با این حال، همچنان برخی رسانههای داخلی و فارسیزبان حامی اتباع، به تلاش برای تبرئه آنها در افکار عمومی جامعه ایران ادامه میدهند. هرچند که البته باید میان اتباع مجاز که بعضاً یک یا دو نسل از آنها در ایران متولد شدهاند با اتباع غیرمجازی که در چهار سال اخیر وارد کشور شدند تفکیک قائل شد.
در اعترافاتی که از دو افغان دستگیرشده در غرب تهران منتشر شده، یکی از آنها میگوید که به عنوان کارگر ساده کار میکرده و موقعیت برخی مکانها از جمله صدا و سیما را به دوستش در آلمان ارسال کرده است. این اعتراف باعث شده تا برخی رسانهها از جمله بیبیسی جاسوسی اتباع را با استدلال مشخص بودن موقعیت مکانهای، چون صداوسیما زیر سوال ببرند. این رسانه به نقل از ضیا سراج رییس پیشین اداره امنیت ملی افغانستان نوشته که «فکر نمیکند که استخبارات اسرائیل از کارگران افغان در ایران استفاده کند که هیچ دسترسی به اطلاعات ندارند.» در اینجا، نکته مهمی مغفول مانده است. اتباع دستگیرشده، ممکن است به خرابکاریهای کوچک و پیشپاافتاده مشغول بوده باشند؛ اقداماتی، چون تماس با دستگاههای امنیتی و انتظامی با سیم کارتهای مختلف برای گزارش غلط یا روشن کردن آتش در مناطق مختلف. اما نکته اینجاست که چنین اقداماتی بخشی از توان و نیروی این دستگاهها را به خود مشغول میکرده و در همین حال مهرههای اصلی اقدامات خود را پیش میبردند.
در مورد موقعیت صداوسیما نیز به نظر میرسد ماجرا از همین قرار باشد. موقعیت این سازمان مشخص بوده و فرد دستگیرشده از جمله افرادی بوده که صرفا بخشی از توان نیروی امنیتی و اطلاعاتی را به خود مشغول میکرده. در مثال دیگری، دانشجو اتباع در شهرری دستگیر شده که فایلهایی مربوط به آموزش و ساخت پهپاد و بمب وجود داشته است. در دوم تیر ماه نیز سه نفر در پاکدشت دستگیر شدند که دو تن از آنها افغانی بودند. آنها در این ویدیو اعتراف کردند که قصد داشتند با مواد منفجره برخی نقاط از جمله «پارچین» منفجر کنند.
به جز خرابکاریهای خرد و انحرافی، بخشی از اتباع نیز در عملیاتهای مهمتر نقش داشتهاند. طبق شنیدههای فراز، بخش بزرگی از جاسوسان دستگیرشده اتباع خارجی تشکیل میدهند. پیشتر فراز در گزارشی نسبت به حضور سربازان حرفهای حکومت پیشین افغانستان که پس از روی کار آمدن طالبان به ایران آمدند هشدار داده بود. این سربازان در دوران جمهوری، آموزشدیده دولت آمریکا و ناتو بودند و حقوق خود را نیز از آمریکا دریافت میکردند و مزدور این کشور محسوب میشدند. بخش بزرگی از آنها پس از واگذاری سریع و بدون مقاومت افغانستان به طالبان به ایران آمدند و به شکل غیرقانونی در نقاط مختلف مستقر شدند.
به گفته اسکندر مومنی، وزیر کشور «برخی از اتباعی که به خصوص در ۲-۳ سال اخیر وارد کشور شده بودند، با هدف مشخص برای خرابکاری در این جنگ ایران و اسرائیل آمده بودند.» بنظر میرسد که اشاره مومنی بیشتر به سربازان مزدوری باشد که غیرقانونی به ایران آمدند و رسانههای داخلی مثل روزنامه «شرق» درباره خطرات اخراج آنها داد سخن میداد. این رسانهها به این سربازان مزدور آمریکا لقب «سربازان بیسرزمین» داده بودند. در حالی که جنگ دوازده روزه و عملکرد بخشی از اتباع غیرمجاز و احتمالات سربازان حرفهای ناتو، نادرستبودن ادعاهاو حمایتهای غیرمستدل این رسانهها را روشن کرد.
از سال ۱۴۰۰ به بعد، جمعیت اتباع خارجی در ایران به شکل فزایندهای افزایش یافت. یعقوب رضازاده دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگو با فراز جمعیت اتباع را بیش از ۱۰ میلیون نفر تخمین زده است. آمارهای رسمی به نقل از رییس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور نیز از وجود بیش از ۴ میلیون اتباع غیرمجاز، بدون سند هویتی در ایران خبر دادهاند. براساس همین آمار رسمی، نزدیک به ۳ میلیون نفر از این اتباع نیز در تهران زنندگی میکنند.
براساس این آمار تعداد اتباع مجاز در ایران حدود دو میلیون نفر بوده که ناگهان، در طول سه سال افزایشی محسوس داشته است. این اتباع بدون سند هویتی، حتی در شرایط غیرجنگی نیز امکان تهدیدکردن امنیت کشور و بروز و گسترش آسیبهای اجتماعی را دارند. آنها در حالی که از یارانههای پنهان اقتصاد ایران اعم از انرژی، بهداشت، غذا و ... استفاده کردند، توان خود را علیه امنیت ملی ایران به کار گرفتند. به نظر میرسد که اغلب این خرابکاران نیز از خیل همین مهاجران تازهوارد بودهاند، نه مهاجرانی که بعضا دو نسل از آنها در ایران متولد شدهاند.
در چنین شرایطی، اخراج اتباع غیرمجاز باید با رعایت حقوق اتباع مجازی که سالها در ایران زندگی و کار کردهاند صورت گیرد. همچنین باید توجه داشت که همکاری برخی از اتباع با اسرائیل و خرابکاری در ایران، حتی اگر جمعیت قابل توجهی از جاسوسان را تشکیل دهد، نباید موجب برخورد غیرقانونی با اتباع مجاز شود. نکته دیگر اینجاست که اخراج گسترده اتباع غیرمجاز، در ادامه باید با بستن مرزها و جلوگیری از ورود مجدد آنها از راههای مختلف تکمیل شود. بسیاری از این اتباع پس از اخراج به راحتی به کشور باز میگردند و حتی مشغول به کار میشوند. چراکه شرایط از سوی برخی کارفرماها که به دنبال کارگر ارزان و بدون حقوق هستند فراهم است. بنابراین باید زمینههای جلوگیری از بازگشت آسان اتباع غیرمجاز به کشور نیز به سرعت به وجود آید.
در گفتوگوی فراز با دو نماینده مجلس بررسی شد:
گفتوگوی فراز با غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی
دومین ادعای ترور در یک هفته
جشنی برای کودکان کار
جزیره به روایت یکی از قدیمیترین ساکنانش