هفته‌های آینده؛ بزرگ‌ترین نبرد تانک‌ها آغاز می‌شود

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اواخر روز ۱۸‌ام آوریل اعلام کرد: «می‌شود گفت نیروهای روسی، نبرد در دونباس را آغاز کرده‌اند.» بالغ بر سه‌هفته از زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، حمله خود به کیف را رها کرد و شکست‌خورده از شمال اوکراین عقب‌نشینی نمود، می‌گذرد. و حالا پوتین بخش بزرگی از ارتش خسته خود را به شرق اوکراین می‌فرستد؛ آن هم به امید نجات آن‌چه ممکن است باقی مانده باشد. و احتمالاً در هفته‌های آینده شاهد خون‌بار‎ترین نبردها از زمان حمله روسیه به دونباس در سال ۲۰۱۴ خواهیم بود.

نه این عملیات و نه اهداف آن (که محاصره یا عقب‌راندن نیروهای اوکراینیِ مستقر در منطقه است) غافل‌گیر‎کننده نیستند. اوکراین از همان آغاز جنگ، خود را برای چنین لحظه‌ای آماده کرده و خطوط دفاعی جدیدی را در امتداد شریان‌های جاده اصلی و سایر محور‎های پیش‌روی حفر نموده است. درگیری‌های اولیه‌ی گزارش‌شده توسط آقای زلنسکی و مقامات او، احتمالاً ترکیبی از شناسایی روسیه (برای ایجاد قدرت دفاعی اوکراین) و نرم‌کردن آنها قبل از حملات زمینی‌ای است که یحتمل از پی خواهند آمد. الکسی دانیلوف، رئیس شورای امنیت اوکراین می‌گوید که حملات روسیه «تقریباً در سر‎تا‌سر خط مقدم» دونتسک و لوهانسک و خارکف رخ داده است... یعنی طولی به درازای تقریبی ۴۰۰ کیلومتر.

آقای زلنسکی در سخن‌رانی خود هشدار داد که «بخش بزرگی» از ارتش روسیه که در اطراف کیف نیستند، حالا روی همین حمله متمرکز شده‌اند. این درست؛ اما این همان ارتشی است که پس از ضربات سنگینی که در شمال متحمل شد، حالا در حال باز‎سازی خویش است. روسیه جنگ خود را با حدوداً ۱۲۰ گروه تاکتیکی گردان (BTG: تشکیلات آمادگی دائمی ارتش روسیه؛ از اصطلاحات اتحاد جماهیر شوروی. م.) آغاز کرد... شامل نزدیک به ۷۰۰ سرباز؛ سربازانی که ده‌ها تن از ایشان پس از تلفات سنگینی که بر پیکره خود و تجهیزات‌شان وارد شده است، دیگر شایستگی نبرد ندارند. مطابق تخمین پنتاگون در حال حاضر ۷۶ گردان تاکتیکی در اوکراین وجود دارد... البته مقامات اوکراینی این رقم را ۸۷ اعلام کرده‌اند. اما شمار افرادِ در حال جنگ، چیزی بیش از چند ده نفر نیست... شمارِ منسجمی که در ماریوپل، که یک شهر بندری در جنوب‌شرقی است، به کار مقاومت مشغول‌اند. به بیان دیگر، گروه باقی‌مانده، شماری کم‌تعداد و متوسط هستند که باید مقابل مجرب‌ترین و مجهزترین نیروهای اوکراینی بایستند.

نکته قابل توجه این است که روسیه عوض آنکه نیروی عظیمی جمع‌آوری کرده و بعد حمله را آغاز نماید، ابتدای امر استارت حمله به دونباس را زده است و در همان حین دارد نیرو و تجهیزات اضافه را جمع‌آوری می‌نماید. برخی مقامات غربی بر این باورند که این تصمیم عجیب ممکن است به تبع برخی محدودیت‌های تصنعی سیاسی اعمال شده باشد؛ یعنی: تصمیم پوتین برای دیدن نتایج تا تاریخ نهم می، یعنی روز پیروزی، که نشان پایان جنگ جهانی دوم است. یکی از مقامات غربی می‌گوید: «این باید برای نیروهای اوکراینی دل‌گرم‌کننده باشد... از آن جهت که نشان این است که روس‌ها متوسل به زور قاطع نمی‌شوند.»

بنابراین این موضوع بستگیِ بالایی به توانایی ژنرال الکساندر دورنیکوف، فرمانده اخیر عملیات روسیه در اوکراین، در جابه‌جایی سریع و توانمند نیروهای خود برای غلبه‌ی متمرکز بر مدافعان اوکراینی دارد. روسیه در حال حمله به جنوب‌شرقی ایزیوم (یک قطب حمل‌و‌نقل استراتژیک که در آن حدود ۲۵ هزار سرباز دارد)، به سوی اسلویانسک و کراماتورسک است؛ که البته تاکنون به موفقیت چندانی دست نیافته است. یک افسر ارشد اوکراینی به اکونومیست گفت که نیروهای روسی هنوز به جای انجام حمله‌ای تمام‌عیار، در حال بررسی مواضع اوکراین در اطراف ایزیوم هستند. و احتمالاً در روزهای آینده فشار بزرگی در پیش است.

در نقاط دیگری از خط‌مقدم، گزارشاتی از دستاوردهای اندک روسیه وجود داشته است. روسلان لویف، از یکی از تیم‌های اطلاعاتی درگیر، گفت که تیم او به راستی‌آزمایی پیشرفت‌ها در پوپاسنا (شهری در لوهانسک که از سال ۲۰۱۴ در خط‌مقدم بوده) پرداخته است. او اعلام کرد که روسیه در حال حاضر کنترل ساختمان شورای شهر را در اختیار دارد. سربازان اوکراینی در مناطق برجسته در اطراف شهر سورودونتسک (شهری واقع در حدود ۱۰۰ مایلی لوهانسک، که از سه‌طرف تحت فشار است)، آسیب‌پذیر به نظر می‌رسند. گفته می‌شود که نیروهای روسیه، کرمینا (شهری کوچک در شمال‌غربی آن) را تصرف کرده‌اند. ضمن آنکه نبردها در زاپوریژیا (منطقه‌ای صنعتی در غرب دونباس) در جریان بوده است.

البته اوکراین نیز این میان منفعل نبوده و به نظر می‌رسد ضدحمله‌های پیش‌گیرانه‌ای منظور داشته است. کما اینکه در ۱۷ آوریل اولکسی آرستویچ (مشاور آقای زلنسکی) «حرکت جالبی در اطراف ایزیوم» را توصیف کرده و آن را «مانوری دفاعی و فعالانه» اطلاق نمود [احتمالاً اشاره دارد به باز‎پس‌گیری چندین روستا در جنوب‌شرقی خارکف توسط اوکراین]. یک ضدحمله اوکراینی، بزرگ‌راه میان خارکف و ایزیوم را تهدید کرده و به طور بالقوه عرضه روسیه را قطع می‌نماید. میکولا بیلیسکوف، از مؤسسه ملی مطالعات استراتژیک (یک اندیشکده اوکراینی) می‌گوید: «اگر اوکراین بتواند سطحی از کنترل قدرت آتش بر جاده‌ها را به دست آورد، خواهد توانست این عملیات را مختل کرده و نیروهای مهم روسیه را محدود نماید.»

نبرد دونباس ممکن است بسیار متفاوت از مرحله ابتداییِ جنگ باشد؛ یعنی زمانی که واحدهای روسی ناآماده بودند، به طور ضعیفی رهبری می‌شدند و درگیر جنگ‌های حومه‌ای و شهری بودند. دونباس، عرصه‌ی بازتری دارد و لذا برای تانک‌ها مناسب‌تر و برای تیم‌های ضدتانک (که نیاز به پوشش دارند) سخت‌تر است؛ گر‎چه گل‌و‌لای ایجاد شده توسط باران‌های شدید در روزهای اخیر، تانک‌ها را با چالش جدید و متفاوتی مواجه کرده است. این نبرد ممکن است یکی از بزرگ‌ترین درگیری‌های زرهی از زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳ باشد که در آن هزاران تانک منهدم شدند.

مهم‌ترین نقطه‌قوت روسیه، توانایی آن در حل‌و‌فصل مشکلاتی است که حمله این کشور به کیف را به سرنوشتی شوم دچار می‌کند: نیروی انسانی ناکافی، فرماندهی و کنترل ضعیف، تاکتیک‌های رقت‌انگیز، لجستیک متزلزل و نیروی هوایی ضعیف. نیروی هوایی روسیه در دونباس، قوی‌تر از شمال است. اما به بیان مقامات غربی، به سبب تهدید مداوم موشک‌های زمین به هوا «از پرواز بر فراز مواضع تحت کنترل اوکراین وحشت دارد»؛ موضوعی که بر رقابت اطلاعاتی نیز بی‌تأثیر نیست. اوکراین که از حجم بالایی از اطلاعات غربی تغذیه می‌کند، گفته است که پیش‌تر تعداد زیادی از پهپادهای شناسایی روسیه را در دونباس سر‎نگون کرده است. خصومتی که مردم عادی اوکراین با تهاجم روسیه دارند، اغلب مأموریت‌های شناسایی انسانی را منتفی می‌کند. آقای بیلیسکوف می‌گوید: «این یک ارتش عادی نیست. این ملت اوکراین است در مقابل ارتشی با کلی علامت سؤال.»

#روزنامه اینترنتی فراز #سایت فراز