طبق اعلام رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، حدود ۲ میلیون تبعه غیرمجاز تا پایان سال ۱۴۰۲ در کشور حضور داشتند و طی سال گذشته (۱۴۰۳) نیز ۲ میلیون و ۳۴ هزار نفر به این جمعیت افزوده شدهاند.
روزنامه تلگراف مدعی شد که مقامات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از طالبان خواستهاند که فهرستی از نام افغانهایی را که پیشتر با بریتانیا همکاری داشتند، موسوم به «فهرست کشتار» را در اختیار آنها قرار دهند. این فهرست برای نخستین بار در سال ۲۰۲۲ فاش شد و مقامات سپاه گفتهاند که میخواهند از آن برای شناسایی ماموران امآی۶ استفاده کنند.
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره بررسی لایحه سازمان ملی مهاجرت بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی بیان کرد: من خودم با سازمان ملی مهاجرین به چند دلیل مخالف بودم. اولین دلیل مخالفت من این بود که این لایحه ۱۰ ماده داشت، اما کمیسیون شوراها آن را به ۵۷ ماده افزایش داد، یعنی یک نوع استحالهای در آن صورت گرفته است.
حالا که بسیار با تأخیر و در اثر کشف شدن همراهی عناصری از اتباع با رژیم صهیونیستی برای براندازی موجودیت ایران در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، عزمها برای اخراج اتباع غیرقانونی جزم شده بار دیگر سوداگران درصدد تطهیر مجرمین برآمدهاند و تلاش میکنند این منبع درآمد خود را در کشور ابقا نمایند.
سخنگوی دولت گفت: موضوع ساماندهی اتباع، از جمله موضوعات مهم در راستای بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش فشار بر یارانهها، به ویژه در بخشهای انرژی و نان در دولت مطرح شد.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: بیش از ۹۳ درصد نیروی کار خارجی رسمی و شناساییشده در ایران را اتباع افغانستان تشکیل میدهند. اگر نیروی کار غیررسمی نیز لحاظ شود، این نسبت نزدیک به ۹۹ درصد یا حتی بیشتر خواهد بود؛ بهعبارت دیگر، قریب به ۱۰۰ درصد نیروی کار اتباع خارجی در ایران، از افغانستان هستند.
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهوری با بیان اینکه نسبت به شرایط ویژه نخبگان، نظامیان و سرمایهگذاران افغانستانی کاملاً آگاهیم، گفت: این افراد در حال شناساییاند و رسیدگی به وضعیت آنها در دستور کار قرار گرفته است و مطمئن باشید دغدغه جان، امنیت و حقوق قانونی این عزیزان برای جمهوری اسلامی ایران مهم است و اجازه نخواهیم داد حقی از آنان تضییع شود.
مدیرکل اتباع در پاسخ به پرسشی درباره تعامل ایران با دولت افغانستان گفت: ما از دولت افغانستان انتقاد کردیم که چرا برای مهاجرانی که بعد از سال ۱۴۰۰ وارد ایران شدهاند مدرک هویتی صادر نمیکند.
براساس آخرین آمارهای غیررسمی، حدود ۷ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران حضور دارند که با لغو برگههای سرشماری مهاجرین، بیش از چهار میلیون نفر از آنها غیرقانونی هستند.
حشمتاله فلاحتپیشه از نخستین چهرههای سیاسی کشور است که ورود بیضابطه مهاجران افغانی و مرزهای رهاشدهی شرقی را به عنوان یک هشدار ملی و امنیتی مطرح کرده بود. او رییس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس است و باور دارد که «هشدارهای کارشناسی» در مورد پیامدهای حضور بیسامان مهاجران در ایران، در ۳ سال گذشته مورد بیتوجهی مسوولان دولتی قرار گرفته است. فلاحتپیشه میگوید مساله «نفوذ» در ساختار تصمیمگیری آنقدر جدی است که میتواند نظام حکمرانی را یک هفته پیش از آغاز جنگ، به طور کامل درگیر مسالهی سگگردانی کند.
حسین سلاحورزی رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران نوشت: طرح تشکیل «سازمان ملی مهاجرت» که چند نماینده میخواهند در روزهای آینده و در سکوت رسانهای بی سر و صدا در روزهای آتی به صحن مجلس ببرند، مثل شمشیری دولبه است که میتواند قلب منافع ملی ایران را نشانه بگیرد.
طرح ساماندهی اتباع خارجی مجلس در نوبت بررسی در صحن قرار گرفته است. طرحی که انتقادها و نگرانیها پیرامون آن، حتی پیش از بررسی در صحن بالا گرفته. به نظر میرسد که این طرح نگاهی فرصتمحور داشته و در راستای رسوب بیشتر مهاجران غیرقانونی در ایران و تغییر بافت جمعیتی کشور گام برمیدارد. موضوعی که البته طراحان آن را نمیپذیرند اما بررسیهای کارشناسان گواهی بر این مدعاست. حالا روزنامه «جمهوری اسلامی» نیز در مقالهای با بررسی انتقادی این طرح، از تلاش نمایندگان برای پیشبرد طرح خود با ابزار ادغام در لایحه دولت پرده برداشته و برخی از پیامدهای مخاطرهآمیز این طرح را شرح داده است.
مشاور وزیر کشور از تصمیم لغو برگههای سرشماری اتباع غیرمجاز و قطع بخش زیادی از تسهیلات آموزشی و بهداشتی برای مهاجرین غیرقانونی خبر داد و بر ضرورت خروج داوطلبانه این افراد از کشور تأکید کرد.
نوزدهم فروردین امسال رئیس مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور اعلام کرد «مهاجران افغان دارای برگه سرشماری، مهاجران «شبهقانونی» محسوب میشوند و تعداد این مهاجران به بیش از دو میلیون نفر میرسد.»