر شام به حلب خبر داد. با این حال، تاکنون به جز خبر رسمی شهادت فرمانده مستشاران ایرانی در حلب، خبر رسمی دیگری از شهادت نیروهای نظامی ایران در مواجهه با حمله هیئت تحریر شام منتشر نشده است.

تصرف حلب و ناامنی دوباره سوریه؟

حلب، دومین شهر بزرگ‌ سوریه و مرکز تجاری و فرهنگی این کشور است که در ۳۵۵ کیلومتری شمال دمشق قرار دارد. این کلان‌شهر جمعیتی بالغ بر چهار میلیون نفر را در خود جای داده است که نیمی از آن‌ها در خود شهر حلب و نیمی دیگر در حومه آن زندگی می‌کنند؛ هرچند بعد از جنگ داخلی سوریه در ۲۰۱۱ اکثر جمعیت این شهر ناگزیر به مهاجرت به مناطق دیگر و حتی خارج از سوریه شده‌اند.

حلب از سال ۲۰۱۱ که جنگ داخلی سوریه آغاز شد، در مرکز این درگیری‌ها بود و گروه‌های تروریستی توانستند آن را به تصرف خود درآورند. در نبرد سال ۲۰۱۶ اما حکومت مرکزی توانست به کمک ایران و نیروی هوایی روسیه، همه آن‌ها را از شهر بیرون کند و به سمت شرق، یعنی ادلب براند. 

از نظر جغرافیایی حلب پایگاه اصلی حکومت در شمال سوریه است که از سمت شرق باید مراقب تحرکات کردهای مسلح باشد و از سمت شرق، درگیر گروه‌های تروریستی که در ادلب پایگاه دارند. استان حلب همچنین با ترکیه هم‌مرز است و این برای حکومت مرکزی بسیار اهمیت دارد که مرز خود را با کشوری که با آن در تقابل است، کنترل کند. حلب همچنین مقر بسیاری از پایگاه‌ها نظامی و نیرو هوایی سوریه است.

با توجه به این شرایط جغرافیایی و اهمیت نظامی و استراتژیک حلب، تصرف این منطقه می‌تواند سوریه را به ورطه خطرناکی بکشاند؛ اگر تروریست‌ها حلب را کاملا تصرف کنند، می‌توانند با عقبه قوی‌تری نقشه حمله به دمشق و تصرف آن را بکشند.