سگ‌های ولگرد، گله‌ گرگ شده‌اند!

مدتی است با خبرهای دردناکی در رابطه با حمله سگهای ولگرد مواجهیم.از جمله حمله یک سگ هار به دو نفر درملارد که موجب فوت هر دو نفر شد.در سال ۹۹ تعداد موارد حیوان‌گزیدگی در ایران بیش از ۲۱۲ هزار و ۶۰۰ مورد (در مراکز رسمی مربوطه) به ثبت رسیده و آمار غیررسمی برابر با ۲۵۳ هزار مورد است. معضل افزایش سگ‌های ولگرد را که به واسطه رفتار حمایتی برخی اتفاق افتاده، با آقای دکتر اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در میان گذاشتیم.

آقای کهرم، اخیرا و با افزایش سگ‌های ولگرد، هم بیماری هاری و هم حمله آنان به مردم گزارش شده، شما این معضل را چگونه می‌بینید؟

با کمال تاسف باید بگویم که مدتی است برخی احساسات غلط و نامتعادلی نسبت به سگ‌ها پیدا کرده‌اند. این افراد ابتدا با تکیه بر همان احساسات، ابتدا پناهگاه‌هایی برای سگ‌ها درست می‌کنند؛ به‌خصوص بین تهران تا کرج. به هرحال نگهداشتن سگ با تعداد زیاد هزینه‌ دارد و بعد از مدتی این افراد که نمی‌توانند از پس هزینه‌ها بربیایند، سگ‌ها را رها می‌کنند. متاسفانه احساساتی از این دست هدایت نشده است. همین کار را یک زمانی در رابطه با قوهای مهاجر انجام دادند. قوهای مهاجر از سیبری به منطقه سرخ‌رود و میانکاله آمده و برای مدتی در این منطقه می‌ماندند برای تجدید قوا و سپس در ۲۵۲ تالاب موجود در ایران پخش می‌شدند. من خودم که به این منطقه سفر کرده بودم دیدم که در مسجد یک عده‌ای از مردم برای غذا دادن به این قوها، کمک می‌خواستند و داشتند پول جمع می‌کردند که غذا و گندم بخرند تا این قوها را در آن منطقه نگه دارند. در حالی‌که از نظرعلمی، مهاجرت جانوران به خاطر پیداکردن غذا انجام می‌شود و یک رفتار طبیعی برای جانوران است. در سیبری و در فصل سرما و بخبندان، وقتی قوها غذایی پیدا نمی‌کنند، به سمت ما مهاجرت می‌کنند و درنهایت بین تالابهای کشور پخش می‌شوند و یا به سمت شمال آفریقا پرواز می‌کنند. افرادی که برای قوها غذا تهیه کردند، در عمل عادت طبیعی مناسب و جاافتاده زیستی این پرنده‌ها را به هم زدند، این‌ها را در میانکاله نگه داشتند و موجب افزایش بیش از حد آن‌ها در این منطقه شدند. کار چنین رفتاری به کجا رسید؟ هرچه شکارچی، سگ ولگرد، شغال و گرگ است برای شکار این پرنده‌ها به میانکاله هجوم آورده‌اند! شکار این پرنده‌ها موجب شده الان مردم در رستوران‌ها، قو لای پلو می‌گذارند و می‌خورند؛ در حالیکه یک عده‌ای با نیت به اصطلاح خیر، قرار بود از این‌ها حمایت کنند! تمام این کارها احساسی و بدون اطلاعات علمی و نسجیده است.

روش درست در رابطه با جمع‌آوری سگ‌های ولگرد چیست؟

در اروپا و آمریکا، مکان‎هایی به نام شلتر دارند. سگ‎های ولگرد را در این شلترها نگه می‎‌دارند. اگر فردی سگ بخواهد، به این شلترها مراجعه کرده و انتخاب می‎کند. اساس کار شلترها هم این طور است که اگر بعد از شش ماه، سگی یا سگ‌هایی بدون مشتری ماندند آن‌ها را با استفاده از گاز، معدوم می‌کنند. توجه کنید، گازی که بدون درد آن‌ها را از بین می‌برد. در حالی‌که در کشور ما برای معدوم کردن سگ‌های ولگرد- اگر اقدامی در این مورد صورت بگیرد- از آمپول اسید استفاده می‌کنند که حیوان را زجرکش می‌کند!

پس مردم در اروپا و آمریکا سرخود برای این حیوانات در کوچه و خیابان عذا نمی‌ریزند؟

ابدا اجازه چنین کاری را ندارند. شلترها مسئول جمع‌آوری و ساماندهی به سگ‌ها و حیوانات ولگرد دیگر و با رفتار علمی و سنجیده از افزایش بیش از حد آنها جلوگیری می‌کنند. الان در کشور ما یک عده‌ای غذا درست می‌کنند و سراغ گله سگ‌ها می‌روند و آنها را تغذیه می‌کنند. این کار خیلی خطرناک است، شما اشاره کردید به کشته شدن دو نفر در اثر حمله سگ هار و آن خانم در اهواز، من خودم که برای بررسی رفته بود، هم مورد حمله یک گله ۶ تایی سگ گرگ شده قرار گرفتم و تنها وسیله دفاعی که داشتم سه پایه دوربین عکاسی بود که باعث شد من خودم را به ماشینم برسانم. حتی وقتی توی ماشین بودم هم روی ماشین می‌پریدند و با خشم و هیجان ناشی از گرسنگی دندان نشان می‌دادند.

سگ گرگ شده به چه معناست آقای دکتر؟

ببینید ۹۹ درصد ژن سگها، گرگ است، یعنی چه؟ یعنی این‌که در ۷ هزار پیش انسان، گرگ را اهلی کرده  وآن‌را تبدیل به سگ گله نمود.الان آنچه در جامعه ما در حال رخ دادن است، شکل معکوس این ماجراست، با افزایش سگ‌های ولگرد و برگشتن آنها به طبیعت، این‌ها به اصل و ذات طبیعی خود که گرگ بودن است برمی‌گردند یا حداقلش این است که با گرگ‌ها جفت می‌شوند.این برای جوامع انسانی و حیات وحش ما بسیار خطرناک است و نمونه‌های این خطرهم روز به روز در حال افزایش است.

کار درست و منطقی در رابطه با سگ‌های ولگرد و جلوگیری از خطرناک شدن آن‌ها چیست؟

کار منطقی به نظر من الگو گرفتن شهرداری از همان روش شلترهای اروپایی است. مجموعه‌هایی با همان روش در نقاط مختلف ایجاد شود و سگ‌های ولگرد جمع‌آوری شده و تحت مراقبت قرار گیرند و افرادی که می‌خواهند سگ نگه دارند از طریق همین شلترها اقدام کنند. بعد از شش ماه هم سگ‌های باقیمانده توسط گاز - و نه آمپول اسید،- معدوم شوند. نسبت به این روش هرگز در آمریکا و اروپا از سوی مردم اعتراض نمی‌شود.

یکی از مشکلاتی که ما با آن مواجهیم حمایت‌های برخی در فضاهای مجازی است. نظر شما چیست؟

من این رفتارها را بدون منطق می‌دانم. وقتی مسئله جان انسان به میان می‌آید، نباید با سگ‌های ولگردی که در نهایت به اصل گرگی خود برمی‌گردند با ترحم و احساسات برخورد شود. چون این‌ها با برگشتن به طبیعت، به شدت خشمگین می‌شوند و اگر این روش ادامه پیدا کند، واحساساتی که اصلا مناسبتی با شخصیت و کاراکتر سگ‌ها ندارد، هم‌چنان ادامه پیدا کند، به مرور باید منتظر فجایع بیشتری باشیم. این‌ها که گله می‌شوند به اکوسیستم و محیط زیست جانوری در جنگل‌ها هم آسیب می‌رسانند و بچه حیواناتی مثل گوزن‌ها و مرال‌ها حمله می‌کنند. ما با حمایت احساسی از اینها و برگشت دادنشان به طبیعت، به خودمان ضربه می‌زنیم. مثلا یک سری گرگ‌ها هستند که به طور معمول فقط آدمخوارهستند و به خصوص در زمستان‌ها به صورت گله‌ای به انسان‌ها حمله می‌کنند.  

و توصیه مهم شما در این مورد؟

به نظر من باید سگ‌های ولگرد جمع‌آوری و در نهایت به روش درست و بدون درد معدوم شوند. چون هیچ چیز در طبیعت جای انسان را نمی‌گیرد. انسان نقطه اتصال حیات وحش و محیط زیست است، همه اینها را ما می‌خواهیم برای انسان. اگر سگ‌های ولگرد اینقدر افزایش یافته و جری و وحشی شوند که امنیت جانی انسان‌ها را به خطر بیندازند، باید حتما معدوم شوند.