تهاتر اف-۳۵ با پیمان ابراهیم

بنا به اخبار واصله ترامپ تشریفات پُر طمطراقی را برای «بن سلمان» مهیا کرده و شاید به نوعی بنای جبران سفر خود به عربستان را دارد. سفری که با اسکورت ویژه هواپیما‌های جنگنده اف-۱۵ نیروی هوایی سلطنتی عربستان و یک شام رسمی در یک مکان میراث جهانی یونسکو مورد استقبال قرار گرفت.

در نظر داشته باشیم ترامپ که مسئولیت آسیب‌های اسرائیل در منطقه را به عهده گرفته بنای آن دارد تا در راستای «پیمان ابراهیم» عربستان را نیزمجاب به برقراری ارتباط با اسرائیل کند. از سوی دیگر سعودی‌ها نیز خواهان خریداری جنگنده‌های اف ۳۵ آمریکا و همچنین درتلاش برای نفوذ در سوریه از طریق سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی هستند.

در نهایت اینکه اگر چه این سفر غیر رسمی است ولی مسلما دو طرف خواسته‌ها و انتظاراتی از یکدیگر خواهند داشت، خواسته‌هایی که به نوعی به هم پیوند خورده و شاید بده بستان‌هایی همراه داشته باشد.

«روزنامه اینترنتی فراز» در گفت‌و‌گو با اسفندیارخدایی کارشناس مسائل آمریکا به اهداف این سفر پرداخته است. در ادامه مشروح این مصاحبه را بخوانید.

محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی دیروز پس از نزدیک به ۸ سال به آمریکا سفر می‌کند. با توجه به تاکید ترامپ بر گسترش پیمان‌های عادی‌سازی روابط کشور‌های عربی و مسلمان با اسرائیل به نظر شما این سفر تا چه حد می‌تواند در روند بهبودی رابطه عربستان و اسرائیل تاثیرگذار باشد؟

به طورکلی روابط جمهوری خواهان وبه خصوص ترامپ با حکومت‌های پادشاهی مثل عربستانِ بن سلمان خیلی بهتراز دموکرات‌ها است و همانطور که می‌دانید در دوره بایدن به خاطر آن موضوع خاشقچی و این مسائل خیلی روابط سرد شد چرا که دموکرات‌ها مسائل دموکراسی و حقوق بشری را بیشتر در روابط خارجی در نظر می‌گیرند، اما شخص ترامپ به خصوص دفعه قبلی اولین سفرخود را به عربستان انجام داد واین بار هم عربستان جزو اولویت‌ها بود و با سفری که به این منطقه داشت کلی تبلیغات کرد و سرمایه از اعراب ثروتمند برای سرمایه گذاری در آمریکا جذب کرد.

ترامپ نشان داده که نزدیکترین متحد اسرائیل است و پیمان ابراهیم را که دور قبلی ابتکار آن را شروع کرد همچنان دارد ادامه میدهد و زمامداری ترامپ و البته بن سلمان این شرایط را ایجاد کرده به علاوه اینکه بعد از هفت اکتبر اتفاقاتی که برای مجور مقاومت در سوریه، لبنان، غزه و همینطور جنگ با ایران رخ داد شرایطی ایجاد کرده که با جدیت بیشتری ترامپ، بن سلمان، اسرائیل و حکومت‌های دیگر منطقه با سرعت بیشتری به سمت پیمان ابراهیمی بروند و در واقع این اشتباه راهبردی طراحان هفت اکتبر را هم نشان میدهد که عامل اصلی این شرایط و همینطور محور مقاومت که نتوانستند ارزیابی خوبی از هفت اکتبر کنند و این هزینه‌ها را دادند و این شرایط فراهم شد.

به زعم سعودی‌ها این سفر یک سفر غیر رسمی است ولی تشریفاتی که ترامپ برای این سفر در نظر گرفته مانند یک سفر کاملا رسمی است. علت این تشریفات را در چه می‌دانید؟

همانطور که گفته شد هم ترامپ و هم بن سلمان به قدرت رسیدن ترامپ و همچنین اتفاقات بعد از هفت اکتبر و تضعیف محور مقاومت و به نوعی قدرت گرفتن اسرائیل  را فرصتی میدانند که روابط خودشان را بهبود ببخشند. الان شرایطی است که احتمالاً موضوع پیوستن عربستان به «پیمان ابراهیم» مطرح میشود که این مهمترین موضوع این سفر است و برای ترامپ این خیلی مهم است. البته شرایطی هم عربستان گذاشته، عربستان به دنبال این است که حدود ۸۰ فروند اف۳۵ را از آمریکا بخرد، البته لابی اسرائیل و ترامپ هم به دنبال این هستند که در ازای این توافق روابط عربستان با اسرائیل عادی سازی بشود و به همین خاطر است که برای ترامپ این یک موفقیت بزرگی است که میتواندلابی اسرائیل را از خودش راضی کند و پیروزی بزرگی برای خود کسب کند. البته شرایط برای این پیروزی فراهم است اگر قبل از این بود یعنی مثلاً ترامپ در قدرت نبود و یا هفت اکتبر رخ نداده بود این احتمال خیلی می‌توانست کمتر باشد ولی با این شرایطی که فراهم شده  ترامپ  دارد زمینه سازی میکند وبا استقبالی که از بن سلمان می‌کند به دنبال این است که این موفقیت را ایجاد کند. چون با پیوستن عربستان به پیمان ابراهیم سایر کشور‌های اسلامی و عربی منطقه نیز قاعدتاً دریک جایی دراین روند قرار می‌گیرند.

فکر می‌کنید در این توافق‌های اقتصادی و دفاعی که صورت می‌گیرد آیا ترامپ با توجه به نگرانی صهیونیست‌ها برای عرضه جت‌های اف ۳۵ عربستان را مجاب به پذیرش توافق ابراهیم خواهد کرد؟

قطعاً ترامپ به دنبال این خواهد بود، مهمترین موضوع این سفر همان موضوع عادی سازی روابط است که اگر به نتیجه برسد و اتفاق خاصی نیفتد احتمالاً به این موضوع پزداخته خواهد شد. با توجه به اینکه هواپیما‌های اف۳۵ که در جنگ با کشورمان هم به نوعی خودشان را نشان دادند و طرفدار بیشتری پیدا کردند  عربستان نیزبه دنبال این است که در ازای گرفتن این جنگنده‌ها به این توافق بپیوندد. البته این هم میتواند یک بهانه باشد، با توجه به شرایطی که فراهم شده قطعاً برای عربستان و بن سلمان آنچه که مهم است خود بن سلمان و حکومت و امنیت کار خودش است و عربستان در مرحله سوم ممکن است مسئله به سمت منافع کشور فلسطین مطرح بشود ولی به هر حال با شرایطی که فراهم شده این بهانه‌ها ایجاد شدند و احتمالا در این سفرموضوع همین خواهد بود.

عربستان نگرانی‌هایی از سوی ایران داشت به نظر شما آن نگرانی‌ها برطرف شده و اسرائیل به عنوان نگرانی اصلی جای ایران را گرفته یا اینکه نه هنوز عربستان از ایران واهمه دارد؟

به نظر می‌رسد که بعد از هفت اکتبر و اتفاق‌هایی که افتاده اسرائیل این جسارتی که پیدا کرده بعد از حمله به قطر، حمله به ایران حمله به سوریه و کشور‌های دیگر (در مجموع اسرائیل بعد از هفت اکتبر تا کنون در شش کشور عملیات نظامی انجام داده) لبنان را هم اضافه کنید و مصر و اردن و عراق و جا‌های دیگر این تهدید برای عربستان وجود دارد و کشور‌های منطقه بعد از هفت اکتبر و اتفاقاتی که افتاده اینکه محور مقاومت که خط مقدم مقابله با اسرائیل بود تضعیف شده و الان خطر محور مقاومت برای این کشور‌ها نیست، اما خطر اسرائیل خیلی بزرگتر است. از این رو پیداست که آنها برای مقابله با خطر اسرائیل که خیلی خطر بزرگتر و جدی تری است همگرایی بیشتری حتی با ایران، عراق و کشور‌های محور مقاومت داشته باشند. جواب این پرسش این است که به هر حال از نظر امنیتی نگرانی اصلی کشور‌های منطقه الان اسرائیل خواهد بود و نگاه‌ها نسبت به ایران همراهی بیشتری خواهد داشت و این میتواند برای کشورمان فرصتی باشد که همگرایی بیشتری با کشور‌های اسلامی و عربی منطقه داشته باشیم. اما اینکه این سفربه چه نتیجه‌ای می‌رسد قطعاً اینکه کشور عربستان و کشور‌های عربی بواسطه تهدید اسرائیل قصد دارند که با سرمایه و پولی که دارند سلاح‌های گوناگون از جمله هواپیما‌های اف۳۵ خریداری کنند تا بتوانند در مقابل اسرائیل به طور کلی موازنه قدرت کنند تا به فکر حمله نظامی به این کشور‌ها نیفتد.

جولانی، رییس جمهور انتقالی سوریه، برای سومین بار حدود سه هفته پیش به عربستان سفر کرد و هفته گذشته نیز شاهد دیدار ترامپ و الشرع در آمریکا بودیم. با توجه به حمایت عربستان از الشرع و امکان سرمایه‌گذاری‌های ریاض در سوریه آیا الشرع حامل پیامی از سوی بن سلمان برای ترامپ بود؟

از آنجا که عربستان رابطه طولانی مدت وعمیقی با ترامپ و دولت ترامپ دارد و جمهوری خواهان و کمپین ترامپ نیز کمک‌هایی از عربستان دریافت کرده و ارتباط نزدیکی دارند نیازی به پیام آوری الشرع ندارند. اما اینکه الشرع بعنوان یک کشوری که بحران زده است از طرفی هنوز انتخابات را برگزار نکرده از طرف دیگر تحت حملات اسرائیل است، تهدید‌های داخلی و همچنین مداخله‌های ترکیه، ایران، آمریکا، عربستان، اسرائیل، روسیه را نیز دارد  پیداست که میخواهد شرایط کشورسوریه را عادی کند و حداقل موازنه‌ها را برقرار کند تا منافع سوریه تامین شود. حمایت آمریکا ازالشرع میتواند برای خود از الشرع و البته برای سوریه  برای کنترل وضع موجود کمک باشد. اما اینکه عربستان هم به عنوان یک حامی سوریه و کشور‌های عربی منطقه خلیج فارس همراه با عربستان به عنوان کشور‌های پولداری که میتوانند خیلی به سوریه کمک کنند می‌توانند نقش مهمی برای این کشور داشته باشند. مسئله سوریه به طور کلی یکی از مسائل مهم و یکی از دغدغه‌های کشور‌های عربی است که آیا اسرائیل باز هم همچنان به سوریه حمله خواهد کرد و از طریق تهدید سوریه عملاً سایر کشور‌های عربی و مسلمان هم خودشان کجای سوریه قرار می‌گیرند و خودشان را هدف بعدی اسرائیل تلقی می‌کنند؛ لذا قاعدتاً  یکی از مسائل مهم  که در سفر بن سلمان مطرح خواهد شد بحث سوریه خواهد بود و اینکه جلوی این تاخت و تاز‌های اسرائیل گرفته بشود چرا که امنیت سایر کشور‌های عربی نیز به نوعی بخطر می‌افتد.