ماموریت دکتر صالحی در بنیاد ایران‌شناسی:‌ بستری برای تبیین عظمت ایران و گفت‌وگوی تمدن‌ها

 بنیاد ایران‌شناسی سال ۱۳۷۶ زیر نظر نهاد ریاست‌جمهوری تاسیس شد و دکتر حسن حبیبی به عنوان موسس بنیاد تا پایان عمر خود، یعنی سال ۱۳۹۱، ریییس آن بود. پس از حبیبی و سیدمحمد خامنه‌ای به ریاست بنیاد رسید و اکنون پس از دوانی، صالحی چهارمین رییس بنیاد محسوب می‌شود. او دارای دکترای فیزیک هسته‌ای است و سال‌ها در دانشگاه صنعتی شریف مشغول به تدریس بود. در کارنامه او ریاست این دانشگاه نیز دیده می‌شود. نقش او در مذاکرات هسته‌ای و تأسیس تأسیسات هسته‌ای ایران از مهم‌ترین دوره‌های کاری او بود. در سال ۱۳۸۹، صالحی به‌عنوان وزیر امور خارجه منصوب شد و در مذاکرات بین‌المللی نقش مهمی ایفا کرد. او در سال ۱۳۹۲ به عنوان معاون «حسن روحانی» و رئیس سازمان انرژی انتخاب شد. در دولت سیزدهم، صالحی از سازمان انرژی اتمی رفت و معاون پژوهشی و قائم مقام فرهنگستان علوم شد.

امیدواریم گشایش‌های لازم ایجاد شود

هرچند که جلسه رسمی تودیع و معارفه رییس جدید بنیاد ایران‌شناسی به زودی برگزار می‌شود، امروز شنبه جلسه‌ای با حضور رییس جدید بنیاد و محمدحسین رجبی دوانی رییس پیشین برگزار شد. مدیر پیشین در ابتدای این نشست بنیاد با بیان اینکه هویت ما «ایرانی اسلامی» است، گفت: «وظیفه خود می‌دانیم با تلاش در این راستا، دست ضدانقلاب، سلطنت طلب و... را از کشور دور کنیم. در زمان شروع کار ما، بودجه سالانه بنیاد ۱۵ میلیارد بود. این میزان بودجه کفاف هزینه‌ها و حتی نگهداری از ساختمان را نمی‌داد. در این مدت چند طرح برای فعالین مستمر ارائه دادیم مانند جایزه ایران‌شناسی، مدارس ایران‌شناسی، ایجاد واحد درسی در مدارس تحت عنوان ایران‌شناسی، جشنواره فیلم‌های ایران‌شناسی و گسترش راهیان نور. دستیابی به اهداف تعریف‌شده نیاز به هم‌افزایی و انسجام بین دستگاهی دارد؛ با توجه به سبقه دیپلماسی و فرهنگی رئیس جدید امیدواریم گشایش‌های لازم ایجاد شود.»

نیاز به سرمایه‌گذاری برای مقابله با ایران‌هراسی

مدیر پیشین بنیاد با بیان اینکه بودجه بنیاد نیازمند ترمیم و بازتعریف است، ادامه داد: «بنیاد وابسته به نهاد ریاست‌جمهوری است و تا اواسط دهه ۹۰، حقوق کارمندان بنیاد از این نهاد تامین می‌شد. در سال‌های اخیر، بودجه‌ای که باید صرف گسترش بنیاد و دستیابی به اهداف آن می‌شد، صرف تامین حقوق کارکنان شد. حتی تلاش‌هایی برای ادغام بنیاد ایران‌شناسی را با وزارتخانه میراث و گردشگری انجام شد. حتی عده‌ای دنبال ادغام این بنیاد با دانشگاه تهران بودند، اما شهید رئیسی اجازه ندادند. الان هم سازمان امور استخدامی تلاش دارد بنیاد ایران‌شناسی را با دانشگاه تهران ادغام کند. باید برای مقابله با ایران‌ستیزی و ایران‌هراسی سرمایه‌گذاری کرد.»

ایران‌شناسی بستری برای گفت‌وگوی تمدن‌ها

علی اکبر صالحی، رییس جدید بنیاد ایران‌شناسی در این جلسه نقطه‌نظرها و برنامه‌های خود را مطرح کرد. او گفت: «باید روزانه خدا را شاکر باشیم که مسلمانیم، ایرانی هستیم و در انقلاب مسئولیت داریم. افراد باید مطابق با پیشینه دانشی خود مسئولیت بپذیرند؛ من آمادگی پذیرش مسئولیت نداشتم، اما به دلیل اصرار زیاد این مسئولیت را پذیرفتم.» از نظر او نباید بنیاد ایران‌شناسی به کمک خیرین نیاز داشته باشد و ادامه داد: «بنیاد ایران‌شناسی، لباس دولت است، و یکی از ارزش‌های دولت، حفط بنیاد ایران‌شناسی است. استمرار و پایداری سیستمی باید ایجاد شود تا بنیاد پایدار بماند. دولت باید بپذیرد بنیاد ایران‌شناسی برای نشان دادن عظمت ایران اهمیت دارد. کشور‌هایی مانند ترکیه با خرج میلیارد‌ها دلار در تلاش دارند تاریخ دروغین برای خود بسازند تا بتوانند عرق ملی ترکی ایجاد کند؛ ما باید عظمت تاریخی خود را نشان دهیم. ایران‌شناسی می‌تواند بستری برای برقراری ارتباط تحت عنوان گفت‌وگوی تمدن‌ها، دیپلماسی فرهنگی و... باشد.» صالحی که به عنوان دیپلماتی کهنه‌کار در ادامه نیز تاکید کرد که «بنیاد ایران‌شناسی حتی می‌تواند بازویی برای تقویت ارتباطات بین‌المللی و انسجام اجتماعی باشد. باید هوشمندانه فرزندان خودمان را از آغوش بیگانه‌ها بیرون بیاوریم و با کشور‌های دیگر روابط علم و فرهنگی برقرار کنیم.»

عمده بودجه بنیاد صرف حقوق کارکنان می‌شود

اما بنیاد ایران‌شناسی به عنوان نهادی محوری در شناشاندن فرهنگ ایران چقدر از دولت بودجه دریافت می‌کند؟ معاون اداره مالی بنیاد در توضیح بودجه بنیاد ایران‌شناسی در پاسخ این پرسش گفت: «بنیاد مانند فرهنگستان‌ها، ردیف بودجه مستقل در قانون بودجه دارد، اما قوانین و مقررات حاکم بر سازمان‌های دولتی دیگر مشمول بنیاد نمی‌شود. یکی از منابع تامین اعتبار بنیاد ایرانشناسی کمک‌هایی است که از سمت اشخاص حقیقی و حقوقی اهدا می‌شود و بنیاد ایرانشناسی یک دستگاه اهداپذیر است. شرایط بودجه‌ای نسبت به سه سال پیش بهتر است؛ امروز بودجه جاری به ۵۱ میلیارد تومان رسیده است که که ۴۲ میلیارد تومان از آن صرف حقوق کارکنان می‌شود.»

صالحی: هویت ملی، تاریخ، تمدن و عظمت ایران باید درست تبیین شود

با پایان نشست، دکتر صالحی رئیس جدید بنیاد ایران‌شناسی به سوالات خبرنگار فراز درباره رویکرد بنیاد در دوره جدید توضیحاتی داد. او گفت: «توفیق خدمتگذاری در نظام جمهوری اسلامی یک موهبت الهی است. از ریاست محترم جمهوری و معاون ایشان و شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکر می‌کنم. امیدوارم بتوانم خدمتگذار خوبی برای تمام پژوهشگران و صاحب نظران حوزه ایران‌شناسی باشم. من می‌خواهم زمینه اجرایی ماموریت بنیاد را تسهیل کنم و امیدوارم بتوانم خدمتگذار مورد اعتماد متخصصان باشم. ما در بنیاد ایران‌شناسی دو مخاطب اصلی داخلی و خارجی داریم و هدف ما شناساندن ایران به آن‌ها است. هویت ملی، تاریخ، تمدن و عظمت ایران باید درست تبیین شود اما این کار انجام نشده است. ما می‌خواهیم کرسی‌های ایران‌شناسی را در دانشگاه‌های معتبر جهان ایجاد کنیم... .»

در ادامه این گفت‌وگوی تصویری را می‌بینید. 

بنیاد ایران‌شناسی وظایف متعددی به ویژه در عرصه فرهنگی دارد. در شرایطی که فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز سهم بزرگی از پمپاژ اطلاعات درست و غلط را در زندگی روزمره به خود اختصاص داده‌اند. اکنون باید دید که با آغاز فصل جدید ریاست این بنیاد، دکترصالحی به عنوان سکاندار جدید آن با توجه به پیشینه سیاسی و دانشگاهی خود، چه تغییری در فعالیت‌های این بنیاد کمتر شناخته شده ایجاد خواهد کرد.