تاثیر مستقیم افزایش نرخ ارز بر قیمت‌ کالاهای مصرفی

قیمت روغن بعنوان پر مصرف ترین کالای اساسی، که بخش عمده آن از خارج کشور تهیه میشود ، در یکسال گذشته نزدیک به ۴ برابر شده است و این نرخ بالاترین تورم به ثبت رسیده در میان تمامی‌کالاهای خوراکی محسوب می‌شود. برخی مهمترین دلیل افزایش نرخ دلار را تامین کسری بودجه می‌دانند . تورم نقطه به نقطه در مهر ماه ۴۸.۶ درصد برآورد شده، به بیان ساده تر خانوار ایرانی برای تهیه یک سبد مشخصی از کالا و خدمات در مهر سال جاری حدود یک و نیم برابر بیشتر از مهر سال گذشته برای تهیه همین سبد هزینه کرده اند.در این میان اخباری مهمی‌از سوی مقامات دولتی مطرح می‌شود . مخبر، معاون اول رییس جمهوری گفته است: امروز نفت را به‌خوبی می‌فروشیم و جابه‌جایی پول به نحو مطلوب انجام و هزینه‌های جاری کشور بدون استقراض و روش‌هایی که منجر به تورم شود تأمین می‌شود. امروز با وجود تصویری که از کشورمان نمایش داده می‌شود، ایران در نقطه بسیار خوبی قرار گرفته و در این مدت توانستیم گره‌های بسیار بزرگی را در فروش نفت، جابه‌جایی پول، تأمین کالاهای اساسی و سایر موارد پشت سر بگذاریم.علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت نیز به‌تازگی با انتشار مطلبی در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: صادرات نفت ایران در ماه پیش رکورد چند سال اخیر را شکست و پول فروش آن جایگزین خلق سرسام‌آور نقدینگی می‌شود.

ماجرای افزایش درامدهای نفتی پیش از این نیز از سوی وزیر امور اقتصادی و دارایی و همچنین سازمان برنامه و بودجه اعلام شد است .برخی از معامله‌گران می‌گویند یکی از مهمترین دلایل رشد قیمت دلار تیره‌تر شدن چشم‌انداز اقتصادی است چرا که فعلا امیدی به احیای برجام نیست و تحولات پیش رو در آمریکا نیز می‌تواند بر این امر اثر بگذارد. در عین حال برخی نیز از ناامیدی نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت سخن می‌گویند . گفته می‌شود بانک مرکزی نتوانسته است تاثیر چندانی بر مهار قیمت ارز بر بازار بگذارد.گزارش‌های میدانی از بازار نشان می‌دهد بخش مهمی‌از تقاضای موجود در بازار برای خرید ارز فیزیکی یا اسکناس است چرا که در سامانه نیما عرضه همواره از تقاضا پیشی می‌گیرد.

روزه سکوت دولتمردان در برابر بی ارزش شدن پول ملی
بر اساس این گزارش، رئیس مجمع عالی واردکنندگان در خصوص تاثیر مستقیم افزایش قیمت ارز در بازار کالاهای مصرفی مردم گفت: نگاه‌های اقتصادی و تولیدکنندگان بست نشسته‌اند و فروش کالاهای تولیدی را تقریبا قطع کرده‌اند چراکه تصویر روشنی از آینده ندارند و نمی‌دانند که چه خواهد شد.علیرضا مناقبی در گفت‌وگویی در پاسخ به این پرسش که آیا نوسان‌های نرخ ارز در واردات کالاهای اساسی تاثیری می‌گذارد؟ گفت: تغییر نرخ ارز نه تنها بر روند واردات کالاهای اساسی تاثیر می‌گذارد بلکه اقتصاد کشور را بی‌ثبات می‌کند چراکه در شرایط فعلی فعالان اقتصادی ریسک خرید و فروش کالا را نمی‌پذیرند به همین دلیل بنگاه‌های اقتصادی و تولیدکنندگان بست نشسته‌اند و فروش کالاهای تولیدی را تقریبا قطع کرده‌اند چراکه تصویر روشنی از آینده ندارند و نمی‌دانند که چه خواهد شد.این فعال اقتصادی که با ایلنا گفت و گو میکرد با اشاره به نابسامانی نرخ ارز در دولت سیزدهم، گفت: در دولت‌های گذشته اگر برابری نرخ ریال با ارز عدد کوچکی تغییر می‌کرد صدای اعتراض همه اعم از مردم و فعالان اقتصادی بلند می‌شد که ارزش سرمایه‌های ملی کم شده است؛ اما نمی‌دانم چرا در یک سال و نیم گذشته که نرخ ارز حدود 30 درصد افزایش پیدا کرد صدای از کسی شنیده نمی‌شود؟ انگار که هیچ اتفاقی رخ نداده است و ما هیچ چیزی برای از دست دادن نداریم.
رئیس مجمع عالی واردکنندگان با بیان اینکه مسئولان درباره چرایی نوسان‌ نرخ ارز اظهارنظر نمی‌کنند، گفت: دلار نیمایی برای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته می‌شود به عنوان مثال ما با این ارز یک کالای اساسی مانند آرد را وارد و بعد از تبدیل آن به کالاهای نهایی مانند ماکارونی آن را صادر و این ادعا را مطرح کنیم که عدد صادرات ما افرایش پیدا کرده است اما با این کار در واقع شیره جان مردم را می‌دهیم، چراکه صادرات با قیمت پایین انجام داده‌ایم و ضربه دیگری به اقتصاد کشور وارد می‌کنیم.وی با انتقاد از شیوه فروش ارز به مردم، گفت: نمی‌دانم چه منطقی پشت این موضوع است که با هر کد ملی به مردم ارز می‌دهند؛ و از آنجایی‌که فاصله نرخ ارز در بازار آزاد زیاد شده است مردم در مقابل صرافی‌ها صف کشیدند؛ من نمی‌دانم تیم اقتصادی دولت پیش خود چه فکر کرده است آیا درباره مسائل اساسی که مردم چه باید بکنند روزه سکوت گرفته است؟مناقبی تاثیر نوسان‌های نرخ ارز بر روند فعالیت تولیدکنندگان را منفی توصیف کرد و گفت: تولیدکنندگان باید نقدینگی خود را چند برابر کنند به عنوان مثال اگر تا دیروز یک تولیدکننده کالایی را 100 تومان خریداری می‌کرد با افزایش 30 درصدی نرخ ارز باید همان کالا را امروز 130 تومان خریداری کند یعنی باید 30 درصد نقدینگی مازاد نسبت به گذشته داشته باشد پیامد این موضوع چیزی جز افزایش قیمت تمام شده کالاها نیست. تولیدکننده باید کالای تولید شده را بفروشد این در حالیست که مردم جیب‌هایشان برای خرید خالی است در حال حاضر بیش از 80 درصد مردم توانایی تامین ضروریات زندگی را دارند.
وی در پاسخ به این پرسش که شما به عنوان فعال اقتصادی چه پیشنهادی برای کنترل نوسان‌های نرخ ارز به دولت پیشنهاد می‌دهید؟ اذهان کرد: دولت باید دست لجاجت بردارد، به مردم اعتماد کند و کار آنها را به خود آنها واگذار کند. در حال حاضر اقتصاد کشور به دست عده‌ای خاص افتاده است و مردم از چرخه اقتصادی بیرون رانده شده‌اند. افرادی که امروز کار اقتصادی می‌کنند جزو مردم هستند اما در دسته بنگاه‌های اقتصادی شناسنامه‌دار نیستند و همان دولتی کار اقتصادی را دنبال می‌کنند.وی اقتصاد ایران را اقتصاد سیاسی دانست و افزود: اگر نسنجیده حرف بزنیم و ارتباط و تعامل درستی با دنیا نداشته باشیم و برای همه چوب بلند کنیم و بخواهیم فراتر از مناسبات جهانی عمل کنیم؛ نتیجه اینکه مردم گرفتار برای پیشبرد امورات زندگی با دشواری زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی ادامه داد: من نمی‌گوییم که حاکمیت همه اعتقادات و باورهایش را کنار بگذارد اما باید نحوه تعامل با دنیا را در نظر بگیرد؛ در اقتصاد چیزی غیر ممکن نیست ما چندین سال است که تحریم هستیم و برای تامین مایحتاج خود و برای دور زدن تحریم‌ها بهای اضافه پرداخت می‌کنیم و دور زدن تحریم به معنی پرداخت پول اضافه از جیب مردم است؛ تا زمانی که رانت در کشور برقرار است اوضاع اقتصادی اصلاح شدنی نیست.
رئیس مجمع عالی واردکنندگان در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید نرخ ارز همچنان رو به جلو باشد؟ گفت: این روزها قدرت تحلیل از همه گرفته شده است و نمی‌توان پیش بینی از آینده ارائه داد؛ اما این گمانه که همچنان روند افزایشی باشد مطرح و غیرمحتمل نیست اما این سخن من نباید اینگونه معنی شود که من در بوق می‌زنم که قیمت ارز بالا برود.وی بالا رفتن نرخ ارز برای صادرات را مثبت ندانست و افزود: نوسان نرخ ارز جز اینکه به تولیدکننده و آحاد مردم را گرفتار کند چه نتیجه‌ای دارد؟ نمی‌توان منافع عمومی‌را به خاطر منافع عده‌ای خاص تحت شعاع قرار بدهیم؛ همانگونه که کشور نیاز به تولید و صادرات دارد به همان میزان نیز نیازمند واردات است هیچ کشوری نمی‌تواند همه مایحتاج‌اش را خود تولید و صادر کند.این فعال اقتصادی در پایان بیان کرد: این دیدگاه که افزایش نرخ ارز باعث افزایش صادرات می‌شود از پایه غلط است مگر تا به امروز این کار را انجام شده است؟ وقتی ارز بالا برود قیمت تمام شده محصولات بالا می‌رود و با افزایش قیمت تمام شده توان صادرات تقلیل پیدا می‌کند و تولیدکننده توان تولید کالای باکیفیت که برای صادرات مقبول باشد را از دست می‌دهد اگر اقتصاد به ثبات نرسد همه متضرر می‌شوند.

رشد 289 درصدی تورم قیمت روغن در مهرماه
دولت در ابتدای سال دست به یک جراحی اقتصادی زد و با عنوان اصلاح یارانه کالاهای اساسی اقدام به حذف ارز ترجیحی کرد. همین امر باعث شد تا شاهد افزایش شدید قیمت الخصوص مواد غذایی باشیم، تا جایی که تورم ماهانه خوراکی‌ها در خرداد ماه بالغ بر ۲۵ درصد به ثبت رسید.در بین اقلام خوراکی بیشترین تورم رقم خورده در یکسال گذشته به روغن تعلق دارد. تورم نقطه به نقطه این کالا در مهر ماه امسال ۲۸۹ درصد برآورد شده، به بیان ساده تر قیمت روغن طی یکسال گذشته نزدیک به ۴ برابر شده است. علاوه بر حذف ارز ترجیحی، جنگ روسیه و اوکراین نیز از دلایل گرانی شدید این کالا در یکسال گذشته است چرا که هر دو این کشورها از تامین کنندگان اصلی دانه‌های روغنی جهان هستند. البته دو سه ماهی است که به شکل جزئی قیمت روغن کاهش میابد. برنج ایرانی دیگر کالای اساسی مهمی‌است که در یکسال گذشته با تورم نقطه ای ۱۳۸ درصدی افزایش قیمت شدیدی را تجربه کرده، این در حالیست که تورم برنج خارجی در همین بازه زمانی ۵۱ درصد براورد شده است. گوشت مرغ نیز با ثبت تورم نقطه به نقطه ۱۲۱ درصدی از جمله مواد غذایی مهمی‌است که افزایش قیمت بالایی را تجربه کرده است.
در مقابل مرغ گوشت قرمز در یکسال گذشته به نسبت تورم بالایی نداشته، تورم نقطه ای گوشت گوسفند حدود ۳۲ درصد بوده است. با توجه به قیمت بالای گوشت قرمز احتمالا سهم این کالا از سبد تقاضا خانوار کمرنگ تر شده و همین کاهش تقاضا باعث گردیده تا گوشت قرمز افزایش قیمت کمتری را به نسبت مرغ که جانشین ارزان تر ان است داشته باشد. در میان اقلام اساسی مهم که در سفره خانوار جایگاه بالایی دارند، افزایش قیمت چای خارجی پایین بوده، تورم نقطه به نقطه این کالا در مهر امسال ۲۸.۹ درصد به ثبت رسیده است.