نسخه های میلیونی در دست های خالی!

گویا گرانیِ دارو و عدم تمکین بیمه از آن، صدای اعتراضِ برخی از علما را بلند و آن ها را نیز متوجه دردِ مردم کرده است. ماجرا زمانی آغاز شد که محمد تقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، از تجربه ای که در صف نسخه داران در یک داروخانه داشت نوشت: «امشب دارو خریدم شد ۸۵۰ هزار تومان. گفتم داروها که ایرانی و بیمه است چرا اینقدر گران شد؟ گفت دارو گران و تعهد بیمه کم شده. گفتم مردم چه گناهی کردند؟ فریاد نسخه داران بلند شد. دارو در سبد اغلب زندگی ها راه یافته. جان مردم در گرو آن است. چرا هیچ نظارتی صورت نمی گیرد؟چرا در کشور کسی فکر مافیای دارو‌ و رنج مردم نیست؟»؛ البته باید گفت، نسخه ۸۵۰ هزار تومانی ایشان، علاوه بر اینکه نسخه خاص و ده برابر میانگین قیمت نسخ کشوری است، ولی ارزشش به دلار معادل ٢۴ میلیون تومان است. یعنی این مافیای دارویی که آقای میبدی منتقدش هستند، باید هزینه مافیای مواد اولیه و مافیای ماشین‌آلات و مافیای منابع انسانی را به این قیمت دلار پرداخت کنند! با این حال بخش ابتدایی اظهارات ایشان نسبت به خروج برخی داروها از پوشش بیمه ای، آن هم در دورانی که بحرانِ کرونا، از دیوارِ زندگیِ مردم بالا می رود، نکته ای است که به راحتی نمی توان از کنارِ آن گذشت.

داغِ دارو بر روانِ بیماران

اینجا شهری شمالی است؛ سبز و باران خورده. آدم قدم در خیابان که می گذارد، دلش می خواهد ماسک را پایین بیاورد و کمی بوی خاکِ خیس و عطر بهارنارنج را درونِ ریه های خسته اش بکشد. این بوها، وقتی از کنار سفره خانه قدیمیِ جاده دریا می گذری، قوی تر هم می شود. عطر چای کله مورچه ای، پیراشکی داغ و برنج دودی همزمان با شرجیِ دریا به صورتت می خورد اما حیف که تمامِ این حس و حال ِ خوشِ مردمِ اینجا نیز تسلیم ویروس کروناست. پس ماسک را پایین نیاورده روی صورتم حفظ می کنم و وارد اولین داروخانه می شوم. غوغاست. می خواهم به نحوی خود را از میانِ جمعیت خسته و بیمار، به دکتر داروخانه یا یک فرد جوابگو برسانم تا از داروهای خارج شده از پوشش بیمه ای بگوید. در حال چیدن راه های احتمالی پس ِذهنم هستم که صحبت های یک مادر و دختر توجه ام را جلب می کند.

درباره داروهای تقویت سیستم ایمنی حرف می زنند که بیمه پرداخت نمی کند. کمی مقدمه می چینم و در نهایت با مادر هم کلام می شوم. گویا پدر خانواده مبتلا به کرونا شده برای همین آن ها می خواهند داروهای تقویت سیستم ایمنی خریداری و به نوعی پیش گیری کنند: «شربت ایمونیس را که برای تقویت سیستم ایمنی است، حدود ۱٢۰ هزار تومان خریداری کردم. مولتی ویتامین های تحت لیسانس بیش از ٣۰۰ هزار تومان برایم آب خورد و برای یک بسته ویتامین C بلعیدنی ساده بیش از ۱۰۰ هزار تومان پرداخت کردم. می گویند ترکیب زینک و ویتامین C که در یک کپسول جمع شده برای کرونا موثر است. یک بسته سی تایی برای یک نفر نزدیک ٨۰ هزار تومان قیمت دارد. حال تصور کنید یک خانواده ۴ نفره که چند ماه است درگیر کروناست چه باید بکند؟».

توزیع ناعادلانه، کمبود دارو و گرانی

پس از گذشت یک ساعت و خلوت تر شدن داروخانه ، موفق می شوم با دکتر داروخانه ارتباط بگیرم. او در تایید خروج برخی از داروهایی که برای کرونا تجویز می شوند می گوید: «سازمان غذا و دارو، به صورت عادلانه و یکسان در توزیع داروهای سهمیه ای اقدام نمی کند. به همین دلیل بسیاری از داروخانه ها واقعا با کمبود دارو مواجه هستند. برای مثال بسیاری از داروخانه ها سهمیه داروهای کرونایی را ندارند و داروهای مشابه به بیمار می دهند؛ داروهایی که تحت پوشش بیمه نیز نیستند. برای نمونه ، ویالِ تزریقیِ رسیژن که برای کرونا هم تجویز می شود، هر یک عدد ۱٣٨ هزار تومان قیمت دارد. یا شربت آلرگاد که برای سرفه تجویز می شود، بیش از ۱۰۰ هزار تومان قیمت دارد. همچنین اسپری پی اچ آر که برای عوارض کرونا و بعد از آن تجویز می شود، بیش از ٢۶۰ هزار تومان قیمت دارد. داروی دیگری به نام آکسابین که پیشتر ضد انعقاد خون بود و حال مصارف کرونایی نیز دارد، بیش از ٢٣۰ هزار تومان قیمت خورده است».

دردِ ناتمامِ داروهای خاص

به داروخانه دیگری سر می زنم. به نسبت خلوت است و پس از قولِ عدم افشای نام داروخانه، موفق می شوم با یکی از کارکنان آن گفت و گو کنم. او با اشاره به داروهای غیرکرونایی و گرانقیمتی که تحت پوشش بیمه قرار ندارند می گوید:«بسیاری از این داروها، به این دلیل از پوشش بیمه ای خارج شدند که مشابه ایرانیِ آن وارد بازار شده و طبیعتا برای بیمه و دولت به صرفه تر است که داروهای ارزان قیمت تر داخلی را بیمه کنند. مثل داروهای پلاویکس و متفورمین. مثال دیگر واکسن گارداسیل مربوط به سرطان دهانه رحم است که از پوشش بیمه خارج و اکنون نایاب است چرا که نسخه ایرانی آن با قیمت  ۴۰۰ هزار تومان وارد بازار شده است. یا داروی فرتیل اید که مخصوص باروری است بیش از ۱ میلیون و ٢۰۰ هزار تومان قیمت دارد. داروی آساکول مخصوص روده نیز حدود ۱ میلیون تومان قیمت دارد. همه این داروها به دلیل خروج از بیمه و ورود نسخه داخلی نایاب شده اند و به همین دلیل قیمت شان افزایش یافته است».

از بهانه ها تا صرفه جویی ۱۴۰ میلیاردی

استدلال دولت پیش در خصوص خروج داروها از پوشش بیمه ای این بود که قیمت این داروها ارزان هستند. از جمله این داروها می‌توان به داروهای مسکن، سرماخوردگی، محلول‌های موضعی، ضدعفونی‌کننده‌ها و برخی ویتامین‌ها اشاره کرد. به این ترتیب در سال گذشته حدود ۱۴۰ میلیارد تومان برای منابع بیمه‌ای صرفه‌جویی صورت گرفت. اما آن چه به آن توجه نمی شود، این است که مصرف دارو در ایران بیش از حد معمول است و اکثر این داروها نیز جزو همان هایی هستند که اتفاقا تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار ندارند. حال بهانه کنترل مصرف است یا بازماندن دولت از هزینه فرقی نمی کند اما این داروها بیشتر برای افراد کم ‌درآمد کاربرد دارند. همان قشری که در این تصمیمات ناگهانی با اهداف نامعلوم، اول شقیقه زندگی آن ها نشانه‌گیری می شود! بخشی از داروهای خارج شده از پوشش بیمه ای به شرح زیر است: