تنش میان اسراییل و آمریکا همزمان با مذاکرات وین

اختلافات دراز‎مدت میان امریکا و اسرائیل بر سر نحوه برخورد با برنامه هسته‌ای ایران، این هفته به تنش‌های جدیدی میان دولت بایدن و اسرائیل تبدیل شد... تا حدی که دو مقام ارشد اسرائیل، واشنگتن را در شرایطی ترک کردند که به شدت نگران تعهد امریکایی‌ها برای باز‎گرداندن توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ شده بودند... وحشت آنان از این است که نهایت امر، توافقی ناقص باشد که به تهران مجال دهد برنامه‌های غنی سازی خود را سرعت نیز ببخشد.

تنش‌هایی که در تمام هفته به وضوح به چشم می‌خوردند؛ در حالی که دولت بایدن به دنبال آن بود اتحادی با اسرائیل شکل دهد که در سال پیش‌رو به عنوان جبهه‌ای متحد در مورد چگونگی برخورد با ایران عمل کند.

در تلاشی برای پوشاندن این شکاف، مقامات امریکایی این هفته اعلام کردند که آقای بایدن دو ماه پیش از جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی‌اش خواسته که برنامه‌ی باز‎بینی شده‌ی پنتاگون برای اقدامات نظامی را مورد ارزیابی قرار دهند. مقامات دولتی همچنین به تلاش‌های جدید برای تشدید تحریم‌ها (بیش از کاهش آنها)، بر ایران اشاره کردند.

مقامات دولتی گفتند که تمرکز آقای بایدن بر گزینه‌های نظامی و تحریم‌ها، تلاشی بود برای ارسال این سیگنال به تهران که ایالات‌متحده دارد بردباری‌اش را در برابر تعلل‌های بی‌درنگ ایران در بحث مذاکرات هسته‌ای وین از دست می‌دهد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه این کشور هفته پیش اعلام کرد که چندان به نظر نمی‌رسد دولت جدید ایران در مورد باز‎گشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ جدیت داشته باشد.

اما بایدن هدف دیگری نیز داشت و آن آرام کردن مقامات اسرائیلی بود که روز‎به‎روز بیشتر رو به ناامیدی می‌روند. گر‎چه مقامات اسرائیلی در انظار عموم و به سبکی که بنیامین نتانیاهو در دوران ریاست جمهوری اوباما اتخاذ کرده بود، امریکا را مورد شماتت قرار نمی‌دهند، اما در خلوت استدلال می‌کنند که ایرانی‌ها در حال پیش‌برد دستاوردهای هسته‌ای خود آن هم در حالی هستند که ایالات‌متحده در عین آنکه به دنبال کاستن از تعهدات خود در خاور‎میانه است، قصد ندارد مذاکرات وین را نیز در قبال اقداماتی سر‎سختانه‌تر کنار بگذارد.

این مقاله بر اساس مباحثاتی است که میان بیش از دوازده تن‎ از مقامات امریکایی و اسرائیلی در گرفته است... کسانی که به شرط ناشناس ماندن در موضوعات حساس دیپلماسی و ارزیابی‌های اطلاعاتی طبقه‌بندی شده حاضر به گفتگو شدند.

پس از تماس تلفنی پر‎تنشی که ده روز پیش با آنتونی بلینکن برقرار شد، این هفته نفتالی بنت نخست‌وزیر اسرائیل، بنی گانتز، وزیر دفاع خود و دیوید بارنیا، رئیس جدید موساد را به واشنگتن اعزام کرد. این دو اطلاعات جدیدی از غنی‌سازی اورانیوم در ایران داشتند و نیز آنچه اسرائیلی‌ها با لفظ گروه تسلیحاتی ایران خطابش می‌کنند.علی‌رغم سخنان سخت امریکاییان، مقامات اسرائیلی با نگرانی از ادامه روابط دیپلماتیک با ایران، آنجا را ترک کردند.

اختلاف بر سر ایران تنها یکی از چندین موضوعی است که روابط بایدن و بنت را مختل کرده است. این دو کار خود را بر بنیانی قوی آغاز کردند: آقای بایدن تنها چند ساعت پس از روی کار آمدن رهبر اسرائیل در ماه ژوئن با آقای بنت گفتگو کرد. و این نشانه‌ای است از حمایت‌های امریکا، با توجه به این موضوع که بایدن چندین هفته پس از روی کار آمدنش به طور مستقیم با نتانیاهو، سلف بنت وارد گفتگو شده بود.

اما در آن زمان دو دولت بر سر اینکه آیا ایالات‌متحده باید کنسول‌گری امریکا را به روی فلسطینی‌ها در اورشلیم باز کند (که در زمان دونالد جی. ترامپ بسته شده بود)، اختلاف نظر داشتند. بنت معتقد است که چنین اقدامی حاکمیت اسرائیل را در پایتختش محدود می‌کند.

همچنین بر سر برنامه‌های اسرائیل برای گسترش شهرک‌هایش در کرانه باختری اشغالی، و تصمیم دولت بایدن برای قرار دادن دو شرکت جاسوس‌افزار اسرائیلی، یعنی NSO Group و Candiru (ایالات‌متحده ادعا می‌کند که محصولات این شرکت‌ها توسط دولت‌های مستبد برای هک کردن تلفن‌های مخالفان و فعالان حقوقی استفاده می‌شده است)، اختلاف نظر‎هایی وجود دارد.

اما در مرکز تنش‌های میان اسرائیل و ایالات‌متحده، اختلاف نظر اساسی‌ای است که بر سر چگونگی توقف برنامه‌های ایران وجود دارد. این بحث جدیدی نیست: دو متحد بر سر توافق‌نامه ۲۰۱۵، که اسرائیل از ابتدا با آن مخالف بود، و رئیس‌جمهور آن زمان یعنی باراک اوباما امضایش کرده بود، با هم به اختلاف شدید خورده بودند.

همین اواخر نیز آنها بر سر حملات اسرائیل در خرابی‌هایی که در تأسیسات ایران بار آورده بود، به اختلاف نظر خورده بودند. در حالی که آقای بنت عقیده داشت که این اقدام برنامه‌های ایران را به تعویق می‌اندازد، برخی در ایالات‌متحده بر این باور بودند که این خرابی‌ها تنها ایرانی‌ها را تشویق می‌کند که تأسیسات غنی‌سازی‌شان را با تجهیزاتی کار‎آمدتر و به روز‎تر باز‎سازی نمایند.

مقامات اسرائیلی از استقبال گرم کاخ سفید از  بنت بسیار خرسند بودند. بایدن از دولت خود به خاطر شفافیتی که با نتانیاهو به خرج داده بود، تمجید کرد. به گفته‌ی آنهایی که این اقدامات را وصف کرده بودند: اسرائیلی‌ها در واقع پیش از انجام دو حمله مخفیانه‌شان علیه ایران (که یکی‌ش در سپتامبر علیه پایگاه موشکی بود و آن یکی در ژوئن علیه کارخانه‌ای ایرانی که سانتریفیوژ‌های هسته‌ای می‌سازد)، با امریکایی‌ها مشورت کرده بودند.

اما تماس هفته پیش میان بنت و بلینکن، بحث‌برانگیز بود و دو طرف نظرات متفاوتی را پیرامون ارزش تجدید توافق در بررسی جاه‌طلبی‌های هسته‌ای تهران ارائه دادند. به گفته مقامات دو کشور مزبور، دیدار اخیر هر دو طرف را ناامید کرده است.

به گفته مقامی که از جزئیات تماس آگاه بود، بنت در این تماس تلفنی گفته بود که ایران با افزایش درصد غنی‌سازی خود در صدد باج‌گیری از امریکاست. بنت افزوده بود که هیچ مقام امریکایی یا اسرائیلی دلش نمی‌خواهد گزارش کند که ایران به درجه غنی‌سازی تا حد بمب هسته‌ای رسیده است. او در عین حال معتقد بود که وحشت از ایرانی مجهز به سلاح هسته‌ای، نباید به تسلیم در برابر خواست‌های این کشور و یا امضای توافقی جدید منجر شود.

برخی مقامات امریکایی بر این باورند که نگرانی از امتیازات اعطا‌شده به ایران بی‌معناست. مقامات اسرائیلی اعتراض‌شان به این بود که ایالات‌متحده در حال بررسی پیشنهاد یک توافق موقت با تهران است... آنها شکایت داشتند که امریکا می‌خواهد با توقف برخی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بعضی تحریم‌ها علیه این کشور را لغو کند. اما مقامات امریکایی می‌گویند که چنین پیشنهادی اساساً در حال بررسی نیست... لااقل در حال حاضر... چون ایران تمایلی به مذاکره از خود نشان نمی‌دهد.

مقامات اسرائیلی هیچ ممر اطمینان خاطری ندارند. آنها به طور فزاینده‌ای نگران این‌اند که ایالات‌متحده در نهایت با تهران به توافق برسد و پس از آن به دنبال جلوگیری از انجام حملات خرابکارانه و مخفیانه اسرائیل به مقرهای ایرانی باشد. رهبران اسرائیلی می‌گویند دولت بایدن باید تضمین نماید که واشنگتن در صورت دست‌یابی به توافق هسته‌ای، در صدد مهار کارزار خراب‎کارانه‌ی اسرائیلی‌ها بر‎نخواهد آمد.

اختلاف نظر‌ها بر سر ارزیابی‌های اطلاعاتی در باب ذخایر هسته‌ای ایران و دانش ساخت بمب، نسبتاً اندک است و محل جدال عمدتاً «مدت زمان»ی است که برای تولید سلاح توسط ایرانی‌ها (در صورت دریافت به سوخت هسته‌ای با درجه کافی برای ساخت بمب) نیاز است.

اما شکافی هم که در مورد این ارزیابی‌ها وجود دارد، وسعتش بالاست. مقامات امریکایی بر این باورند که تا زمانی که ایران اقدامی برای ساخت بمب انجام نداده، برنامه نظامی هسته‌ای ندارد... چون از سال ۲۰۰۳ این برنامه را به حال تعلیق درآورده است. از سوی دیگر مقامات اسرائیلی باور دارند که ایران از همان سال ۲۰۰۳ داشته به تلاش‌های مخفیفانه خود ادامه می‌داده.

برخی مقامات اسرائیلی معتقدند که کارشکنی‌های اسرائیل اثرات استراتژیک داشته و لااقل یکی از دلایلی بوده است که به طور آزمایشی ایران را پای میز مذاکرات وین بازگردانده. یکی از مقامات ارشد اسرائیلی گفت که عملیات خراب‎کارانه، یک پارانویای فلج‌کننده در رأس حکومت ایران پدید آورده است. به گفته این مقام مسئول، این عملیات باعث شده است که تهران در مورد اینکه پروژه‌های هسته‌ای خود را تسریع کند یا نه، تجدید‌نظر نماید.

اما حتی حامیان امریکاییِ رویکرد‌های اسرائیلی نیز معتقدند که این رویکرد چیزی‌ست شبیه «هرس کردن چمن‌ها». یعنی در عین حال که برای کنترل ایران ضروری است، اما هرگز به طور کامل تحقیقات هسته‌ای این کشور را متوقف نمی‌کند. این مقامات امریکایی بر این باورند که تنها راهِ با دوام برای جلوگیری از تولید سلاح هسته‌ای به دست ایران، دست‌یابی به توافقی مشابه توافق ۲۰۱۵ است... که ایران بر‎اساس آن باید سوخت هسته‌ای خود را به خارج کشور ارسال نماید. و این موضوع هم نیازمند کاهش قابل توجه تحریم‌ها خواهد بود.

مقامات اسرائیلی در دیدارهای این هفته تلاش کردند واشنگتن را متقاعد کنند که به سوی توافق دیپلماتیک نرفته و در عوض تحریم‌ها را تشدید نماید. اما مقامات اسرائیلی می‌گویند که بیم‌شان این است که ایالات‌متحده در حال برقراری ارتباط‌های مخفیانه‌ای با ایران بوده و دور جدید مذاکرات در وین نیز در نهایت به امضای توافق‌نامه ختم شود.

یک مقام ارشد امریکایی گفت که این دیدارها در پس‌زمینه حملات اخیر ایران به نیروهای امریکایی در سوریه برگزار شد. به گفته این مقام، اسرائیلی‌ها نگرشی تهاجمی نسبت به ایران داشتند که هم به برنامه‌های هسته‌ای این کشور مربوط می‌شد و هم خطر اشاعه برنامه‌های موشکی و سایر تسلیحات توسط این کشور.

اما نگرانی فزاینده‌ای که در امریکا هست اینکه کشته یا زخمی شدن یک سرباز امریکایی در اثر حمله هواپیمای بدون سرنشین و نیابتی ایران به دیده‌بان آقای بایدن، تنها مسئله زمان باشد. از آنجایی که ایران به صراحت اعلام کرده که در صورت حمله اسرائیل به ایران یا نیروهای نیابتی این کشور، این کار را با اقدامی علیه پرسنل امریکایی در سوریه یا عراق تلافی خواهد کرد، برنامه‌ریزی حمله مدام دارد حالت پیچیده‌تری به خود می‌گیرد.

ویلیام جی برنز، مدیر C.I.A. در حضورِ روز دو‎شنبه‌اش در شورای مدیریتی وال‌استریت ژورنال، نگرانی‌های خود را از اقدامات هسته‌ای ایران اعلام کرد. او گفت که ایرانیان در مذاکرات «تعلل می‌کنند»، زیرا «در برنامه‌های هسته‌ای خود به طور ثابت پیش‌روی‌هایی دارند. به ویژه غنی‌سازی تا ۶۰ درصدی که تا این مرحله بهش دست پیدا کرده‌اند.» ایرانیان تا کنون تا این درجه به ساخت بمب (که معمولاً با خلوص ۹۰ درصد تعریف می‌شود) نزدیک نبوده‌اند.

اما آقای برنز در عین حال اضافه کرد که عمیقاً بر این باور است که ایران تصمیمی برای دست‌یابی به سلاح هسته‌ای نگرفته است.

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز