چین سریع‌تر از انتظار مسلح می‌شود

دبلیو.جی. هنیگان

مطابق ارزیابی‌های تازه ارتش ایالات‌متحده، انتظار می‌رود چین ذخایر تسلیحات هسته‌ای‌اش را سریع‌تر و تهاجمی‌تر از آنچه قبلاً انتظار می‌رفت گسترش دهد. این موضوع می‌تواند به منزله تأکید راهبردی فزاینده‌ی پکن در ادامه‌ی ساخت قدرت نظامی‌اش باشد.

مطابق آنچه در گزارش تازه وزارت دفاع از قدرت نظامی چین منتشر شده است: انتظار می‌رود که چین تا سال ۲۰۲۷، دارای ۷۰۰ کلاهک عملیاتی و تا سال ۲۰۳۰، دارای لااقل یک‌هزار کلاهک باشد. این میزان از آنچه پیش‌تر در گزارش سالانه زراد‌خانه (در مورد سرعت و اندازه زراد‌خانه چین) منتشر شده بود، بیشتر است. پنتاگون تا این لحظه تعداد کلاهک‌های پکن را تخمین نزده است؛ فقط اینکه با برنامه‌ریزی‌ای که در سال گذشته برای دو برابر شدن این مقدار تا پایان این دهه کرده بود، این مقدار چیزی حدوداً «کمتر از ۲۰۰ تا» بود.

پنتاگون می‌گوید که ارتش آزادی‌بخش خلق یا همان PLA (نامی که چین به ارتش خود اطلاق کرده) به دنبال ایجاد انباری چند برابر است تا از آن به عنوان بخشی از راهپیمایی چند دهه‌ای خود در ایجاد نیرویی جنگی «در کلاس جهانی» استفاده کند. چین بدین ترتیب قصد دارد ایالات‌متحده را در هوا، زمین، دریا، فضا و فضای سایبری به چالش بکشد. ارتش چین که سراسیمه به کار مدرنیزه‌کردن کامل نیروهای خود مشغول شده، احتمال دارد تاکنون به قدرت به اصطلاح «سه‌گانه» هسته‌ای نیز دست یافته باشد. قدرتی که به او اجازه می‌دهد از زیر‌دریایی‌ها، بمب‌افکن‌ها، و موشک‌های بالستیک قاره‌پیما (قدرتی که روسیه و ایالات‌متحده دهه‌هاست به آن دست یازیده‌اند) جهت حمله استفاده کند.

رهبران نظامی ایالات‌متحده اغلب چین را «تهدیدی سریع برای امریکا» اطلاق می‌کنند و علتش نیز چالشی‌ست که چین در سال‌های پیشِ‌رو به لحاظ اقتصادی، فنی، سیاسی و نظامی برای ایالات‌متحده ایجاد خواهد کرد. ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، روز چهارشنبه در مجمع امنیتی آسپن در کلرادو اعلام کرد: «ما شاهد یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در قدرت ژئو‌استراتژیک جهانی هستیم... اتفاقی که تنها هر چند وقت یک‌بار می‌افتد و به تنهایی و بطور مستقل نیز امکان رخ‌دادش وجود ندارد.»

این گزارش تنها چند هفته پس از انتشار اخباری مبنی بر آزمایش موفقیت‌آمیز سلاح هسته‌ای توسط چینی‌ها با نام «خودروی مافوق صوت» منتشر شد؛ اخباری که در محافل امنیت ملی واشنگتن لرزه ایجاد کرد. چین این قابلیت را سال‌ها قبل‌تر از آنکه تحلیل‌گران باور کنند (چین) قدرت انجام این کار را دارد، کسب کرده است. مارک میلی هفته پیش این آزمایش چین را با رخ‌داد سال ۱۹۵۷ مقایسه کرد؛ زمانی که اتحاد جماهیر شوروی با موفقیت اولین ماهواره جهان یعنی اسپوتنیک را پرتاب کرده و ثابت نمود که ایالات‌متحده از نظر فناوری در عرصه فضایی عقب مانده است.

ایالات‌متحده چندین دهه تلاش کرده است که پس از رقابت تسلیحاتی جنگ سرد با اتحادیه جماهیر شوروی، از زرادخانه‌های هسته‌ای خود بکاهد. در حال حاضر ذخایر امریکا ۳۷۵۰  (سه‌هزار‌و‌هفتصد‌وپنجاه) کلاهک است. اما این کشور براساس معاهده دو جانبه معروف به «آغازی جدید با روسیه» به ۱۵۵۰ (یک‌هزار‌‌و‌پانصد‌و‌پنجاه) سلاح قابل استقرار محدود شده است. معاهده مهمی که دولت بایدن با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به مدت پنج سال تمدید کرده است، تا فوریه ۲۰۲۶ به قوت خود باقی خواهد بود.

با این وجود چین بخشی از این توافق‌نامه نبوده و بنابراین ملزم به افشای علنی اندازه و دامنه نیروهای هسته‌ای خود هم نیست. ایالات‌متحده با پیوستن به معاهده «آغازی جدید با چین» قصد پیوستن به این کشور را داشت. اما با توجه به نابرابری گسترده‌ی این دو کشور در اندازه ذخایر‌شان، با بی‌تفاوتی چین مواجه گردید.

چنانچه توسعه هسته‌ای چین با ارزیابی پنتاگون مطابقت داشته باشد، مسکو و واشنگتن احتمالاً فشار بیشتری را به این کشور برای ورود به مذاکرات استراتژیک و گفتگوهای آتی کنترل تسلیحات اعمال خواهند کرد. شانون بوگوس، از همکاران پژوهشی در انجمن غیر‌انتفاعی کنترل تسلیحات گفت: «در نهایت این گزارش بر اهمیت موافقت چین برای تعامل با ایالات‌متحده در گفتگویی معنادار در باب کنترل تسلیحات و کاهش خطرات تأکید دارد؛ هدفش نیز افزایش ثبات و شفافیت و همچنین به حداقل رساندن احتمال رقابت بدون محدودیت تسلیحات هسته‌ای در سال‌های آتی است.»

تصاویر ماهواره‌ای جدیدی که توسط فدراسیون دانشمندان امریکایی و دیگران منتشر شده است، نشان می‌دهند که چین بی‌صدا دست به ساخت صدها سیلوی جدید با قابلیت پرتاب موشک‌های بالستیک دور‌برد زده است. ممکن است که این یکی از جنبه‌های توسعه چین در میان سه‌گانه‌ی هسته‌ای باشد که ذکرش رفت و پنتاگون نیز در گزارشش مطرح کرده. اما تحلیل‌گران خارجی می‌گویند که استراتژی کلی همچنان نامشخص مانده است.

هانس کریستنس، کارشناس تسلیحات هسته‌ای در مجمع دانشمندان امریکایی گفت: «افزایش قابل توجه سلاح‌های چینی در گزارش وزارت دفاع دلیل محکم و موثقی بر ساخت این سلاح‌ها نیست. محتاطانه اعلام می‌کنم که وزارت دفاع مایل است از برآوردهای جامعه اطلاعاتی استفاده کند.»

چین که در سال ۱۹۶۴ به یک قدرت تسلیحاتی هسته‌ای بدل گردیده، گسترش استراتژیک نظامی خود را تا همین اواخر محدود کرده است. PLA حالا دارای حدود ۳۵۵ کشتی و زیر‌دریایی‌ست که آن را به بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان تبدیل می‌کند. همین‌طور که این کشور در حال حاضر بزرگ‌ترین ارتش فعال را با ۹۷۵ هزار نفر در اختیار دارد و نیز با دو‌هزار‌و‌هشتصد هواپیما، سومین نیروی هوایی بزرگ دنیا محسوب می‌شود. در گزارش آمده است: «توانایی‌ها و مفاهیم در حال تحول PLA همچنان به تقویت توانایی‌های چین برای جنگ و پیروزی در نبرد علیه دشمن قدرتمند ادامه می‌دهد. و این تعبیری‌ست که محتمل ایالات‌متحده را خطاب قرار داده است.»

در حال حاضر بزرگ‌ترین نقطه اشتعال در تایوان قرار دارد که در سال ۱۹۴۹ پس از جنگ داخلی چین از سرزمین اصلی جدا شد. ماه گذشته، رئیس‌جمهور شی جین پینگ قول داد مجدداً اتحاد مسالمت‌آمیز با جزیره را پی بگیرد و پکن نیز در هفته‌های اخیر ۱۵۰ هواپیمای جنگی را شبیخون‌وار به منطقه دفاع هوایی تایوان وارد کرده است. ایالات‌متحده به طور مداوم تأکید کرده است که از تایوان در برابر حمله چین دفاع خواهد کرد. اما علناً متعهد به هیچ‌گونه مداخله‌ای نشده است. ایالات‌متحده اعتقادش این است که همین ابهام از حمله پکن (به دلیل ترس از ورود به جنگی گسترده‌تر با رئیس‌جمهور ایالات‌متحده) جلوگیری می‌کند. جو بایدن همین اواخر اعلام کرد که ارتش ایالات‌متحده علیه چین وارد عمل خواهد شد... هر حمله‌ای که از جانب چین اتفاق بیفتد. اما دولت بعداً از صحبت خود عقب نشست. هفته پیش رئیس‌جمهور تایوان تأکید کرد که برخی نظامیان امریکایی در تایوان به آموزش نیروهای تایوانی مشغول هستند. پنتاگون در این زمینه هیچ نظری اظهار نکرده است.

میلی در کلرادو گفت که تصور نمی‌کند چین طی شش ماه تا دو سال آینده دست به تصرف نظامی تایوان بزند. اما در عین حال گسترش نیروی نظامی چین را نیز انکار نکرد. او گفت: «چهل سال پیش چینی‌ها یک ماهواره هم نداشتند. حالا ببینید چه تسلیهاتی دارند! آنها در آن زمان هیچ موشک ماهواره‌ای قاره‌پیمایی (ICBM) نداشتند. حالا را ببینید! آنها اصلاً سلاح هسته‌ای نداشتند... ببینید امروز به چه چیزهایی دست یافته‌اند.»

#سایت فراز #روزنامه اینترنتی فراز