اقتصاد چین

در ماه‌های اخیر، دولت چین با نگرانی از افزایش بدبینی و نارضایتی اقتصادی در میان مردم، اقدام به سرکوب محتوای منفی و انتقادی در شبکه‌های اجتماعی کرده است. مقامات، علاوه بر محدود کردن مخالفت‌های سیاسی، حالا به دنبال کنترل روحیه عمومی هستند و وبلاگ‌نویسان و اینفلوئنسرهایی که پست‌های خسته و ناامیدکننده منتشر می‌کنند، هدف گرفته‌اند. برخی از آنها با میلیون‌ها دنبال‌کننده، حساب‌هایشان به تعلیق درآمده یا مسدود شده است.

اگر تا دیروز چین با رشدی فزاینده، اقتصاد جهان را پله به پله در حال پیمودن بود، امروزه عملا ثابت کرده سودایی برای ابرقدرت‌شدن و هژمون‌شدن نظام بین‌الملل دارد، رژه نظامی اخیر آن در ۱۲ شهریور ۱۴۰۴ همه را مدهوش خود ساخت که شی جین پینگ در کنار پوتین و کیم جونگ اون چگونه از موشک‌های بالستیک و قاره‌پیما با کلاهک‌های هسته‌ای خود سان می‌بیند و آنان را به عرضه عمومی گذاشته است.

چین، دومین اقتصاد بزرگ جهان، با چالش‌های متعددی از جمله کاهش رشد اقتصادی، پیری جمعیت، و کاهش تقاضای داخلی مواجه است. در سال‌های اخیر، سیاست‌های اقتصادی چین، از جمله محدودیت‌های سختگیرانه در بخش املاک و فناوری، به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان منجر شده است. در این میان، بازنشستگان به‌عنوان گروهی که به‌طور سنتی کمتر در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت دارند، به‌عنوان یک نیروی بالقوه برای تحریک اقتصاد مطرح شده‌اند. اما آیا این گروه می‌توانند نقشی کلیدی در احیای اقتصاد چین ایفا کنند؟

در روزهای اخیر با معرفی دیپ‌سیک (DeepSeek)، هوش مصنوعی چینی، بحث‌های زیادی به راه افتاد. این نمونه هوش مصنوعی که حالا رقیب چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT) به حساب می‌آید، نمایانگر توسعه وسیع فناوری در چین است. «فرید زکریا»، تحلیلگر و روزنامه‌نگار آمریکایی، در رابطه با رشد شرکت‌های فناوری چینی می‌نویسد: «محدودیت‌های صادرات میان آمریکا و چین، احتمالا روند نوآوری‌های چین را تسریع کرده است.»

روسیه، متحدی آشکار دارد که چاره‌ای جز توسل جستن به او ندارد. دلیلش هم آنکه جرقه‌های ژئوپلتیکی با غرب بر فراز اوکراین در حال سوسو زدن‌اند. اما نباید انتظار داشته باشید که در شرایطی که ایالات متحده و اروپا، تهدید می‌کنند که در صورت تهاجم روسیه به اوکراین، اقتصاد این کشور (روسیه) را سرکوب می‌کنند، چین جز سخنانی دلگرم‌کننده، حرف دیگری برای همسایه شمالی خود داشته باشد. باید گفت که روابط دیپلماتیک و نظامی پکن با مسکو احتمالاً قوی است، اما این چیزی از وفاداری اقتصادی این کشور و پیچیدگی‌های موجود در این زمینه نمی‌کاهد.

اقتصاد چین ممکن است نسبت به سویه جدید ویروس کرونا (اُمیکرون) آسیب‌پذیر باشد اما این اختلالات، آزمونی برای سیاستگذاران اقتصادی خواهد بود.

«شی جین‌پینگ» کارزار خود را علیه سرمایه‌داری و بازار آزاد در چین آغاز کرده است. او برای تحکیم اقتدارگرایی‌اش در گام اول به نظارت و کنترل بیشتر بر بازار و غول‌های سرمایه و میلیاردرها پرداخت و در گام بعدی درصدد بسط بیشتر اصول ایدئولوژیک خود در سطح اجتماعی است. اما این اقدامات در عمل اقتصاد این کشور را دچار بحران کرده است، رکود به کسب‌وکارها رسیده و مردم برای بازدهی بیشتر پس‌اندازهای خود را در بخش املاک سرمایه‌گذاری می‌کنند.