نرگس محمدی، گلشیفته فراهانی، مسیح علی‌نژاد و باقی قضایا....

انتشار ویدئویی چند ثانیه‌ای از «نرگس محمدی» در حال رقصیدن در بند زنان زندان اوین، نقطه شروع دعوا‌ها بود. در این ویدئو، محمدی با لباس زرد در میان جمعی از زنان زندانی دیده می‌شود. او در حال رقصیدن است و دست دیگر زندانیان را می‌گیرد و به رقص دعوت می‌کند.

ابتدا بحثی حول شرایط زندان‌های ایران درگرفت چرا که در این ویدیو نه تنها زنان شادی خود را به صورت دسته جمعی نشان می‌دهند بلکه در پس‌زمینه‌ی تصویر، یک دستگاه تلویزیون دیده می‌شود و شخصی با تلفن همراه خود فیلم می‌گیرد. برخی از کاربران انتشار این ویدیو را اقدامی عمدی با هدف مساعد نشان دادن شرایط زندان‌های ایران می‌دانند و در مقابل عده‌ای بر این باورند که شرایط بعضی زندان‌‌ها همین است که در ویدیو نشان داده می‌شود. همچنین منتقدان انتشار این ویدیو را دلیلی بر دروغگویی کسانی چون نرگس محمدی می‌دانند و از طرف دیگر برخی از کاربران چنین رفتارهایی در زندان را مقاومت در شرایط سخت زندان تعریف می‌کنند.

 
زندان واقعی کجاست؟

عده‌ای معتقدند زندانِ واقعیِ زندانیانِ واقعی جای دیگری است که شرایطی بسیار بد و غیرانسانی دارد، اما برای کسانی مانند نرگس محمدی شرایطی همانند هتل در زندان‌ها فراهم شده است و این هم حجتی است بر این‌که محمدی و امثال او وابستگی زیادی به سیستم دارند. این ویدیو تصور بعضی افراد از زندان‌های کشور به هم ریخت و برخی از کاربران که در دوره‌ای زندانی بوده‌اند نیز اعلام کردند شرایط زندان‌ها همانی است که در این ویدیو دیده می‌شود و در این سال‌ها عده‌ای تلاش داشتند شرایط زندان‌ها را بسیار بدتر از چیزی که هست نشان دهند. کلید واژه مخالفت این جریان «سفیدشویی زندان‌ها» از طریق رقصیدن و انتشار ویدیو است.

وضعیت نامساعد جسمانی محمدی دروغ بود؟

اما تمام بحث‌ها فقط بر سر شرایط زندان نیست و جدال دیگر درمورد شرایط جسمانی و سلامتی نرگس محمدی است. در طول چند سال اخیر خبرهایی درمورد بیماری و مشکلات جسمی این فعال سیاسی منتشر شده است. بار‌ها اخباری درمورد مشکلات متعدد او از جمله ناراحتی قلبی، گوارشی و ستون فقرات منتشر شده است. همچنین گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای او به تومور استخوانی و مشکوک به سرطان، منتشر شد. در نهایت او ۱۴ آذر ۱۴۰۳ برای انجام مراحل درمانی سه هفته از زندان اوین مرخص شد.

تعدادی از کاربران با بازنشر تصاویری از قبل و بعد از زندان نرگس محمدی منتشر و آن‌ها را با هم مقایسه کرده‌اند و بر این باور هستند که شرایط زندان برای او به قدری مناسب و به اصطلاح خودشان مانند هتل بوده است که حتی وضعیت جسمانی نرگس محمدی بعد از تحمل حبس‌های متعدد، بهتر شده است. این افراد نرگس محمدی را بازیگر قهاری خطاب می‌کنند که در این سال‌ها نقش خود را به‌خوبی بازی کرده است و فعال سیاسی نیست و با وضعیت فعلی مخالفتی ندارد.

دعوا بر سر جایزه صلح نوبل

سلطنت‌طلبان بخشی از منتقدان نرگس محمدی را تشکیل می‌دهند و از آن‌جا که گروه مقابل‌شان، تصاویری از سفر‌ها و خوش‌گذرانی‌های خانواده پهلوی منتشر کرده‌اند و به همین دلیل طرفداران این جریان را در جایگاه مخالفان رقصیدن نرگس محمدی در زندان نمی‌دانند.
نرگس محمدی (متولد ۱ فروردین ۱۳۵۱ در زنجان) برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳ است و همواره در جایگاه یک زندانی سیاسی به فعالیت‌های خود ادامه داده و جایزه نوبل را به همین دلیل دریافت کرده است. حالا با انتشار ویدئوی رقص در زندان، منتقدان  او را محق این جایزه ندانند.  این افراد نرگس محمدی را فعال حقوق زنان و فعال سیاسی نمی‌دانند چون فعالیت‌های او در این سال‌ها نه در جهت نفع جمعی مردم که در راستای منافع اقتصادی و شخصی خود بوده است.

همچنین بحث‌هایی هم درمورد اعتبار جایزه صلح نوبل و روند اهدای آن مطرح شده است. «فریبا داوودی مهاجر» در توییتی نوشته است: «آیا می‌دونید بسیاری از جوایز حقوق بشری را می‌توان با لابی و دادن درصدی از مبلغ اهدا‌ شده خرید؟» او در توییت دیگری با اشاره به تیتر سی‌ان‌ان می‌نویسد: «از قول خانواده ایشان که صد در صد با ایشان هماهنگ است دو نویسنده این مقاله را نوشته اند و تیتر زده‌اند. حالا اگر این فریب نیست، دروغ نیست و کلاهبرداری نیست اسمش چیه؟... نرگس محمدی بار کج به منزل نمی‌رسد. شما صد در صد با این فریبکاری رسوا می‌شوید.»

همسر او «تقی رحمانی» که این گزارش را تایید کرده  از چهره‌های برجسته اپوزیسیون است. در حال حاضر، تقی رحمانی خارج از ایران و در فرانسه زندگی می‌کند. علی و کیانا رحمانی، دوقلو‌های نرگس محمدی و تقی رحمانی، نیز در فرانسه به همراه پدرشان زندگی می‌کنند.

خطر مسیح علینژاد 

در بحث‌های اخیر پای «مسیح علینژاد» نیز وسط کشیده و بالاخرهسکوت فعالان حقوق زنان در ویدئویی شکسته می‌شود. در این ویدیو فریبا داوودی مهاجر می‌گوید: «به چه دلیلی برای زندانی شدن بردارش از اموال ایران پول دریافت می‌کند؟ خارج از کشور هر جا می‌رود یک کلیپ از فقرش درست کرده و پخش می‌کند. ایشان فعال حقوق زنان نیست چون انانیت و منیت دارد و خودش را یگانه متولی حقوق زنان می‌داند. ایشان در اینترنشنال ادعا کرد که اگر ثابت بشود من پول می‌گیرم و پروژه دارم، صحنه سیاست را ترک می‌کنم و بعدها ثابت شد که پول می‌گیرد. آدم‌های بی‌ ظرفیتی هستند که خطرناکند و تمام هدفشان گرفتن پول است. ایشان دیگر از لحاظ سیاسی زمین خورده و برای من دیگر هیچ ارزشی ندارد.»

چرا گلشیفته فراهانی دوباره مطرح شد؟

دعوای دیگر بر سر «گلشیفته فراهانی» است. بحث درباره گلشیفته فراهانی در توییتر فارسی به دلیل مصاحبه نرجس سلیمانی، دختر سردار سلیمانی است. گلشیفته فراهانی در ۱۹ تیر ۱۳۶۲ در تهران به دنیا آمد. او دختر بهزاد فراهانی (بازیگر و کارگردان تئاتر) و فهیمه رحیمی‌نیا (بازیگر) است. گلشیفته فعالیت حرفه‌ای خود را با فیلم «درخت گلابی» به کارگردانی داریوش مهرجویی در سال ۱۳۷۶ آغاز کرد. بازی او در این فیلم باعث شد در ۱۶ سالگی جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره فیلم فجر را بگیرد. پس از این موفقیت، او در فیلم‌های متعددی مانند «بوتیک»، «ماهی‌ها عاشق می‌شوند»، «میم مثل مادر» و «سنتوری» بازی کرد.
گلشیفته در سال ۱۳۸۷ پس از بازی در فیلم «مجموعه دروغ‌ها» به کارگردانی ریدلی اسکات، در کنار لئوناردو دی‌کاپریو و راسل کرو، با واکنش‌های شدید در ایران مواجه شد. این فیلم اولین تجربه هالیوودی او بود. پس از این فیلم، تصمیم به ترک کشور گرفت و به فرانسه مهاجرت کرد.

 
نقطه اشتراک نرگس محمدی و گلشیفته فراهانی کجاست؟

مهاجرت گلشیفته فراهانی به فرانسه و ادامه فعالیت‌هایش در سینمای غرب، به‌ویژه حضور بدون حجاب در فیلم‌ها و فرش قرمزها، واکنش‌های مختلفی  ایجاد کرد. طی این سال‌ها، او همواره انتقاد‌های زیادی به محدودیت‌های اجتماعی در ایران مطرح کرده است. فعالیت‌های هنری فراهانی  خارج از ایران و پذیرش نقش‌های نه‌چندان مهم در فیلم‌های خارجی او را از یک بازیگر به نمادی از عصیانگری بدل کرد. در جریان اعتراض های سال ۱۴۰۱ بحث‌هایی درمورد ارتباط گلشیفته فراهانی با اپوزیسیون مطرح شد و امروز گمانه تماس تلفنی او با حاج قاسم سلیمانی، موجی از انتقادها را به سمت او روانه کرده است. برخی کاربران توییتر معتقدند تعامل گلشیفته فراهانی با سردار سلیمانی، با مواضع او به‌عنوان یک فرد معترض همخوانی ندارد. فراهانی در مراسم اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی حضور داشت و در حاشیه این مراسم با رسانه‌ها گفتگو کرد.

 
همچنین منتقدان از کتابی حرف می‌زنند که مجموعه‌ای از ۱۶ روایت از زنان ایرانی است که تجربیات خود از زندگی در ایران بیان می‌کنند. از جمله زنانی که در این کتاب روایت خود را ارائه داده‌اند، می‌توان به گلشیفته فراهانی، نرگس محمدی، شیرین عبادی و نسرین ستوده اشاره کرد.