اجاره نشینی

در کوچه‌پس‌کوچه‌های تهرانِ سال ۱۲۴۰ شمسی، جایی که دیوارهای خشتی هنوز بوی بارانِ بهاری را در خود نگه می‌داشتند، مردی میان‌سال به نام «حاج میرزا رضا» از حیاط خانه‌ی ویلایی‌اش در محله‌ی عودلاجان بیرون آمد. حیاط بزرگ بود؛ حوضی فیروزه‌ای در وسط، چهار ایوان با ستون‌های چوبیِ کنده‌کاری‌شده، و دوازده اتاق که دور تا دورش چیده شده بودند. حاجی کلاهِ نمدی‌اش را راست کرد و به سمت درِ چوبیِ کجِ حیاط رفت. صدای چرخ‌دستیِ آب‌فروش از دور می‌آمد: «آبِ خنک، آبِ گوارا!»

بازار اجاره مسکن پیش از آغاز تابستان داغ شده و مستأجران با موجی از قیمت‌های نجومی روبه‌رو شده‌اند. نایب‌رئیس اتحادیه املاک هشدار می‌دهد: رشد اجاره‌بها هیچ تناسبی با درآمد خانوارها ندارد.

وزیر راه از رونمایی بسته حمایتی مستأجران تا سه هفته آینده خبر داده است، باید دید این بسته تا چه‌میزان می‌تواند راهگشا باشد، و آیا از فشار اقتصادی بر اجاره‌نشین‌ها می‌کاهد؟

فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت با دختر استاد فقید جبار باغچه‌بان دیدار کرد.

مطابق گزارش های وزارت کار در سال ۱۴۰۱، ۳۷ درصد (۱٫۴۳ میلیون خانوار) از کل خانوار‌های مستأجر کشور (۴/۴۶ میلیون خانوار) درگیر فقر مطلق بوده‌اند. نرخ فقر مستأجران نسبت به سال ۱۴۰۰ تغییر محسوسی نداشته اما تعداد خانوار‌های درگیر فقر ۲۱ هزار خانوار افزایش یافته است و ۱۸ درصد از این جمعیت به دلیل هزینه‌های تأمین مسکن استیجاری به فقر مبتلا شده‌اند.

دختر ثمینه باغچه‌بان آهنگساز، شاعر و نویسنده می گوید ناراحتی من از این است که هنرمندان زیادی از تهران دور می‌شوند، چون نمی‌توانند از پس اجاره‌بها بر بیایند، آیا ما باید تهران را رها کنیم؟ واقعا زندگی آسان نیست و آیا مادرم در آستانه صد سالگی، توسط صاحبخانه باید از خانه بیرون انداخته شود؟

گزارش تکان‌دهنده وزارت کار درباره وضعیت مستاجران ایرانی حاکی از آن است که در استان هایی مانند البرز و قم ۱۰۰ درصد مستاجران فقیر هستند.

روزنامه اعتماد نوشت که تنها ۱۸ درصد از کسانی که مستاجر بودند در سال ۱۴۰۰ سفر رفتند. 

به نظر می‌رسد که توانایی مدیریت بازار مسکن، چندسالی است که از دست نهادهای حاکمیتی خارج شده است. سیاست‌های دولتی در سال‌های گذشته، در ظاهر به نام اجرای قانون اساسی، عدالت و حراست از کرامت انسانی بوده اما به کام سرمایه‌داران و خرده‌سرمایه‌داران شهری تمام شده است.

یافته‌های رسمی درباره «بحران فراگیر دسترسی به سرپناه در کشور» نشان می‌دهد سیاست‌های نادرست دولت‌ و شهرداری برای تامین خانه به جای آنکه باعث ارتقای مستاجرها از «نردبان مسکونی» شود، باعث سقوط آنها شده است. این گزارش از شیوع ۸شکل بی‌خانمانی به‌عنوان پدیده «بدیل اجاره‌نشینی» در شهرها حکایت دارد.

سرعت رشد ماهانه اجاره‌بهای مسکن به‌رغم عبور بازار اجاره از فصل اصلی نقل و انتقالات، رکورد زد. میانگین مبلغ اجاره آپارتمان هم در تهران و هم در سایر شهر‌های کشور، مهر ماه امسال ۷درصد نسبت به شهریور افزایش پیدا کرد؛ به‌طوری‌که این میزان رشد ماهانه دست‌کم از سال‌۹۲ تاکنون که ارقام نوسان هزینه اجاره‌نشینی به ثبت رسیده، بی‌سابقه است.

نرخ اجاره‌نشینی در تهران، همچنان در حال افزایش است، نرخ اجاره‌بها در دی ماه امسال با افزایش ۴.۶ درصدی، نسبت به ماه گذشته رتبه سوم بیشترین افزایش ماهانه را در بین کالاها و خدمات دیگر به خود اختصاص داده. نسبت اجاره‌نشینی به مالکیت نیز در تهران افزایش یافته و از ۵۱ درصد عبور کرده است. اما چرا تهران در حال تبدیل شدن به شهری است که بیش از نیمی از ساکنان آن اجاره‌نشین هستند؟