اختلاف در آمار واکسن‌های وارداتی

از ابتدای شروع واردات واکسن کرونا در نیمه بهمن ۱۳۹۹، گمرک ایران به عنوان مرجع آمار تجارت خارجی، در فاصله‌های کوتاه نسبت به انتشار گزارش مربوط به وضعیت واردات واکسن به صورت تفکیک شده اقدام کرده بود، اما آخرین گزارش‌های اعلامی ابهاماتی با خود به همراه داشت.

ماجرا از این قرار است که گزارش گمرک فرودگاه امام خمینی(ره) تا ۲۷ فروردین امسال نشان می‌دهد که تاکنون در مجموع ۱۶۱ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۷۲۸ دوز واکسن وارد ایران شده است که شامل ۱۳۳ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۴۹۸ دوز سینوفارم، ۲۳ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۳۰ استرازنکا، چهار میلیون و ۹۱ هزار و ۲۰۰  اسپوتنیک و یک میلیون و ۱۲۵ هزار دوز بهارات است.

اما این آمار در مواردی با آخرین آماری که در پایان سال گذشته اعلام شد، همخوانی ندارد. در گزارش گمرک ایران در ۲۵ اسفندماه آمده بود که مجموع واکسنهای وارداتی به ۱۵۸ میلیون و ۵۶ هزار و ۸۰۸ دوز رسیده که ۱۸ میلیون و ۸۳۶ هزار و ۱۱۰ دوز سهم استرازنکا است. اعلام گمرک از این حکایت داشت که بعد از آن تا امسال، محموله دیگری از واکسن وارد ایران نشده است؛ تا اینکه از ۱۹ تا ۲۶ فروردین، چهار محموله استرازنکا وارد فرودگاه امام شد که حواشی اخیر مربوط به تاخیر وزارت بهداشت نیز در مورد آنها پیش آمد ولی سرانجام در ۲۶ فروردین، گمرک فرودگاه امام (ره) اعلام کرد که طی هماهنگی صورت گرفته و صدور مجوز، تمام این چهار محموله ترخیص و تحویل نماینده وزارت بهداشت شده است.

طبق گزارش گمرک، مجموع این چهار محموله سه میلیون و ۸۱۸ هزار و ۴۰۰ دوز آسترازنکا است که دو میلیون و ۸۳۰ هزار و ۴۰۰ دوز از بلغارستان، ۷۰۰ هزار دوز در دو مرحله از ژاپن و  ۲۸۸ هزار دوز از کرواسی وارد ایران شده است.

اما ابهام اینجاست که با توجه اینکه از ۲۴ اسفند سال قبل تا ۱۹ فروردین ماه امسال واکسنی وارد ایران نشده، انتظار می رود که با اضافه شدن این سه میلیون و ۸۳۰ هزار و ۴۰۰ دوز آخر در فروردین، به ۱۵۸ میلیون و ۵۶ هزار و ۸۰۸ دوز اعلامی پایان سال قبل، مجموع واکسنهای وارداتی به ۱۶۱ میلیون و ۸۷۵ هزار و ۲۰۸ دوز برسد ولی گزارش گمرک این آمار را ۱۶۱ میلیون و ۹۳۳ هزار و ۷۲۸ دوز نشان می‌دهد که ۵۸ هزار و ۵۲۰ دوز بیشتر است.

جزئیات گزارش که بررسی شود نشان می‌دهد ظاهرا اختلاف در آمار واکسن استرازنکا است؛ به‌طوری‌که در آمار اسفند تعداد این واکسن ۱۸ میلیون و ۸۳۶ هزار و ۱۱۰ اعلام شده بود که باید با این سه میلیون و ۸۱۸ هزار و ۴۰۰ دوز آخر به ۲۲ میلیون و ۶۵۴ هزار و ۵۱۰ دوز می‌رسید ولی آمار گمرک آن را ۲۳ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۳۰ دوز نشان می‌دهد. به عبارتی آمار استرازنکای وارداتی ۶۵۸ هزار و ۵۲۰ دوز بیشتر است. در همین رابطه باید اشاره کرد که در اواخر سال گذشته ۸۲۰ هزار دوز واکسن استرازنکا از لهستان وارد ایران شده بود که به دلیل عدم پذیرش منبع سازنده، برگشت خورده بود که این آمار بدون احتساب این محموله برگشتی است.

اینکه دلیل این اختلاف آماری چیست دقیقا مشخص نیست ولی با توجه به اینکه سرجمع تعداد واکسن‌های وارداتی بعد از ورود محموله های آخر در فروردین امسال نسبت به اسفند پارسال ۵۸ هزار و ۵۲۰ دوز است، اما به نظر می‌رسد اختلاف نزدیک به ۷۰۰ هزار دوزی در واکسن استرازنکا مربوط به اعلام آمار برندهای واکسن باشد. این در حالی است که بعد از ۲۶ آذرماه که ارونقی-معاون پیشین گمرک-گزارش تفکیک شده و جزئی واردات واکسن را در مکاتبه با سازمان غذا و دارو اعلام کرده بود، گمرک ایران و وزارت بهداشت،  گزارش منظمی از ریز واردات واکسن نداشته و آمار دقیقی در این فاصله در دسترس نیست که با قیاس آن دلیل این اختلاف و تغییر روند سایر برندهای واکسن در چندماه اخیر مشخص شود.

با این حال پرسش ایسنا از گمرک درباره این اختلاف با این توضیح همراه بود که با توجه اینکه ترخیص واکسن به صورت حمل یکسره انجام می‌شود، بعد از تحویل محموله های وارداتی به هیات امنای ارزی به عنوان نماینده وزارت بهداشت، گزارش نهایی از سوی آنها به گمرک اعلام می‌شود که می‌تواند بعد از بررسی تا حدودی در آمار نهایی تغییر ایجاد کند.

در هر صورت، اختلاف موجود در تعداد واکسن استرازنکا کم نیست و همچنان مبهم است که انتظار می‌رود گمرک و البته وزارت بهداشت و هیات امنای ارزی، گزارش دقیق تری در رابطه با میزان و جزئیات تفکیک شده واکسن‌های وارداتی ارائه و از این موضوع رفع ابهام کنند.