صرافی غیر متمرکز چیست؟

در این مقاله قصد داریم تا به توضیح کامل صرافی غیر متمرکز یا همان DEX بپردازیم. همان طور که در جریان هستید، صرافی متمرکز ارزهای دیجیتال پلتفرمی است که به‌عنوان یک شخص ثالث میان فروشنده و خریدار عمل می‌کند. به زبان ساده می‌توان ادعا کرد که کار آن مشابه بانک‌ها است. این یعنی که آن‌ها توسط یک شخص خاص اداره می‌شوند.

تقریبا بیشتر معاملات ارزهای دیجیتال از طریق صرافی‌های متمرکز صورت می‌گیرد.  کاربران برای استفاده از صرافی‌های متمرکز باید ابتدا برای ثبت‌نام و ایجاد حساب کاربری اقدام کنند. در ادامه، باید احراز هویت برای تأیید حقیقی بودن اطلاعات کاربران انجام بگیرد. 

در کنار این موارد، صرافی‌های متمرکز معمولاً دارایی کاربران خود را بیمه می‌کنند. به این ترتیب، در صورت بروز هرگونه مشکلی، کاربران تا سقف مشخصی از سرمایه خود را دریافت خواهند کرد.

معایب صرافی‌های متمرکز

شاید این طور به نظر برسد که صرافی‌های متمرکز امنیت بیشتری نسبت به صرافی‌های غیر متمرکز دارند؛ هرچند که این صرافی‌ها گاهی برای حفاظت از اموال کاربران، تدابیر امنیتی سخت‌گیرانه‌ای را در نظر می‌گیرند؛ اما جالب است بدانید که صرافی‌های غیرمتمرکز سطح حفاظت بیشتری را فراهم می‌کنند. 

به دلیل این که صرافی‌های متمرکز بر بستر بلاک چین نیستند، بیشتر در معرض هکرها قرار می‌گیرند. در صرافی‌های غیرمتمرکز عملاً دارایی کاربران در اختیار خودشان قرار دارد. همچنین ایجاد صرافی در بستر بلاک‌چین، امنیت آن را چندین برابر می‌کند. این در حالی است که کاربران در صرافی‌های متمرکز بخشی از دارایی خود را در حساب‌های کاربری نگهداری می‌کنند.

صرافی غیر متمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز (DEX) یک بازار است که در آن کاربران می‌توانند ارزهای رمزنگاری شده را به روشی بدون نیاز به واسطه برای تسهیل انتقال و نگهداری وجوه معامله کنند. به بیانی دیگر:  منظور از صرافی غیرمتمرکز انجام معاملات مالی در بستری است که بدون واسطه و به صورت مستقیم انجام شود. 

صرافی‌ها در بازارهای ارز دیجیتال دارای اهمیت بسیار زیادی هستند اما صرافی‌های مهمی که در این راستا فعالیت می‌کنند به صورت متمرکز هستند؛ که در روند معاملات صورت گرفته دخالت می‌کنند و هر حسابی را که متعلق به کاربر است در صورت نیاز مسدود خواهند کرد. پس لزوم پیدایش صرافی غیر متمرکز با وجود اهمیت بسیار زیاد معاملات ارزهای دیجیتال ضرورت پیدا کرد.

 مزایای صرافی‌های غیر متمرکز

در مقایسه با تراکنش‌های مالی سنتی، که غیرشفاف هستند و از طریق واسطه‌هایی انجام می‌شوند که بینش بسیار محدودی نسبت به اقدامات آن‌ها ارائه می‌دهند، صرافی‌های غیر متمرکز، شفافیت کاملی را در مورد جابجایی وجوه و مکانیسم‌های تسهیل کننده مبادله ارائه می‌دهند.

علاوه بر این، از آنجایی که وجوه کاربر در حین معامله از کیف پول رمزنگاری شخص ثالث عبور نمی‌کند، DEX‌ها ریسک طرف مقابل را کاهش می‌دهند و می‌توانند خطرات تمرکز سیستمی را در اکوسیستم ارزهای دیجیتال کاهش دهند.  

از آنجایی که معاملات در صرافی‌های غیر متمرکز توسط قراردادهای هوشمند قطعی تسهیل می‌شوند، آن‌ها تضمین‌های قوی هستند که دقیقاً به روشی که کاربر در نظر دارد و بدون دخالت طرف‌های متمرکز اجرا می‌شوند. برخلاف روش‌های اجرایی غیرشفاف و پتانسیل سانسور موجود در بازارهای مالی سنتی، DEXها ضمانت‌های اجرایی قوی و شفافیت بیشتری را در مکانیزم اساسی تجارت ارائه می‌دهند.

از آنجایی که هیچ متولی درگیر نیست و کاربران می‌توانند با استفاده از کیف پول‌های خود میزبانی شده شرکت کنند، صرافی‌های غیر متمرکز خطرات طرف مقابل را کاهش می‌دهد. DEX‌ها همچنین می‌توانند برخی از خطرات سیستمیک صنعت بلاک چین را با کاهش میزان سرمایه متمرکز در کیف پول تعداد کمی از صرافی‌های متمرکز کاهش دهند.

 معایب صرافی‌های غیر متمرکز

ریسک قرارداد هوشمند

بلاک چین‌ها برای اجرای تراکنش‌های مالی بسیار ایمن در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، کیفیت کد قرارداد هوشمند به سطح مهارت و تجربه تیمی که آن را توسعه داده است بستگی دارد. اشکالات قراردادهای هوشمند، هک‌ها، آسیب‌پذیری‌ها و سوء استفاده‌ها ممکن است کاربران صرافی غیر متمرکز را در معرض از دست دادن سرمایه قرار دهد. توسعه‌دهندگان می‌توانند این خطر را از طریق کدهای بازبینی شده کاهش دهند. 

ریسک نقدینگی 

در حالی که صرافی‌های غیر متمرکز به طور فزاینده‌ای محبوب می‌شوند، برخی از بازارهای DEX شرایط نقدینگی ضعیفی دارند که منجر به مقادیر زیادی لغزش و تجربه کاربری غیربهینه می‌شود. با توجه به نحوه عملکرد اثرات شبکه نقدینگی، بخش قابل توجهی از فعالیت معاملاتی همچنان در صرافی‌های متمرکز انجام می‌شود که اغلب منجر به نقدینگی کمتر در جفت‌های معاملاتی DEX می‌شود. 

خطر تمرکزگرایی

در حالی که بسیاری از DEXها قصد دارند تا به صورت غیرمتمرکز فعالیت کنند، نقاط تمرکز همچنان می‌توانند وجود داشته باشند. از جمله این موارد می‌توان به میزبانی موتور تطبیق صرافی غیر متمرکز روی سرورهای متمرکز اشاره کرد. 

ریسک در  شبکه 

از آنجایی که تبادل دارایی‌ها توسط یک بلاک چین تسهیل می‌شود، اگر شبکه دچار ازدحام یا خرابی شود و کاربران DEX را مستعد تغییرات بازار کند، استفاده از یک DEX ممکن است بسیار گران یا غیرممکن باشد.

ریسک خرید توکن خطرناک

خطرات خرید توکن‌های با کیفیت پایین یا مخرب می‌تواند بیشتر از صرافی‌های متمرکز باشد. کاربران DEX باید خطرات مرتبط با شرکت در پروژه‌های مراحل اولیه را در نظر بگیرند.

نتیجه گیری

صرافی‌های غیر متمرکز، ستون اساسی اکوسیستم ارزهای دیجیتال هستند که به کاربران اجازه می‌دهند دارایی‌های دیجیتال را به صورت همتا به همتا بدون نیاز به واسطه مبادله کنند. DEXها در چند سال اخیر به دلیل نقدینگی فوری که می‌توانند برای توکن‌های تازه راه‌اندازی شده فعال کنند، تجربه ورود یکپارچه آن‌ها و دسترسی به معاملات و عرضه نقدینگی که ارائه می‌کنند، پذیرش فزاینده‌ای را تجربه کرده‌اند. 

باید دید که آیا اکثر فعالیت‌های معاملاتی به صرافی‌های غیر متمرکز منتقل می‌شوند و آیا طرح‌های فعلی DEX از رشد بلندمدت و پذیرش سازمانی حمایت می‌کنند یا خیر. با این حال، انتظار می‌رود که DEXها زیرساخت‌های حیاتی برای اکوسیستم ارزهای دیجیتال باقی بمانند و همچنان شاهد پیشرفت‌هایی در مقیاس‌پذیری تراکنش، امنیت قراردادهای هوشمند، زیرساخت‌های حاکمیتی و تجربه کاربر باشند.