تحریم فقط همین‌یک بار نعمت شد!

حال جنگل‌های زاگرس خوب نیست. آتش‌سوزی، هجوم آفت‌ها و فعالیت بی‌رویه قاچاقچیان چوب در سال‌های اخیر آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های ایران وارد کرده‌است. تا جایی که امروز حدود ۱.۵ میلیون هکتار از این جنگل‌ها به طور کامل از بین رفته است. نابودی یک‌چهارم جنگل‌های زاگرس در حالی اتفاق افتاده که «شیوا قاسمی‌پور»، عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس، تحریم‌ها را یکی از دلایل اصلی این بحران دانسته‌است.

تحریم‌های اقتصادی، سال‌هاست که به پیراهن عثمان مسوولان ایران تبدیل شده است. بخش زیادی از سوءمدیریت‌ها و بی‌کفایتی‌ها سال‌هاست که به بهانه تحریم‌های غرب لاپوشانی شده‌اند و صدایی از نهادهای نظارتی درنیامده‌است. در تاثیرگذاری تحریم بر تمامی بخش‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی شکی نیست اما از سوءمدیریت سیاست‌گذاران بخش‌های مختلف نیز نباید به راحتی عبور کرد.

خدا را شکر که تحریم هستیم!

جنگل‌های زاگرس، حدود ۴۰ درصد از جنگل‌های ایران را با گستردگی در ۱۱ استان کشور تشکیل می‌دهند. هر هکتار از این جنگل‌ها، علاوه بر خاصیت‌های اکسیژن‌زایی و بیابان‌زدایی، سالانه ۶۷ تن گرد و غبار جذب می‌کنند. حالا ۱.۵ میلیون هکتار از همین جنگل‌ها در حالی کاملا از بین رفته که ۳ ماه از فرصت ۶ ماهه کمیسیون تحقیق و تفحص مجلس، بدون خروجی طی شده است. «فراز دیلی» در همین رابطه و بررسی علل نابودی جنگل‌ها و بی‌توجهی مسوولان مربوط، با «یوسف فرهادی بابادی» فعال محیط زیست گفت‌وگو کرده است. 

«بابادی» در انتقاد به ربط دادن بحران جنگل‌های زاگرس به تحریم‌ها گفت: «بحث تحریم نیست. بحث این است که حاکمیت، سیاست مدونی در رابطه با محیط زیست ندارد. سیاستی برای مدیریت بحث‌ آفت‌ها، سدسازی و زیر آب رفتن جنگل‌ها موجود نیست. در برنامه هفتم توسعه که سیاست‌های کلانش توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، با وجود اینکه بخش آب و محیط‌زیست دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام قسمت محیط زیست را به صورت فصلی جداگانه در سیاست‌های کلان آورده، در رده‌های بالاتر این بخش را حذف می‌کنند. در گذشته روال به این شکل بود که برنامه‌های توسعه توسط دولت‌ها نوشته می‌شود. اما در زمان دولت آقای خاتمی برای جلوگیری از کارشکنی مجلس، وظیفه نوشتن برنامه چهارم توسعه به مجمع تشخیص مصلحت نظام محول شد. این بعدها تبدیل به رویه شد و سیاست‌های کلان محیط زیستی هر سال توسط این مجمع نوشته می‌شد. مجمع تشخیص بخش‌های مختلفی دارد؛ بخش آب و محیط زیست فصل مشخصی در برنامه هفتم توسعه به نام بخش محیط زیست آورده بود. این بخش در مرحله جمع‌بندی حذف می‌شود و می‌بینیم که در برنامه هفتم، صحبتی از محیط زیست نیست. پیامد این اتفاق چیست؟ در همین برنامه «اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام» در دستور کار قرار گرفته است. این پروژه‌ها، همان پروژه‌های سدسازی فاقد مجوز محیط زیستی هستند که بخش اعظمی از جنگل‌های زاگرس را زیر آب می‌برد. حالا این بحران‌ها را به تحریم ربط می‌دهند. شما فرض کنید تحریم نبودیم. فکر می‌کنید بودجه‌ها به بخش محیط زیست کشور تزریق می شد؟»

او در ادامه به وجود راه‌هایی برای لغو تحریم‌ها در بخش محیط‌زیست اشاره کرد و گفت: «اگر مسوولان از پتانسیل جامعه مدنی استفاده کنند قول می‌دهم که تحریم‌های مربوط به بخش محیط زیست لغو خواهد. اگر محیط زیست برای این‌ها اهمیت داشت، همانطور که در بخش بهداشت این کار را انجام دادند،‌ در بخش محیط‌زیست هم می‌توانستند با رایزنی تحریم‌ها را لغو کنند. وقتی می‌بینیم که سازمان‌های بین‌المللی در بخش محیط زیست سرمایه‌گذاری عظیمی کرده‌اند، به طور طبیعی این ظرفیت وجود دارد که بخشی از این تحریم‌ها از طریق نهادهای بین‌المللی لغو شود».

تحریم هم نبودیم، کسی برنامه‌ای برای محیط زیست نداشت

«یوسف فرهادی بابادی» در اشاره به بی‌تاثیر بودن تحریم‌ها در نابودی جنگل‌های زاگرس گفت: «به نظر می‌رسد که تحریم‌ها تاثیری در از بین رفتن جنگل‌های زاگرس نداشته‌است. این یک دروغ است. به نظرم تحریم‌ها نه تنها تاثیری در افزایش بحران محیط زیست نداشته بلکه جاهایی به نفع محیط زیست نیز عمل کرده است. این‌ها برای اجرای خیلی از پروژه‌ها پول نداشتند و تحریم‌ها از پیشرفت پروژه‌های دیگر جلوگیری کرد. من از بخشی از تحریم‌های محیط زیست دفاع می‌کنم. ۴۱۱ پروژه فاقد مجوز محیط زیستی در بودجه وجود دارد. یعنی چیزی حدود ۸۰ درصد پروژه‌های کشور فاقد مجوز محیط‌زیستی‌اند. نهادها اگر پول داشتند این پروژه‌ها را اجرا می‌کردند اما الان پول ندارند».

او افزود: «به عقیده من ما با یک بورژاوری در کشور روبه‌رو هستیم که چه تحریم باشد و چه نباشد، تاثیری در نگاهشان نسبت به محیط زیست ندارد. مسوولان بحران‌های محیط‌زیستی را به تحریم‌ها ربط می‌دهند. باید این سوال را پرسید: برنامه مدون‌تان برای احیای جنگل‌های زاگرس چه بوده؟ فرض کنید تحریم‌ها همین الان لغو شوند. این‌ها که می‌گویند تحریم‌ها در محیط زیست اثر داشته، اول بگویند که برنامه‌ای مدون و مصوب داشتیم و این برنامه ماست و این تحریم‌ها اجازه نداده‌اند نتوانیم برنامه‌مان را اجرا کنیم. مثلا بگویند در بودجه محیط زیست مصوب کردیم که ۱۰۰۰ دستگاه آب‌پاش بخریم اما تحریم‌ها اجازه ندادند. خب گزارش بدهند. وقتی می‌گویند که قصد داشتند برای محیط زیست کاری بکنند، این ادعا باید خودش را در بودجه نشان بدهد. مثلادر بودجه، فصل خرید تجهیزات اضافه کرده باشند؛ خب این در کجای بودجه نوشته شده؟ در مجموع به نظر می‌رسد که تحریم‌ها هیچ تاثیری در بحران زیست‌محیطی امروز نداشته‌اند.»