پیکان‌پژویی تا محصول تازه سایپا؛ الگوی قاطری در خودروسازی!

در سال ۱۳۶۹ ایران خودرو با استفاده از سامانه تعلیق و موتور پژو ۵۰۴ بر روی بدنه پیکان، پیکان پژویی را تولید کرد. این مدل پیکان به خاطر دارا بودن موتور پژو ۵۰۴ بر روی اتاق سبک پیکان چنان شتابی می‌گرفت که سرعت بالا و آیرودینامیک نامتناسب با موتور، تصادفات زیادی به بار آورد. دلیل اصلی تولید پیکان پژویی، توقف تولید پیکان در کارخانه ایران‌خودرو و فروش تعداد محدودی موتور پژو ۵۰۴ توسط فرانسه به ایران بود. ۷ سال بعد، انبار موتورهای پژو در ایران ته کشید و پیکان پژویی هم به فراموشی سپرده شد. تولید پژو آردی از سال ۱۳۷۸ در ایران کلید خورد. این خودرو با ترکیب بدنه پژو ۴۰۵ و موتور پیکان در کارخانه ایران‌خودرو خلق شد. آردی‌های تولید شده پیش از نیمه دوم سال ۸۲ فرمان هیدرولیک، سیستم انژکتوری و حتی کولر نداشتند. مدل‌های اصلاح‌شده با نام آردی آی به بازار آمدند. تولید پژو آردی در ایران با گذشت ۷ سال، به سرنوشت پیکان پژویی دچار شد.

پژوپارس ای‌ال ایکس معروف به موتور زانتیا در سال ۱۳۸۲ تولید و جایگزین مدل‌های پیشین این تولید ایران خودرو شد. موتور تعبیه شده در این خودرو در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی در بیشتر خودروهای اندازه متوسط پژو و سیتروئن استفاده می‌شد. تولید پژو پارس ای ال ایکس در سال ۹۳ متوقف شد. تیبا یا خودرو ملی شرکت سایپا نخستین محصول سایپا است که در ۲۳ آذر ۱۳۸۹ رونمایی شد. در طراحی این خودرو، از قطعات پراید، کیا ریو و تندر۹۰ استفاده شده است. هزینه طراحی تیبا ۱۲۰ میلیون دلار بوده که به ادعای مدیران سایپا، استفاده از قطعات و طراحی‌های مشترک، باعث کاهش هزینه تمام شده طراحی آن شده‌است.

تیبا۲، ساینا و کوییک مدل‌های بعدی سایپا هستند که با اندکی تغییر در اهر و نه در کیفیت، تا امروز به بازار عرضه می‌شوند. از خلاقیت شرکت ایران‌خودرو در تولید مدل‌های رنگارنگ پژو نمی‌توان به راحتی گذشت. همه چیز از اولین پژوهای ۲۰۶ وارداتی در سال ۱۳۸۰ شروع شد.

در سال ۱۳۹۱ و با آغاز تحریم‌های بین‌المللی ایران، در اواخر تابستان همین سال، همکاری پژو و ایران خودرو به‌طور کامل قطع شد و خودرو مدیران ایران‌خودرو در نتیجه تلاش‌های شبانه‌روزی! مدل ایرانی شده پژو ۲۰۶ را تولید کردند. تولید پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ تا امروز با مدل‌های مختلف ادامه دارد.

حالا خبر تازه‌ترین تولید سایپا حاشیه‌های بسیاری در پی داشته. خودرویی که نصف ساینا است و نصف تیبا! دستاوردی که با حضور چند ده ساله سایپا در بازار انحصاری تولید خودرو ایرانی، انتظار می‌رفت دست‌کم به استانداردهای جهانی کمی نزدیک باشد. اما صنعت عقیم و غیرمولد، همیشه خلاف انتظارها ظاهر می‌شود. در نهایت اما با نگاهی اجمالی به صنعت خودروسازی ایران در ۲ دهه اخیر، می‌توان به این نتیحه رسید که آمیزش‌های شترگاوپلنگی و غیراصولی، این صنعت را به مخلوقی نازا، غیر مولد و بی‌هویت تبدیل کرده که تنها توانسته حداقل نیاز حمل نقل از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر را برای شهروندان ایران تامین کند. صنعتی زیان‌ده و بی‌کیفیت که امیدی به اصلاح‌ زودهنگام آن نیست.