نصب دوربین در اتاق عمل اجباری شد

نامه‌ای به امضای سرپرست مرکز نظارت و اعتبار بخشی امور درمان با موضوع نصب دوربین در اتاق عمل مراکز درمانی در سراسر کشور منتشر شده است که چالش‌برانگیز به نظر می‌رسد.

بر اساس این نامه در جلسه‌ای در تاریخ ۸ شهریور با حضور نمایندگان دادستانی کل کشور، سازمان تعزیزات حکومتی و سازمان نظام پزشکی برگزار و مصوب شده است که برای«کسب اطمینان از رعایت استانداردهای درمان در حیطه حضور نیروهای تخصصی، تجهیزات و ....و حمایت از حقوق‌ گیرندگان خدمت به‌جهت حضور مداوم و موثر پزشک معالج،‌در محل‌های عمومی موجود در بخش اتاق عمل دوربین‌های نظارتی نصب گردد.»

در این نامه تاکید شده که ظرف سه ماه آینده برای نصب دوربین در اتاق‌ عمل‌های تحت پوشش دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور اقدام شود.

پدرام پاک‌آیین، سخنگوی وزارت بهداشت با تایید این دستورالعمل دلایل وزارت بهداشت برای نصب دوربین در اتاق‌های عمل را اعمال استانداردهای پروسه درمان و جراحی بیماران اعلام و تاکید می‌کند: «دوربین‌ها در راهروها و فضای عمومی اتاق عمل نصب و حریم خصوصی بیمار کاملا رعایت می‌شود.»

هرچند این دلایل کلی به‌نظر می‌رسد اما دو موضوع از سوی کارشناسان در این حوزه مطرح می‌شود که می‌تواند به‌عنوان بخشی از دلایل این کار بیان شود؛ اولی تخلف برخی از پزشکان است که به‌عنوان پزشک جراح معرفی می‌شوند و باید عمل جراحی بیمار از سوی او انجام شود اما کار را به رزیدنت‌ها و یا جراحانی با تجربه کمتر می‌سپارد،‌ و دومی آزارهای کلامی و غیراخلاقی در حین بیهوشی بیماران است که از سوی اعضا و کادر درمان حاضر در اتاق جراحی، ممکن است انجام و منجر به شکایت شود. چندی پیش در شبکه‌های اجتماعی تجربه‌هایی از برخی کاربران در خصوص این آزارها نوشته و مورد قضاوت قرار گرفت.

دلایل سازمان نظام پزشکی چه بود؟

اما سازمان نظام پزشکی کشور که نماینده‌ای در این جلسه داشته است، توضیحانی برای ضروری شدن نصب دوربین‌ها دارد. توضیحاتی که دلیل اول یعنی حضور افرادی غیر از جراح اصلی را از دلایل اصلی می‌داند و دومی یعنی آزارهای غیراخلاقی را بسیار نادر.

علی سالاریان، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور دراین‌باره می‌گوید: متاسفانه گزارش‌ها و شکایات از حضور افرادی غیر ذی‌صلاح با عناوینی مثل دستیار پزشک و امثال این بسیار زیاد شده است،‌ و به‌طور کل افرادی که نباید در اتاق عمل حضور داشته باشند،‌ چه برسد که در کار و پروسه عمل دخالت هم داشته باشند. براین اساس علی رغم اینکه می‌دانیم ممکن است این کار مضراتی هم داشته باشد، ترجیح دادیم فواید آن‌را در نظر بگیریم و چنین موضوعی را تصویب و ابلاغ کنیم.

او ادامه می‌دهد: همه تاکید ما این است که برای حفظ حریم بیمار دوربین‌ها طوری تنظیم شود که فقط روی چهره افرادی که در اتاق عمل حضور دارند و یا رفت‌وآمدها در اتاق عمل را ثبت و ضبط کند و ابدا از بیمار و بدن او تصویری ثبت نشود.

معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی کشور در پاسخ به این سوال که آیا آماری از شکایت‌ها از حضور افراد غیرذی‌صلاح در اتاق عمل دارد،‌ می‌گوید: متاسفانه عدد گزارش‌هایی که دریافت کرده‌ایم، نگران کننده است.

این مقام مسئول با این توضیح که پزشکان زیادی در کشور مشغول به‌خدمت هستند، اظهار می‌کند: درباره آزارهای کلامی و غیراخلاقی نمی‌توانم کامل رد کنم و بگویم هیچ موردی نداشته‌ایم اما با اطمینان می‌گویم که این موارد خیلی نادر است.

این راهش نیست!

اما فارغ از این دلایل و یا دلایلی که مشخص نیست، امیراحمد شجاعی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران نصب دوربین در اتاق‌های عمل را نادرست می‌داند.

او می‌گوید: اینکه کیفیت کار در یک بخشی دچار مشکل است، توجیهی برای نظارت می‌تواند باشد؟ بیاییم فرض کنیم به‌دلایل اخلاقی و یا حقوقی کیفیت کاری که در اتاق عمل انجام می‌شود، کامل و دقیق نیست، اما نصب دوربین به‌عنوان ناظر چه کمکی می‌تواند بکند وقتی که نمی‌دانیم همین فیلمی که در حال ضبط است، چطور محافظت می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه می‌دهد: احتمالاً باید یک ناظر دیگر برای دوربین هم درنظر بگیریم تا از تصاویر ضبط شده از سوی این دوربین هم محافظت شود.

او معتقد است این نظارت فقط محیط جرم را جابه‌جا می‌کند و نمی‌تواند تاثیر چشم‌گیری در از بین بردن تخلفات و یا افزایش کیفیت خدمات ایجاد کند.

این متخصص با طرح این سوال که آیا هیچ‌کدام از کسانی که در اتاق عمل مشغول به کار هستند، حاضر هستند از کیف بیمار چیزی بردارند یا به وسایل شخصی بیمار دست‌اندازی کنند،‌ ادامه می‌دهد: چطور ممکن است بسیار بعید باشد خطایی مثل سرقت از سوی هرکدام از کسانی که در اتاق عمل مشغول به کار هستند اتفاق بیفتد، اما مسائلی دیگری که حقوق بیمار است، رعایت نمی‌شود. این نشان می‌دهد که ما مشکل در آموزش، در اخلاق و در رعایت حق‌الناس است.

او می‌گوید: ما دانش‌آموزان و دانشجویان را در زمینه رعایت حقوق انسانی حساس نکرده‌ایم و رعایت چنین حقوقی را به باور آنها تبدیل نکرده‌ایم درحالی که می‌خواهیم با یک دوربین از چنین چیزهایی جلوگیری کنیم.