انحصار تولید ماده اولیه تخلیص‌ داروهای نوترکیب و واکسن شکسته شد/چالش فناوران در تولید های‌تک

علی فرهادی، مدیر عامل این شرکت دانش بنیان ، زمینه تحقیقاتی این شرکت را در زمینه تولید مواد اولیه مورد نیاز دستگاه کروماتوگرافی به منظور خالص‌سازی داروهای نوترکیب دانست و گفت: در این راستا ما طرح‌هایی را برای تولید مواد اولیه واکسن کرونا اجرایی کردیم و توانستیم در این زمینه انحصار را بشکنیم و یکسری ملزومات مورد نیاز صنعت تولید واکسن و داروهای نوترکیب را در کشور تولید کنیم.

وی در این باره توضیح داد: صنایعی مانند صنعت داروسازی مرحله‌ای برای خالص سازی دارد که این امر با استفاده از ابزاری به نام کروماتوگرافی انجام می‌شود.

فرهادی با بیان اینکه برای خالص‌سازی داروهای نوترکیب و واکسن، مواد وارد ستون‌های کروماتوگرافی می‌شود، خاطر نشان کرد: در ستون این دستگاه با استفاده از یکسری رزین‌های کروماتوگرافی خلوص دارو و یا واکسن به حد مورد نیاز می‌رسد و ما در این شرکت رزین‌های کروماتوگرافی را تولید کردیم. این رزین‌ها جزو محصولات "های‌تک" و در انحصار امریکا و چند کشور اروپایی چون آلمان و انگلستان قرار دارد.

به گفته وی دستاورد این شرکت، تولید مواد اولیه برای ساخت داروهای بیوتک که اصطلاحا به آن داروهای نوترکیب گفته می‌شود، است و همچنین برای واکسن‌ها استفاده می‌شود.

مدیر عامل این شرکت دانش‌بنیان با تاکید بر اینکه ما توانستیم با شکست این انحصار، دانش فنی این محصول استراتژیک را کسب کنیم، یادآور شد: بر این اساس از سال قبل با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری واحد تحقیقاتی شرکت را در پارک علم و فناوری آذربایجان شرقی، گسترش دادیم و بر این اساس در حال حاضر زیر ساختی را داریم که به صورت صنعتی این رزین‌ها را که نیاز استراتژیک صنعت دارویی و واکسن‌سازی کشور است، تولید می‌کند.

مجری طرح، رزین‌های تولید شده را یک نوع ماده پرکننده دانست که در داخل ستون‌های کروماتوگرافی قرار می‌گیرند و اضافه کرد: اهمیت رزین‌های کروماتوگرافی در صنعت تولید داروهای نوترکیب به عنوان بخش پایین دستی استراتژیک این حوزه، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که با استفاده از رزین‌ها در خالص‌سازی بیومولکول‌های تولید شده با مهندسی ژنتیک، فرآیند تولید داروی نوترکیبی کامل می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: این مواد پر کننده اجازه می‌دهند که فعالین صنعت داروسازی، واکسن و دارو را با خلوص استاندارد به بازار عرضه کنند.

فرهادی، دغدغه اصلی شرکت‌های فناور و دانش بنیان در کشور را واردات بی‌ضابطه مواد اولیه‌ای است که در داخل کشور تولید می‌شود و در این باره گفت: مواد اولیه‌ای که شرکت‌هایی چون ما تولید می‌کنیم، با ارز دولتی وارد کشور می‌شود و در این شرایط ما امکان رقابت نداریم و از سوی دیگر محدودیت‌هایی است که ما برای استانداردسازی محصولات "های‌تک" با آن مواجه هستیم.

این فعال حوزه فناوری توضیح داد: انحصار تولید محصولات "های‌تک" بیشتر در اختیار کشورهای پیشرفته است و آنها هیچ استانداردی از این محصولات در سطح بین المللی ارائه نمی‌کنند تا این انحصار شکسته نشود؛ از این رو ما در بحث اخذ استانداردها نیاز به حمایت سازمان‌هایی چون سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد داریم تا بتوانیم استانداردهای این محصولات را در کشور تدوین کنیم.

به گفته وی، این اقدام مشکل شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان را در زمینه رقابت با مشابه برندهای خارجی حل خواهد کرد.

داروهای نوترکیب، محصولات نوترکیبی هستند که با دستکاری‌های ژنتیکی و تغییرات DNA در موجودات مختلف همراه است. این فرآورده‌های دارویی نوترکیب مولکول‌هایی با وزن مولکولی بالا هستند و عملکرد آنها راندمان بالاتری نسبت به مولکول‌های داروهای شیمیایی دارد، زیرا مولکول‌هایی هستند از جنس طبیعت.

سالهاست که این داروها در دنیا تولید می‌شوند و یکی از محورهای اصلی این داروها، درمان سرطان است؛ چون سلول‌های سرطانی، پروتئین‌های غیرطبیعی از خود نشان می‌دهند که این هدف مناسب برای داروهای نوترکیب به شمار می‌رود که با تشخیص آنها می‌توان به صورت مشخص فقط آن سلول‌های سرطانی را از بین برد.

بر این اساس است که بیوتکنولوژی به‌ویژه با استفاده از روش‌های DNA نوترکیب، نقش مهمی در طراحی دارو و تولید داروها و واکسن‌ها ایفا می‌کند و در این راستا این شرکت دانش‌بنیان به عنوان اولین و تنها تولیدکننده رزین‌های کروماتوگرافی در خاورمیانه است که سهم عمده‌ای در تامین نیازهای صنعت ساخت واکسن و تولید داروهای نوترکیب کشور از بابت رزین‌های کروماتوگرافی مورد استفاده در فرآیند تخلیص بیومولکول‌های زیستی، دارد.

با توجه به اینکه یکی از نیازهای استراتژیک کشور در حوزه طراحی و تولید داروهای بیولوژیکی، رزین‌های کروماتوگرافی مورد استفاده در فرآیند تخلیص این داروها است، محققان این شرکت با ایجاد خط تولید نیمه صنعتی، گام بلندی در راستای خودکفایی کشور در زمینه تولید انواع رزین‌های کروماتوگرافی تخلیص کننده برداشته است.

هم اکنون این شرکت قادر به تولید بیش از 40 محصول متنوع از انواع رزین‌های کروماتوگرافی خالص‌سازی داروهای نوترکیب در بخش‌های ژل فیلتراسیون، تبادل یونی، تمایلی و آب گریز (هیدروفوبیک) است.