دشمن پشت دروازه‌ها؛ چقدر باید نگران اُمیکرون بود؟

نخست: با سویه اُمیکرون آشنا شویم

اُمیکرون (Omicron)، نوع جدیدی از ویروس کروناست که درآفریقای جنوبی شناسایی و موجب نگرانی بسیاری از کشورها شده است. این سویه که ابتدا B۱.۱.۵۲۹ نامیده شد، توسط سازمان جهانی بهداشت، نوع Omicron نام گرفت. مانند واریانت‌های قبلی، این نگرانی وجود دارد که این نوع کرونا هم می‌تواند به شیوع بیماری در بسیاری از کشورها دامن بزند و سیستم‌های بهداشتی را تحت فشار قرار داده و احتمالاً ایمنی واکسن را دور بزند. دستگاه ایمنی (یعنی آنتی‌بادی‌های ساخته شده بعد از واکسیناسیون یا عفونت قبلی) جهش‌های جدید کروناویروس را کمتر از قبل تشخیص می‌دهد و به همین دلیل خطر ابتلا به اُمیکرون، بیشتر ازسویه‌های پیشین است.

دوم: اطلاعیه جدید؛ تصمیمی از سر سهل‌انگاری!

با اطلاعاتی که در مورد اُمیکرون داریم، انتظار می‌رفت که محدودیت‌های کرونایی بیشتر شود؛ اما آن‌چه عملا رخ داده، درست عکس این انتظار است؛ چرا که اطلاعیه کاهش محدودیت‌های کرونایی از سوی ستاد مقابله با کرونا، در شرایطی صادرشده که برخی معتقدند کاهش محدودیت‌ها لازم است، اما نه در زمانی که نگرانی‌ها از ورود سویه اُمیکرون وجود دارد و هنوز برخی از جمعیت کشورمان واکسن نزده‌اند. میزان واکسیناسیون علیه کرونا در کشور، به ۶۷ درصد رسیده است. در این مورد حتی رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با انتقاد از بازگشایی‌های همزمان مدارس و سایر مراکز آموزشی و تفریحی گفته: «در شرایطی که واریانت نگران‌کننده جدیدی به نام اُمیکرون شناسایی شده، بازگشایی‌های همزمان خطرناک است و می‌تواند منجر به گسترش بیماری شود.» یکی از مهمترین دلیل این نگرانی، این است که واریانت اُمیکرون، بیشتر کودکان ۱۲ سال به پایین را درگیر کرده است.

سوم: نگرانی کارشناسان و متخصصان در مورد کاهش محدودیت‌ها

رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز از شناسایی موارد ابتلا به سویه اُمیکرون در ۳۸ کشور خبر داده و گفته: «این ویروس در کشورهای اطراف خوزستان یعنی عربستان و امارات نیز شناسایی شده است بنابراین باید به خوبی از مرزها مراقبت کنیم.» یک پزشک فوق تخصص آلرژی، آسم و ایمونولوژی در اهواز، از رعایت نکردن دستورالعمل‌ها درباره سویه جدید کرونا انتقاد کرده و گفته:«با این‌که قراربود به اتباع کشورهای هند، پاکستان و آفریقای جنوبی اجازه ورود ندهیم، پلیس گذرنامه بندرامام خمینی(ره) برای این اتباع روادید صادر کرده و به این افراد اجازه داده از کشتی خارج و وارد شهر شوند؛ این در حالی است که تبعه این کشورها حتی اگر تست منفی هم داشته باشند، نباید اجازه ورود به کشور به آنان داده شود.»

چهارم: هشدار سفیر ایران در آفریقای جنوبی

با این‌که به نظر می‌رسد سویه اُمیکرون از نظر مسئولان ذیربط ما چندان جدی نیست و راهکار خاصی برای مقابله با آن در نظر نگرفته‌اند، سفیر ایران در آفریقای جنوبی نسبت به این موضوع هشدار داد. وی در صفحه اینستاگرامش نسبت به این که «اُمیکرون بیشتر بچه‌ها را هدف قرار داده که واکسن دریافت نکرده‌اند» نوشته:«تعداد مبتلایان به کرونا در آفریقای جنوبی در این مدت از  کمتر از۵۰۰ نفر در روز، به بیش از ۱۶ هزار نفر در روز رسید.» سفیر کشورمان در آفریقای جنوبی همچنین از ابتلای سه نفر از فرزندان اعضای سفارت به این بیماری خبر داده: «اُمیکرون در بیشتر از ۴۰ کشور جهان چرخیده و در همسایگی ایران هم مشاهده شده. سازمان جهانی بهداشت گفته همه کشورها باید آماده باشند پس لطفا رعایت پروتکل‌های بهداشتی را جدی‌تر بگیریم.»

پنجم: چرا جدی نمی‌گیریم؟

با دو رقمی شدن تعداد فوتی‌ها بر اثر ابتلا به کرونا-که هنوزهم عدد قابل تاملی است-مسئولان رنگ اغلب شهرها را زرد و آبی اعلام کردند و این شائبه را برای شهروندان به وجود آورند که ما در حال خروج از این بحران هستیم؛ همین مسئله موجب شده است که اغلب مردم پروتکل‌ها را رعایت نکنند، مگر این که در مکان‌هایی مانند وسائط نقلیه عمومی به آنان اخطار داده شود؛ اما در سطح اغلب شهرهای کشور، میزان رعایت پروتکل‌ها کاهش یافته است. یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل عدم جدی نگرفتن پروتکل‌های بهداشتی و سهل‌انگاری هم از سوی مسئولان و هم سوی مردم؛ تداوم وخامت شرایط اقتصادی کشور است. شاید امکان دورکاری برای برخی شرکت‌های خصوصی و سازمان‌های دولتی وجود داشته باشد، اما برای مردمی که اغلب آنان در طی این دو سه سال، یا شغل خود را از دست داده، یا تورم افسارگسیخته و افزایش قیمت کالاهای سبد معیشتی و اجاره مسکن، آنان را فلج کرده است، نمی‌توانند از مشاغل پاره وقت و دستفروشی-که درطی چندسال اخیر به شدت افزایش یافته- بگذرند، زیرا نان و سرپناه خانواده‌شان به همین درآمدهای نیم‌بند، بند است؛ آنهم به زحمت. بنابراین، حتی اگر اعضای ستاد مقابله با کرونا، در مورد رعایت پروتکلهای بهداشتی دستورهای بازدارنده صادر کنند، بازهم مردم نمی‌توانند ابا اجرای این دستورات، چرخ زندگی خود را بچرخانند. در عین حال، ایجاد محدودیت‌های کرونایی، برای خود کشور و حاکمیت نیز، یک مسئله مهم اقتصادی است؛ به دلیل عدم مدیریت درست و استفاده از فرصت‌هایی که حتی در بحران کرونا وجود داشت، و عدم واکسیناسیون به موقع، اقتصاد کشور، بسیاری از بازارهای جهانی خود را از دست داده است. تنها یک نمونه آن، نوعی سهل‌انگاری عجیب در صادرات نباتات وعدم ارائه گواهی بهداشتی و نداشتن گواهینامه باقی‌مانده سموم کشاورزی است. کشور ما آغاز به خرید و وارد کردن یونجه از روسیه کرده و قرار است میزان این واردات تا پایان سال، به 150 هزارتن برسد، انتظار این است که چنین معاملاتی دوسویه باشد، اما به عنوان نمونه، روسیه، محموله فلفل دلمه‌ای صادرشده از سوی ایران را به دلیل نداشتن گواهینامه‌های بهداشتی لازم، مرجوع کرده و در نهایت کشور ما این بازار را هم از دست داد. آیا واردکنندگان ما در خرید یونجه از روسیه، به چنین مواردی حساس هستند؟ اشاره به نمونه دیگر از فرصت‌سازی کرونایی در اینجا لازم است؛ در طی پاندمی کرونا، اغلب هتلهای کشور ما به واسطه کاهش گردشگری داخلی و خارجی تعطیل و یا ورشکست شده و گاهی حتی تغییرکاربری دادند. اما در همین مدت، به گزارش اتاق بازرگانی ایران و امارات، موسسات هتلداری و گردشگری امارات موفق شدند در ۹ ماهه امسال حدود ۱۳ میلیون مهمان جذب کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۴ درصد رشد داشته. هتلداران اماراتی به ثبت میانگین ضریب اشغال ۶۲ درصدی دست یافته‌اند که عملکرد بهتری نسبت به مقاصد اصلی گردشگری در جهان را نشان می‌دهد. بر اساس نتایجی که در جلسه شورای گردشگری امارات بررسی شد، مجموع درآمد هتل‌های امارات به حدود ۱۶ میلیارد درهم رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۰ درصد رشد داشت. لازم و واجب است که مسئولان ذیربط بهداشتی و اقتصادی با توجه به این خبر، پرسش‌هایی از خود و نهاد و سازمان‌شان کرده و به بررسی دلایل سوءمدیریت و فرصت سوزی‌های اقتصادی که در کشور ما به شدت رواج دارد، بپردازند.