چرا بورس قرمز شد و دلار ارزان؟!

امروز قیمت طلا کاهش یافت و طلای ۱۸ عیار به کانال ۶.۴ میلیون تومان رسید. بازار سکه نوسانی بود؛ قیمت سکه امامی کاهش یافت، اما سکه بهار آزادی نوسان داشت و سایر قطعات ثابت ماندند. قیمت دلار کاهش یافت و به ۹۱ هزار و ۴۵۰ تومان رسید. این در حالی است که اونس جهانی طلا، ۹ دلار افزایش یافت و به دو هزار و ۸۶۸ دلار رسید. سکه امامی با ۶۱۵ هزار تومان کاهش، ۷۴ میلیون و ۶۹۵ هزار تومان شد. بازار سرمایه امروز تحت تأثیر خروج شدید نقدینگی و فشار فروش قرار گرفت که موجب افت شاخص‌ها و کاهش قیمت در بسیاری از نماد‌های شاخص‌ساز شد.

شرایط بازار نشان‌دهنده بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران و افزایش فشار عرضه است. امروز بازار با خروج نقدینگی ۱،۴۲۲ میلیارد تومانی از سوی حقوقی‌ها و خروج ۲۶۴ میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت همراه بود. ارزش معاملات خرد به ۶،۴۸۵ میلیارد تومان رسید، در حالی که ۴۱ نماد در صف خرید (۶۸۷ میلیارد تومان) و ۴۴۱ نماد در صف فروش (۳،۴۰۳ میلیارد تومان) قرار گرفتند. شاخص کل بورس تهران ۵۷ هزار و ۴۹۹ واحدریزش داشت. تحلیلگران می‌گویند این افت، ناشی از موج شدید عرضه و هیجان فروش در بازار بود.

واکنش غیرمعمول بازار‌ها یک روز بعد از استیضاح

روز بعد از استیضاح وزیر اقتصاد دو بازار سرمایه و ارز در وضعیتی متناقض قرار گرفت. وقتی بورس قرمز (نزولی) باشد، سرمایه‌ها از بورس خارج شده و وارد بازار‌های امن‌تر مانند طلا، دلار و سکه می‌شود. در این حالت، قیمت طلا و دلار معمولاً افزایش می‌یابد. اینکه همزمان هم بورس قرمز باشد و هم دلار و سکه کاهش پیدا کنند، یک پدیده غیرمعمول است. خروج پول از دو بازار می‌تواند نشان دهنده آن باشد که سرمایه‌گذاران به سمت نقد کردن دارایی‌های خود رفته باشند. افزایش نرخ بهره، سیاست‌های کنترلی دولت، رکود اقتصادی یا انتظار برای یک تصمیم مهم سیاسی یا اقتصادی می‌تواند از علل این اتفاق باشد.

وضعیت مبهم بازار

«هادی حق‌شناس» استاندار گیلان و کارشناس اقتصادی در تحلیل این وضعیت، معتقد است که این رفتار بازار نشانه‌ای از سردرگمی سرمایه‌گذاران و بلاتکلیفی سیاست‌گذاری‌های اقتصادی است. او می‌گوید که در شرایط عادی، افت بورس معمولاً منجر به افزایش قیمت طلا و ارز می‌شود، چرا که سرمایه‌گذاران از بازار سهام خارج شده و دارایی‌های خود را به بازار‌های امن‌تری مانند طلا و دلار منتقل می‌کنند. اما در این مورد، هر دو بازار با کاهش ارزش مواجه شدند که نشان‌دهنده خروج سرمایه از کل بازار‌های مالی است. به گفته حق‌شناس، این اتفاق حاکی از آن است که هم بخش واقعی اقتصاد (که بورس نماد آن است) و هم بخش سوداگرانه (که بازار‌های ارز و طلا را دربر می‌گیرد) متضرر شده‌اند. او تأکید می‌کند: «وقتی بورس افت می‌کند، به این معناست که بخش تولید و کسب‌وکار‌ها تحت فشار قرار گرفته‌اند. در مقابل، کاهش قیمت سکه و دلار نشان می‌دهد که حتی سفته‌بازان نیز در این شرایط زیان دیده‌اند. بنابراین، بازار در یک وضعیت ابهام و انتظار قرار دارد.»

راهبرد تازه‌ای در راه است؟

او دلیل این سردرگمی را نامشخص بودن راهبرد‌های اقتصادی دولت پس از استیضاح وزیر اقتصاد می‌داند و توضیح می‌دهد که سیاست‌های اقتصادی دولت در ماه‌های اخیر، از جمله پیگیری پیوستن ایران به FATF و تک‌نرخی شدن ارز، تحت‌ شعاع این استیضاح قرار گرفته است. حالا این پرسش مطرح می‌شود که وزیر بعدی چه مسیری را انتخاب خواهد کرد؟ «بازار نمی‌داند سیاست بعدی چیست. آیا دولت همچنان مسیر قبلی را ادامه خواهد داد یا راهبرد جدیدی در پیش خواهد گرفت؟ این بلاتکلیفی باعث شده که نه کسی اقدام به خرید کند و نه کسی با اطمینان بفروشد. همین کاهش تقاضا در همه بازار‌ها موجب افت قیمت‌ها شده است.»

به گفته این کارشناس، خروج سرمایه از هر دو بازار می‌تواند نشانگر این باشد که فعالان اقتصادی، به‌ویژه سرمایه‌گذاران بزرگ، ترجیح داده‌اند دارایی‌های خود را نقد کنند و منتظر تصمیمات آتی دولت بمانند. این مسئله نه‌تن‌ها به رکود بیشتر در بازار سرمایه دامن زده، بلکه از رونق سفته‌بازی در بازار ارز و طلا نیز کاسته است.

در مجموع، به نظر می‌رسد که بازار‌ها در حال رصد تصمیمات اقتصادی آینده هستند و تا زمانی که سیاست‌های اقتصادی دولت شفاف‌تر نشود، این روند نامتعادل و پرابهام ادامه خواهد داشت.