ارز و یارانه مطبوعات؛ از شایعه تا واقعیت

ارز و یارانه مطبوعات و قطع آن؛ شایعه‌ای که چندی است به گوش می‌رسد. «فراز» شایعه‌ قطع ارز و یارانه مطبوعات را با مدیرمسئولان و امور بازرگانی روزنامه‌های مختلف در میان گذاشت که تمامی آنان نسبت به آن ابراز بی‌اطلاعی کردند. همچنین در ارتباط با قطع ارز و یارانه مطبوعات، «فراز» با بخش مطبوعاتی ارشاد تماس گرفت و مشخص شد که این شایعه، واقعا شایعه است و تصمیمی در مورد قطع ارز و یارانه مطبوعات گرفته نشده، در این مورد خانم آقانژاد مسئول بخش یارانه کاغذ ارشاد صریحا اشاره کرد که اگر چنین تصمیمی گرفته شود، خبر آن رسانه‌ای شده و به مطبوعات ابلاغ خواهد شد.

در مورد یارانه مطبوعات و پایگاه‌های خبری چه خبر؟

اگر یارانه مطبوعات قطع شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ برخی کارشناسان معتقدند درصورت قطع یارانه‌ها، مطبوعات به‌سرعت ورشکست خواهند شد! اما آن‌چنان که «فراز» پیگیری کرد، هنوز در ارشاد تصمیمی در این مورد گرفته نشده و یارانه مطبوعات به حساب مدیرمسئولان واریز می‌شود. سرمدی مسئول بخش یارانه مطبوعات وزرات ارشاد، در گفت‌وگویی با «فراز» توضیح داد که ممکن است که میزان این یارانه، با توجه به شرایط اقتصادی کشور و منایع مالی که در اختیار وزرات ارشاد قرار می‌گیرد گاهی کم شود، اما قطع نشده و هر سه یا چهارماه یک بار، بسته به منابع مالی ارشاد، واریز می‌شود و میزان آن همیشه ثابت نیست.

گفته می‌شود پرداخت یارانه مطبوعات و پایگاه‌های بستگی به میزان فعالیت آن‌ها دارد؛ منظور از این فعال بودن چیست؟

برای پرداخت یارانه مطبوعات و پایگاه‌های خبری، شاخص‌هایی مورد پایش قرار می‌گیرند؛ شاخص‌هایی مانند تیراژ، میزان تاثیرگذاری و نظم در انتشار، نشان‌‎دهنده میزان فعالیت نشریه یا پایگاه خبری است. البته این توضیح ضروری است که نظم در انتشار، طبق قانون باید در حدود ۹۰ درصد باشد، اما با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور، کمبود کاغذ و نداشتن فروش مناسب، ارشاد به نظم انتشار ۵۰ درصدی رضایت داده است، بنابراین، نشریه‌ای که در حدود ۵۰ درصد نظم انتشار داشته باشد، فعال محسوب می‌شود. یکی دیگر از شاخص‌های فعال بودن یک نشریه، میزان ضریب کیفی آن است که توسط کارشناسان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آیا در تعیین ضریت کیفی، تولیدی بودن محتوا یا کپی پیست بودن آن موثر است؟

در این مورد باید اعتراف کرد که فعلا اکثر مطبوعات کشور، کپی پیست می‌کنند و تعداد روزنامه‌ها و پایگاه‌های خبری که تولید محتوا می‎کنند، کم است، این دو مسئله در تعیین میزان ضریب کیفی مطبوعات محاسبه نشده و تاثیری در میزان یارانه آن‌ها ندارد و تاکید هیات بررسی‌کننده، بیشتر روی انتشار اخبار روز است! برای مشخص شدن ضریب کیفی، پایگاه‌های خبری هم برای تعیین میزان فعال بودن، باید در فرآیند رتبه‌بندی شرکت کرده و در بازه‌ای که مورد نظر وزارت ارشاد هست، فعال بوده، سایت‌شان داون و پائین نباشد و اخبارشان به روز بوده و مثلا متعلق به ۶ ماه پیش نباشد. هیاتی این ضریب کیفی را بررسی می‌کنند. امتیازی برای فعال بودن مطبوعات و پایگاه‌های خبری در نظر گرفته شده و براساس امتیازی که دریافت می‌کنند و طبق فرمول محاسبه، میزان یارانه‌ای که به آنان تعلق می‌گیرد، مشخص می‌شود. طبعا نشریه یا پایگاه خبری که تاثیرگذار است و توانسته نوعی جریان فکری در میان مخاطبان و جامعه ایجاد کند، سهم بیشتری از یارانه مطبوعات خواهد برد.

نحوه هزینه‌کرد یارانه نقدی که به حساب مدیرمسئول واریز می‌شود، از سوی وزارت ارشاد مورد بررسی قرار می‌گیرد؟

نه، قانونی در مورد بررسی نحوه هزینه‌کرد یارانه توسط مدیران مسئول وجود ندارد و این مسئله از سوی وزارت ارشاد، پایش نمی‌شود. ما صرفا بر اساس نحوه رعایت شاخص‌های رسانه‌ای، منابع مالی را در اختیار مطبوعات قرار می‌دهیم. 

مشکل مطبوعات در مورد سهمیه کاغذ، هم‌چنان ادامه دارد

 اغلب روزنامه‌هایی که «فراز» با آن‌ها تماس گرفت اما، در مورد کم بودن سهمیه کاغذی که ارشاد برای آنان در نظر گرفته، گله‌مند هستند؛ زیرا این مسئله موجب می‌شود آن‌ها بقیه کاغذ مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند. به گفته مدیر مسئولان و نیز مسئولان بازرگانی این مطبوعات، تهیه کاغذ از بازار آزاد هم چندان آسان نیست و بار مالی زیادی بر دوش مطبوعاتی می‌گذارد که به دلیل رکود اقتصادی، مدتی است در جذب آگهی هم چندان موفق نیستند و درآمدشان از این طریق، تقریبا در حوالی صفر دور می‌زند. وضعیت دکه‌های روزنامه‌فروشی هم مشخص است، همین تعداد کم شده تیراژ هم چندان که باید و شاید به فروش نمی‌رسد و تعداد زیادی از روزنامه‌ها، یا مرجوع شده و یا به بازیافتی‌ها فروخته می‌شوند.