پوتین، بنا به درخواست قاسم جومارت توقایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، بلافاصله چتر‎بازان روسی را به عنوان بخشی از نیروهای حافظ صلح به خدمت گرفت. توقایف حالا با خطرناک‌ترین موج ناآرامی از سال ۱۹۹۱ (یعنی زمان استقلال کشور آسیای مرکزی از مسکو) روبرو شده است.

تحلیل‌گران روسی و غربی معتقدند که این بحران تمرکز پوتین را از اوکراین منحرف نخواهد کرد. پوتین، به خاطر اوکراین غرب را تا پای میز مذاکره کشانده است؛ همان‌طور که ده‌ها هزار نیروی روسی را نیز برای آنچه کیف و واشنگتن تهاجم احتمالی آینده می‌نامندش، بسیج کرده است... البته پوتین مورد اخیر را انکار می‌کند.  اما قزاقستان لااقل به طور موقت برای پوتین عامل حواس‌پرتی شده است. زیرا روسیه در حال کسب آمادگی‌ست برای مذاکرات هفته آینده‌اش با غرب (بر سر تضمین‌های امنیتی جهت محافظت از آنچه از سوی ناتو تهدیدکننده می‌داند).

نیروهای امنیتی قزاقستان گویا روز جمعه پس از اعتراضاتی که به افزایش بهای سوخت شده بود (و منجر به رفتارهایی خشونت‌آمیز و غارت و آتش زدن ساختمان‌های عمومی گردید)، مجدداً کنترل را به دست گرفتند. اما احتمال وقوع خون‌ریزی‌های بیشتر کاملاً وجود دارد. توقایف در یک سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که دولت «تا آخر» علیه راه‌زنان و تروریست‌ها خواهد جنگید؛ او اعلام کرد که به نیروهای امنیتی‌اش دستور تیراندازی به قصد کشتن را صادر کرده است.

دستور «شلیک به قصد کشت» در قزاقستان

گستره و حجم فعالیتی که ۲۵۰۰ تن از حافظان صلح از روسیه و ارمنستان و بلاروس و قرقیزستان و تاجیکستان با آن روبرویند هنوز معلوم نیست. سام گرین، مدیر مؤسسه روسیه در کینگز کالج لندن می‌گوید: «بهترین مأموریت برای مسکو باید این باشد: شما فقط داخل شوید. شما همین‌طوری مقابل دیدگان که باشید بزرگ و قوی به نظر می‌رسید. واقعاً لازم نیست کار خاصی انجام دهید. از تیر‎اندازی کردن به مردم یک کشور دیگر چیزی عایدتان نمی‌شود.» او گفت: حتی یک مداخله موفقیت‌آمیز هم می‌تواند دولتی نامحبوب روی کار آورد. همان‌طور که خطر دامن‌زدن به احساسات ضد روسی را دارد و ناتوان ماندن در رسیدگی به علل اصلی ناآرامی‌ها. گرین گفت: «روسیه احتمالاً تخمین زده بود که منفعل ماندن منجر به عواقب بدتری خواهد شد. منظور از عواقب سقوط توکایف است و پیدایش خلاء قدرت در قزاقستان.»

اما احتمال بالایی نیز برای کرملین وجود دارد و آن گسترش برخی مداخلات استراتژیک است که از سال ۲۰۲۰ در کشورهای شوروی سابق انجام می‌داده.

زمانی که پوتین مسافرکشی می‌کرد!

در بلاروس، این رویکرد الکساندر لوکاشنکو، رهبر اقتدار‎گرا را زمانی که تظاهرات توده‌ای وی را تهدید به سرنگونی می‌کردند، سر پا نگه داشت. و از آن زمان از قلمرو و حریم هوایی آن کشور برای برگزاری مانورهای نظامی و پرواز بمب‌افکن‌های استراتژیک در حوالی مرزهای کشورهای عضو ناتو استفاده کرده است.

در قفقاز، پوتین در جنگ سال ۲۰۲۰ میان ارمنستان و آذربایجان آتش‌بس برقرار کرد و نیروهای حافظ صلح را اعزام نموده و اطمینان داد که روسیه به عنوان بازیگر کلیدی امنیتی در منطقه‌ای که ترکیه و ایران در آن برای نفوذ در حال رقابت کردن‌اند، باقی خواهد ماند. حال به نظر می‌رسد که قزاقستان به عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده اورانیوم جهان و نهمین صادر‎کننده بزرگ نفت، به طور فزاینده‌ای به مسکو مدیون می‌شود. توکایف در سخنرانی تلویزیونی خود در روز جمعه از پوتین به خاطر حمایت‌هایش تشکر کرد.

اولگا اولیکر، مدیر‎برنامه اروپا و آسیای مرکزی در گروه بحران گفت: «اگر اوضاع آرام بگیرد موضوع برای روسیه حکم بُردی بزرگ خواهد داشت. همین نشان از اهمیت شایان توجه موضوع دارد، همین‌طور که به اتصال بیش از پیش قزاقستان به این ناحیه خواهد انجامید.» جاناتان ایال، از اندیشکده RUSI در لندن گفت که پوتین می‌تواند با تأکید مجدد روسیه به عنوان ضامن امنیت کشورهای آسیای مرکزی، به مزیت مهم دیگری در چین دست یابد. حتی اگر نتواند امیدوار باشد که در منطقه با نفوذ اقتصادی پکن برابری کند. ایال گفت: «البته که روسیه از داشتن کنترل ارشد (به لحاظ امنیتی) در آسیای مرکزی خرسند است. این موضوع به روایت پوتین به عنوان نوعی باز‎سازی کننده اتحاد جماهیر شوروی برمی‌گردد.» «این امر به پوتین اجازه می‌دهد که فاصله‌اش را با چینی‌ها کمتر حس کند (خود را در برابری بیشتری با ایشان ببیند). او اتحادی دارد که چینی‌ها ندارند. او مجموعه‌ای از کشورها در اختیار دارد که بهش به چشم حامی نهایی‌شان نگاه می‌کنند... که چینی‌ها همین را هم ندارند. او حالا نه در حد قدرتی جهانی، اما در موقعیت یک قدرت منطقه‌ای قرار گرفته است... چیزی که همیشه آرزویش را داشت.»

با این حال اوکراین کماکان به عنوان دغدغه‌ای بزرگ باقی می‌ماند.

آندری کورتونوف، رئیس شورای امور بین‌الملل روسیه گفت: «قزاقستان ممکن است لااقل برای مدتی توجهات را از اوکراین منحرف کند. چون قطعاً بحرانی جدی است و لزوم توجه و تمرکز طرف روسی را می‌طلبد. اما گمان نکنم که اوکراین را به طور کامل از دایره توجه پوتین خارج گرداند.» «من فکر می‌کنم که این موضوع همچنان در اولویت باقی بماند و سوژه‌ای باشد که هنوز مایلند در موردش با غرب مذاکره کنند؛ صرف‌نظر از اینکه در قزاقستان چه اتفاقی بیفتد.»

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز