اژدها وارد می‌شود

منشأ اصلی بروز این بیماری در کشور به درستی مشخص نیست، اما نخستین موارد تأیید شده در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۹۸ از قم گزارش شد. برای مثال نمکی، وزیر بهداشت وقت اعلام کرد یکی از اولین جان‌باختگان اعلام شده در قم، بازرگانی بود که سفر‌هایی به چین داشته‌است. حتی گفته می‌شد ممکن است تعدادی از دانشجویان ساکن ووهان چین که قبل از قرنطینه این شهر به استان گیلان بازگشته‌اند منشأ بیماری باشند.

کرونا چگونه و از کدام منشا روز‌های اسفند ۹۸ را تغییر داد؟

در ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، به دنبال فوت ۲ بیمار با عوارض تنفسی در قم فوت کردند، شایعات درباره مرگ این بیماران به علت کروناویروس داغ شد. دانشگاه علوم پزشکی قم با تکذیب شایعات مربوط به مبتلا بودن این دو بیمار فوت شده به کروناویروس، اعلام کرد که تاکنون هیچ‌گونه شواهدی تشخیصی مبنی بر ابتلا به بیماری کرونا دیده نشده‌است. کمی بعد وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد که دو بیمار که در تاریخ ۲۸ بهمن از ترشحات ریه آنها تست گرفته شده بود، در تاریخ ۳۰ بهمن نتیجه تست مثبت بود و این خبر بلافاصله طی ۴۵ دقیقه به صورت عمومی شد. از دی ماه همان سال بیمارانی با علائم این بیماری به بیمارستان‌ها می‌رفتند، اما کرونا ناشناخته بود و آن برهه، اوج همه‌گیری بیماری آنفولانزا بود. چهارشنبه ۱۴ اسفند حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت اعلام کرد که ویروس کرونا به تمامی استان‌های کشور رسیده است. در سایت وزارت بهداشت و درمان، بخشی به آمار مبتلایان، بستری‌ها و فوتی‌های کرونا اختصاص داده شد که هر ۲۴ ساعت یکبار به روزرسانی می‌شد. یک روز مانده به سال ۹۹ بود که سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرد نرخ ابتلا به ۵۰ نفر در هر ساعت رسیده است.

موج پشت موج

قرنطینه سطح سه علیه کرونا برقرار بود تا ۱۴ اردیبهشت سال بعد که وزارت بهداشت، وضعیت ۶۱ شهر کشور قرمز است. نخستین پیک بیماری از اسفند ۱۳۹۸ تا فرودین ۱۳۹۹ بود و به دلیل اجرای قرنطینه میزان ابتلا کاهش یافت، اما با رفع محدودیت‌ها بیماری دوباره اوج گرفت و پیک دوم آن از اواخر خرداد ۱۳۹۹ شروع شد. پیک‌های کرونا تا موج ششم در زمستان ۱۴۰۰ ادامه یافت. زمزمه‌هایی از واقعی نبودن آمار‌های رسمی در خصوص مبتلایان و فوتی‌های کرونا در برخی از رسانه‌های داخلی و خارجی مطرح شد و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در این باره گزارشی ارائه داد. در همان روز‌ها بود که اعتماد به سیستم درمان متزلزل شد و این بی‌اعتمادی مختص ایران نبود. مدام هشدار صادر می‌شد که افراد دارای بیماری زمینه‌ای باید بیشتر از سایرین مراقب خود باشند، زیرا ۹۰ درصد از افراد فوت شده دارای بیماری زمینه‌ای مانند فشارخون، دیابت، وزن بالا، بیماری‌های قلبی-عروقی و بیماری‌های تنفسی بودند. کرونا هربار با نام جدید قوی‌تر از قبل بازمی‌گشت؛ اومیکرون و دلتا را به یاد دارید؟

ماسک، دستکش و واکسن

همه می‌دانستیم کرونا فعلا درمان قطعی ندارد و باید علائم بیماری کنترل شود. دست‌ها باید مدام شسته می‌شدند و ماسک‌ها به صورت‌ها آمدند. رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی از دیگر توصیه کارشناسان و پزشکان برای کنترل همه‌گیری بود. بهمن ۱۳۹۹واکسیناسیون با تزریق واکسن اسپوتنیک وی روسیه به کادر درمانی در بخش‌های مراقبت ویژه شروع شد. واکسن‌های مختلفی از جمله آسترازنکا، اسپوتنیک وی، بهارات و واکسن‌های چینی وارد کشور شده و بر اساس اولویت‌های تعیین‌شده، به گروه‌های هدف تزریق شدند. واکسن‌های تولید داخل مانند برکت، رازی کووپارس و فخرا از جمله واکسن‌های تولید داخل بودند. تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، ۷۶ درصد از جمعیت ایران حداقل یک دوز، ۶۸ درصد حداقل دو دوز و ۳۲ درصد سه دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند. بعد از پایان یافتن موج ششم از اوایل اسفند۱۴۰۰ روند بیماری در مدار کاهشی بود و وزارت آموزش پرورش از ۱۴ فروردین۱۴۰۱ مدارس را به صورت کاملا حضوری باز کرد. ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ بود که تقربیا بعد از سه سال، کسی در ایران به دلیل درگیری با کرونا فوت نکرد.

سه سال جهان درگیر کرونا بود و خیلی زود این بیماری به یک بحران غیرمنتظره تبدیل شد. ویروسی که با تردید و شایعه آمد، به سرعت، بزرگ‌ترین چالش حوزه سلامت و اقتصاد شد. قرنطینه‌های طولانی، تعطیلی مدارس و مشاغل و بحران‌های اقتصادی ناشی از همه‌گیری، سبک زندگی مردم را عوض کرد. اکنون که به زندگی عادی بازگشته‌ایم، نشانه‌ای از آن را نه تنها تقویم نمی‌بینیم که حتی فراموش کرده‌ایم چگونه با کرونا سازگار شدیم و هنوز با برخی از تبعات آن درگیریم.