واکسن پاستور روی «اُمیکرون» اثر دارد؟

دکتر علیرضا بیگلری گفت: در اوج تحریم‌ها و در دل یک تهدید بزرگ به نام کووید۱۹ انستیتو پاستور ایران اقدام به راه اندازی شبکه ملی تشخیص آزمایشگاهی کرد. اکنون ۵۰۰ آزمایشگاه تشخیصی در سراسر کشور با محوریت انستیتو پاستور ایران کار تشخیص آزمایشگاهی کووید۱۹ را انجام می‌دهند.

وی وجود این شبکه را یک فرصت خوب دانست و ادامه داد: با این فرصت علاوه بر اینکه می‌توانیم کارهای معمول تشخیص را انجام دهیم، می‌توانیم جهش‌های کرونا را هم بررسی کنیم و یکی از مهم‌ترین نکات این است که آزمایشات از استان‌ها به صورت کاملا روتین برای مراکزی که کار توالی‌یابی را انجام می‌دهند، ارسال می‌شود و اگر در یک استانی هم به یکباره شرایط تغییر کرد و تعداد بیماران زیاد شد و یا دیدیم علائم بیماری در حال تغییر است، همگی می‌تواند شکی بر این باشد که رفتار ویروس در حال تغییر است و در نتیجه ممکن است با یک ویروس جهش یافته جدید مواجه شویم که در این صورت حتی اگر نوبت نمونه‌گیری آن استان برای توالی یابی پیدا کردن جهش نباشد، میتوان برای اخذ نمونه بیشتر از آن استان اقدام کرد تا جهش جدید شناسایی شود.

وی افزود: هم در مورد سویه جدید کرونا و هم در سایر جهش‌های قبلی، همیشه اقدامات لازم جهت شناسایی هرچه زودتر جهش‌ها و پایش آنها در کشور در حال انجام است. امروزه با توجه به تدابیری که برای شناسایی اُمیکرون داریم که مسلما دیر یا زود در تمام کشورها مشاهده خواهد شد، با اقدامات و نمونه‌گیری هایی که از استان‌ها داریم می‌توانیم به سمتی برویم که شانس یافتن سریعتر ویروس جهش یافته افزایش یابد.

رئیس انستیتو پاستور ایران در مورد تاثیر واکسن بر سویه‌های جدید کرونا گفت: نظرات علمی کاملا نشان می‌دهد که حتی در جهش‌های جدید ممکن است که تاثیر واکسن کاهش یابد ولی کسانی که واکسن تزریق کردند حاشیه امن بیشتری دارند. مسلما با شیوع واریانت‌های جدید هم توانایی تشخیص جهش در دنیا بیشتر خواهد شد و هم اگر نیاز به تغییر واکسن‌ها باشد در جهت تقابل و ایجاد آمادگی برای پوشش جهش‌های جدید اقدام خواهد شد.

او در همین راستا به واکسن "پاستوکووک" تولید مشترک انستیتوپاستور ایران و انستیتو فینلای کوبا اشاره کرده و افزود: دز یادآور واکسن پاستوکووک به گونه‌ای طراحی شده است که بتواند به راحتی قابلیت تغییر داشته باشد که با دو جهش دیگر هم بتواند سازگار باشد. با توجه به طراحی واکسن‌ها این تغییر ممکن است از دو ماه تا حدود پنج ماه به طول انجامد؛ ولی در این بازه زمانی تغییر واکسن جهت پوشش جهش‌های جدید ممکن خواهد بود.

بیگلری با اشاره به اینکه کرونا در جوامعی سرعت و شدت بیشتری دارد که میزان واکسیناسیون پایین باشد، بیان کرد: یک راه مهم برای پیشگیری از جهش‌ها، تزریق واکسن است و یک واقعیت دیگر این است که بعد از مدتی اثر ایمنی زایی آن کاهش می‌یابد؛ از این رو به دزهای بوستر و تقویت کننده بین زمان‌های۶ تا ۹ ماه و یا کمتر و بیشتر نیاز داریم. مسلما مهم است که در طراحی دزهای یادآور دقت کنیم که واکسن‌هایی تولید شود که بتواند واریانت‌های جدید را هم پوشش دهد.

وی افزود: اکنون جمعیت انسان‌های کره زمین یک درد مشترک به نام کرونا دارند که باید یک درمان مشترک هم داشته باشند. اگر تمام جوامع غنی از واکسیناسیون شوند، اما کشورهایی وجود داشته باشند که واکسن تزریق نکنند، نمی‌توانیم مطمئن شویم که از جهش‌های ویروس در امان خواهیم بود. این نکته مهمی است که مردم عزیز دقت کنند که واکسیناسیون یک تعهد اجتماعی است. 

وی افزود: جامعه بشری وقتی از کرونا راحت می‌شود که بتوانیم بگوییم همه کشورها فارغ از اینکه بگوییم قوی یا ضعیف هستند، واکسینه شده باشند.

وی درباره لزوم تزریق مجدد دز یادآور پس از تزریق پاستوکووک پلاس (با توجه به سه دزه بودن واکسن پاستوکووک)، گفت: در حال انجام مطالعه‌ای هستیم تا ببینیم واکسن ما چه میزان می‌تواند ایمنی را در بدن پایدار نگه دارد. اولین افراد، واکسن ما را در اردیبهشت ماه دریافت کردند و در خرداد دز دوم و تیرماه دز سوم را تزریق کردند و بنابراین این موضوع نزدیک به شش ماه شده‌ است. برنامه این است که در پایان شش ماه درصدی از این افراد مورد مطالعه مجدد قرار گیرند که ببینیم چقدر آنتی بادی در خونشان موجود است و همینطور پایداری سیستم ایمنی سلولی هم بررسی شود تا بتوانیم قضاوت کنیم که چقدر پایداری سیستم ایمنی بعد از تزریق پاستوکووک داشته‌ایم.

وی افزود: برای این واکسن، ما یادآور مجزا داریم که با هدف تزریق هر شش ماه یکبار طراحی شده است. سایر واکسن‌های دنیا برای دز یادآور، یکی از دزهای اصلی را تزریق می‌کنند؛ در حالی که تجربه نشان داده است از نظر تئوری کسانی که قبلا واکسینه شدند و ایمنی دارند بهتر است از دز اصلی برای یادآور استفاده نکنند؛ چون ممکن است عوارض را بالا ببریم؛ زیرا نمی‌خواهیم ایمنی را به شدت تحریک کنیم. مسلما عاقلانه است که از واکسن‌هایی استفاده  کنیم که ایمنی را آرام تحریک می‌کنند و در واقع سیستم ایمنی را تحریک می‌کنند که چنین آنتی ژنی در بدن وجود دارد.

او تاکید کرد: این عاقلانه‌ترین راه است که انتخاب نوع واکسن دز یادآور را بر اساس تزریق‌های اولیه به مردم محول کنیم. اگر موتاسیون های ویروس ادامه یابد با توجه به افت سیستم ایمنی امکان تزریق‌های مکرر وجود خواهد داشت.