شیوع سرخک در کمین است؛ دلیل؟ مهاجرانِ واکسینه‌نشده!

شناسایی ۱۴ مورد مشکوک و قطعی بیماری سرخک در استان فارس، یکی از خبرهایی بود که معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز در هفته ملی سلامت اعلام کرد و گفت: «تا کنون چهار مورد قطعی مثبت گزارش شده است که در بین آنها‌، سه کودک زیر یک ‌سال از داراب و یک نوجوان ۱۶ ساله با سابقه تماس با بیماران هستند.»

اورنگ ایلامی تاکید کرد برخی موارد مثبت در کودکانی دیده شده است که واکسیناسیون نشده‌اند و اضافه کرد: «پوشش بالای واکسیناسیون باعث کاهش چشمگیر این بیماری در ایران شده بود، اما در سال‌های اخیر تحت تاثیر حضور اتباع خارجی، مواردی از سرخک در کشور گزارش شده است. او شهرستان‌های فسا، داراب و زرین‌دشت را جزو مناطق محل تردد اتباع خارجی نام برد که موارد بیماری در آن‌ها مثبت شده.»

گسترش عقاید ضد واکسن در ایران

چرا رصد بهداشت مهاجران ممکن نیست

شیوع بالای سرخک در کشورهای همسایه 

سرخک یکی از بیماری‌های واگیر است که به سرعت شیوع و انتشار پیدا می‌کند. ایران یکی از کشورهای موفق در واکسیناسیون عمومی بوده و پوشش واکسن بین۹۵ تا ۹۸ درصد است اما میزان و پوشش واکسیناسیون در سه کشور همسایه ما یعنی افغانستان، پاکستان و عراق پایین و در مقابل، شیوع بیماری‌های واگیر مانند سرخک بسیار بالاست.

دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشست خبری هفته ملی سلامت این موارد را بیان کرد. او حضور و اقامت حدود ۷ تا ۸ میلیون نفر از مردم افغانستان در کشور را یکی از عوامل بالا رفتن خطر شیوع بیماری در ایران دانست و توضیح داد: هر سال با شیوع سرخک مواجه می‌شویم و در دیگر کشورها هم رخ می‌دهد ولی ممکن است این افراد واکسن نزده باشند. کسانی هم که‌ وارد می‌شوند بیماری را با خودشان می‌آورند، به همین دلیل اگر کسانی که قبلا آمده‌اند، واکسن‌ نگرفته باشند در معرض خطر هستند.

معاون بهداشت وزارت بهداشت گسترش عقاید ضدواکسن و غیرعلمی را هم یکی از عوامل افزایش سرخک در کشور عنوان کرد و افزود: البته درمورد واکسن ما جزو کشورهای مترقی هستیم و مطالبه آن وجود دارد. به محض کمبود واکسن در هر منطقه‌ای، بلافاصله خبرها منتشر می‌شود که نشان‌دهنده توجه درست به واکسن‌هاست.

هزینه‌ی بالای واکسیناسیون عمومی در مناطق پرخطر

رئیسی اقدامات وزارت بهداشت برای پیشگیری از شیوع دوباره سرخک در کشور را شرح داد: این افراد در استان‌های مختلف شناسایی می‌شوند که شامل دو گروه هستند. یک دسته افراد زیر یک سال -چون واکسیناسیون از ۹ ماهگی آغاز می‌شود- و دسته‌ی دیگر ۵ درصد باقیمانده هستند که واکسن‌نزده‌اند.

رئیسی از اجبار به واکسیناسیون دوباره‌ی عموم مردم در مناطق پرخطر گفت: در بعضی استان‌ها ابتلای سالانه‌ی بالایی داریم و وقتی در یک منطقه با اپیدمی سرخک روبه‌رو شویم، مجبور به تزریق دوباره واکسن به ساکنان هستیم که بسیار هزینه‌بر است. سال ۱۴۰۳ حدود ۶۷۰ مورد پیدا شد و مجبور شدیم ۵۶ هزار واکسن در آن مناطق تزریق کنیم.

براساس اعلام مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت سال ۱۴۰۲ تعداد ۶۱۲ مورد ابتلا به سرخک در کشور شناسایی شد که بیشترین مبتلایان در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان و خراسان رضوی بوده است.

«شهنام عرشی»، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت نیز در گفت‌وگو با تسنیم تردد اتباع را یکی از عوامل افزایش ابتلا به سرخک در ایران عنوان کرد و گفت: «شیوع بالای بیماری سرخک به دلیل ضعف برنامه واکسیناسیون در کشورهای همسایه به‌ویژه در شرق کشور و تردد اتباع به شکل مجاز یا غیرمجاز، تهدید مستمر برای دستاورد حذف سرخک کشور است»

او از هشدارهای مرتب به دانشگاه‌ها خبر داد و درمورد واکسیناسیون جمعی در استان‌های پرخطر گفت:‌ «برای جلوگیری از چرخش ویروس، مکررا به دانشگاه‌ها برای واکسیناسیون به موقع اطفال و رفع موارد تاخیری واکسیناسیون هشدار داده شد. استان‌های جنوب شرقی کشور شامل سیستان بلوچستان، هرمزگان، کرمان و خراسان جنوبی، مناطق ورود مهاحران از نقاط مرزی پر خطر هستند. به همین دلیل آبان ماه ۱۴۰۰ به دلیل واکسیناسیون عمومی داشتیم و بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار کودک ۹ ماهه تا ۷ ساله زیر پوشش واکسیناسیون سرخک قرار گرفتند.»

خطر شیوع سل مقاوم به درمان با تردد اتباع

۶۰۰ هزار دوز دارو برای واکسیناسیون اتباع 

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، از شناسایی ۸۴۹۱ مورد تب و بثورات ماکولوپاپولار (نوعی ضایعه پوستی) در سال ۱۴۰۲ گزارش داد و افزود: «از این تعداد ۸۳۱۰ مورد تست آزمایشگاهی انجام شد و ۶۱۲ مورد آزمایشگاهی به عنوان سرخک تایید و گزارش شد. این تعداد موارد سرخک در ۲۱ استان کشور شناسایی شده است.»

او تعداد ایرانی‌های مبتلا بیشتر از اتباع اعلام کرد و کاهش موارد بیماری در غیرایرانی‌ها را به اثربخشی واکسیناسیون جمعی این گروه مرتبط دانست که دی‌ماه سال ۱۴۰۱ بوده است.

عرشی درمورد واکسیناسیون تعداد زیادی از اتباع در ایران گفت: «بنا شد در تمام کشور، به همه اتباع غیرایرانی تازه‌وارد از مناطق بومی بیماری، در گروه‌های سنی ۹ ماه تا ۳۰ سال یک نوبت واکسن حاوی سرخک و سرخجه تزریق شود. در این طرح بالغ بر ۶۰۰ هزار دوز واکسن تزریق شده است.»

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ادامه داد: «برای افزایش سطح ایمنی در استان‌های پرخطر سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان برنامه‌ریزی شد تا واکسیناسیون نوبت صفر سرخک در شش ماهگی انجام شود. این برنامه در بهمن‌ماه ۱۴۰۲ به اجرا در آمد. حفظ درصد پوشش واکسیناسیون MMR نوبت اول (۱۲ ماهگی) و نوبت دوم (۱۸ ماهگی) بالاتر از ۹۵ درصد و تقویت مستمر نظام مراقبت استاندارد برای حفظ دستاورد کشور در حذف سرخک ضروری است.»

فلج اطفال یکی دیگر از بیماری‌های واگیر است که در ایران کنترل شده است. دکتر علیرضا، معاون بهداشت وزارت بهداشت پس از یادآوری این نکته، درمورد درگیری‌های سرخک گفت: «ایران جزو اولین کشورهای منطقه بود که موفق به حذف این بیماری شد اما متاسفانه کشور ما در کنار برخی کشورهای با شیوع بالای سرخک قرار گرفته است».