دور زدن طرح «صیانت» با اینترنت ماهواره‌ای استارلینک امکان‌پذیر است؟

با بیان اینکه در حال حاضر بعضی از شرکت‌ها در دنیا شروع به ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای کردند، گفت: این شرکت‌ها که اینترنت ماهواره‌ای شرکت استارلینک هم یکی از معروف‌ترین آنهاست، برخلاف تصور عموم، شرکت‌های تجاری هستند و قرار نیست به کشوری مانند چین یا ایران که اینترنتشان با محدودیت مواجه است یا قرار شده محدودیتشان به واسطه طرح صیانت بیشتر شود، سرویس آزادتری بدهند.

وی ادامه داد: از طرف دیگر، ایران، آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر، عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات یا ITU هستند که وابسته به سازمان ملل است. یکی از توافقات کشورهای عضو این اتحادیه این است که اگر هر شرکتی بخواهد در هر کشوری خدمات مخابراتی ارائه دهد،‌ باید از رگولاتوری آن کشور مجوز دریافت کند، حتی اگر کشوری که با ما مشکل تحریم هم ندارد، مثلا ترکیه که اینترنت ماهواره‌ای دارد، بخواهد در ایران خدمت‌رسانی کند، باید از سیستم قانون گذاری و رگولاتوری ایران مجوز بگیرد.

این کارشناس فناوری اطلاعات خاطرنشان کرد: بنابراین هر کشوری که بخواهد به یک شرکت مخابراتی مجوز دهد، آن شرکت مخابراتی ملزم است بایدها و نبایدها، محدودیت‌ها، فیلترینگ‌هایی که آن کشور اعمال کرده را رعایت کند.‌ اینطور نیست که مجلس قانونی به عنوان طرح صیانت بگذارد و برای مثال اینستاگرام را مسدود کند، اما به اینترنت ماهواره‌ای مجوز بدهد که در ایران خدمت‌رسانی کند، بنابراین این از نظر قانونی در ایران شدنی نیست.

نوری با اشاره به اخبار راه‌اندازی اینترنت ماهواره‌ای در اوکراین بیان کرد: در اوکراین هم شرکت استارلینک به‌صورت غیرمجاز این کار را نکرده است. خیلی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی به اشتباه ایران را با اوکراین مقایسه می‌کنند، در حالی که خود دولت اوکراین به‌صورت رسمی از ایلان ماسک درخواست کرده بود که استارلینک را به این دلیل که این کشور در شرایط جنگی قرار دارد، فعال کند. همین که وزیر تحول دیجیتال اوکراین در توییتر با اکانت رسمی این درخواست را مطرح کرده، برای ایلان ماسک رسمیت داشت و حتی شاید نامه‌نگاری‌هایی هم شده باشد. اما به‌صورت عادی اگر کشوری در شرایط جنگی نباشد، شاید مجوز گرفتن هم زمان بیشتری بخواهد.

استارلینک به کشوهای تحریمی سرویس نمی‌دهد

وی ادامه داد: از طرف دیگر، اگر ما در ایران با شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای به توافق برسیم که رگولاتوری ما را هم بپذیرند، باز هم به این دلیل که استارلینک یک شرکت آمریکایی است، شاید به‌دلیل تحریم‌ها به ایران سرویس ندهد. ممکن است شرکت‌های اینترنت ماهواره‌ای چینی، روسی یا از کشورهای دیگر به ایران سرویس دهند، اما آنها کیفیت و پوشش‌دهی استارلینک را ندارند. بیشترین پوشش را در حال حاضر استارلینک دارد که آمریکایی است و احتمالا همانطور که به اپل و گوگل و خیلی از شرکت‌های دیگر اجازه ارائه خدمات تجاری‌اشان را به ایران نداده، به استارلینک هم اجازه نمی‌دهد.

این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه با بیان اینکه ماهواره این شرکت‌ها در فاصله کمی از زمین قرار دارند، افزود: دولت‌ها و حکومت‌ها خیلی راحت می‌توانند این ماهواره‌ها را بر فراز ایران از بین ببرند. هر کدام از این ماهواره‌ها نسبتا گران‌قیمت هستند و از آنجایی که فعالیت این شرکت‌ها بیشتر تجاری است، به همین دلیل اگر هم دولت آمریکا به آنها اجازه دهد در کشوری مانند ایران و کشورهایی که ممکن است به آن ها مجوز ندهند، سرویس‌دهی کنند،  خیلی ریسک نمی‌کند که برای سرویس‌دهی به کاربران یک کشور ماهواره‌هایش از بین برود.

نوری با اشاره به کلاهبرداری‌های فضای مجازی و فروختن تجهیزات استارلینک به کاربران، اظهار کرد: خیلی‌ها فکر می‌کنند اگر استارلینک به ایران سرویس ندهد، می‌توانند در شهرهای مرزی عراق یا ترکیه، تجهیزاتش را بخرند و به شهرهای مرزی ایران منتقل کنند، در حالی که در سوالات متداول وب‌سایت استارلینک ذکر شده که شما هر سرویسی که از استارلینک می‌خرید، اجازه ندارید آدرس و مکان دستگاه را تغییر دهید، در غیر این صورت، خدمت‌رسانی آن قطع می‌شود. این نشان می‌دهد استارلینک خود را به رگولاتوری کشورها پایبند می‌داند، اگرنه می‌توانست این اجازه را بدهد که شما از کشورهای دیگر سرویس بگیرید و آن را به ایران منتقل کنید.

وی ادامه داد: یک نمونه از این مورد این است که استارلینک صرفا در حد ثبت‌نام اولیه روی سایت، امکان ثبت‌نام را برای کشور هند باز کرده بود، اما دولت هند بیانیه داد و اعتراض کرد که چرا از ما مجوز نگرفتی و از آن زمان تاکنون، هنوز اجازه نداده که پیش‌ثبت‌نام هم انجام شود، در مقابل یکی از اپراتورهای ژاپن اعلام کرده که ما از سال دیگر از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک استفاده خواهیم کرد. یعنی حرف نهایی را در کشورهایی مانند هند و ژاپن هم دولت‌ها و حکومت‌ها می‌زنند.

این کارشناس فناوری اطلاعات در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین باید توجه داشت که در حال حاضر هدف استارلینک، تجاری است و اگر هم روزی هدفش را تغییر دهد، برای همین هدف هم ما تحریم هستیم، یعنی ممکن است تمام کشورهای اطراف  به ما سرویس دهند، اما ما در ایران تحریم هستیم و تحت پوشش قرار نمی‌گیریم. در عین حال ممکن است دولت آمریکا بنا به شرایطی، مجوز خاصی دهد که این شرکت از تحریم‌ها علیه ایران مستثنی شود،‌ اما باز هم ما در ایران موانعی داریم که باید به این شرکت مجوز دهند.