جیانگ زمین، رئیس جمهور اسبق چین؛ گربه‌ای که خوب بلد بود موش بگیرد

جیانگ زمین، رهبر سابق چین که پس از اعتراض‌های میدان تیان‌آن‌من در سال ۱۹۸۹ به قدرت رسید، در ۹۶ سالگی درگذشت.  بر اساس بیانیه حزب کمونیست چین که توسط خبرگزاری شینهوا منتشر شد آقای جیانگ زمین روز چهارشنبه بر اثر بیماری سرطان خون درگذشت.

در این بیانیه ضمن ابراز اندوه عمیق خطاب به تمام اعضای حزب، نیروهای ارتش و مردم چین از همه گروه‌های قومی اعلام شده است که «رفیق عزیز ما، جیانگ زِمین پس از بی‌نتیجه ماندن همه درمان‌های پزشکی و بر اثر سرطان خون و از کار افتادن چند عضو بدنش درگذشت.»  

زندگی او در بیمارستانی در شانگهای به پایان رسید. شهری که سال‌ها پایگاه قدرت او بود و حالا چندروزی ‌است صحنه اعتراضات اخیر علیه دولت فعلی چین شده است.

برخی تحلیل‌گران این اعتراضات را بزرگترین مخالفت عمومی در چین از زمان تحولات سیاسی که بیش از سه دهه پیش باعث به قدرت رسیدن آقای جیانگ شد، توصیف می‌کنند.

روز چهارشنبه، در گروه‌های چت در تلگرام، یک پیام‌رسان فیلتر شده در چین که معترضان در حال تبادل پیام بودند، برخی مرگ آقای جیانگ را فرصتی برای جمع شدن برای ادای احترام رهبر سابق و ابراز خشم علیه سیاست‌های آقای شی، رهبر فعلی دانستند. 

کاربران همچنین تصویر سیاه و سفیدی از آقای جیانگ را به اشتراک گذاشتند که روی آن نوشته شده بود: «سوگواری برای مردگان، مبارزه با قرنطینه، برای مردم، برای آزادی».  

جیانگ در ۱۷ اوت ۱۹۲۶ در شهر یانگژو در استان ساحلی جیانگ سو در شرق چین به دنیا آمد. او در دوران اشغال ژاپن بزرگ شد و به‌عنوان مهندس برق فارغ التحصیل شد. در ۲۱ سالگی و در حالی که هنوز دانشجو بود به حزب کمونیست چین پیوست.

در دهه ۱۹۸۰، او وزیر صنایع الکترونیک و سپس رئیس حزب کمونیست در شانگهای شد. نقطه به قدرت رسیدن او، کشتار چهارم ژوئن ۱۹۸۹ در میدان تیان‌آن‌من بود.

کشتار میدان تیان‌آن‌من که باعث طرد شدن چین در سطح بین‌المللی شد، منجر به روشن شدن جرقه جنگ قدرت در راس حزب کمونیست چین بین افراد تندرو و اصلاح‌طلب شد و در نهایت باعث شد جیانگ زمین به جایگاهی بالا ارتقا یابد. جیانگ، چین را از انزوای بین المللی که پس از کشتار در میدان تیان آن من رخ داد، بیرون آورد.

عصر «جیانگ زمین» در چین دوران حل معمای امنیتی این کشور در شرق آسیا همزمان با عضویت این کشور در WTO (سازمان تجارت جهانی) بود.

الحاق هنگ‌کنگ و ماکائو در کنار حل تنش‌های امنیتی با جمهوری‌های تازه استقلال یافته از شوروی به‌ویژه در قبال قرقیزستان با تشکیل پیمان امنیتی شانگهای و حق میزبانی بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸ پکن از جمله اقدامات او بود.

در زمان او‌ چین با پشت سر گذاشتن آلمان و سپس ژاپن به دومین اقتصاد بزرگ پس از ایالات متحده تبدیل شد. مسیری که از زمان به قدرت رسیدن آقای شی در اواخر سال ۲۰۱۲ متوقف شده است.

یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در چین که درباره زندگی‌نامه آقای جیانگ با عنوان «او چین را تغییر داد» اظهار نظر می‌کرد، با اشاره‌ای آشکار به آقای شی نوشت: «او آن را دوباره تغییر داد».

زمانی که او در قدرت بود چین شاهد تغییر، رشد و توسعه در مقیاسی وسیع بود ولی همزمان در این مدت چین شاهد افزایش سرکوب مذهبی، فساد و تخریب محیط زیست بود.

اداره ۶۱۰ چیست؟

بنا بر گزارش دیدبان حقوق بشر، در ژوئن سال ۱۹۹۹، جیانگ زمین اداره ۶۱۰ را تأسیس کرد. این اداره که شش ده نیز نامیده می‌شود، به منظور نظارت بر سرکوب فالون‌گونگ تأسیس شد.

فالون گونگ یا همان فالون دافا، یک روش معنوی و مدیتیشن باستانی برای پاکسازی ذهن و جسم بر اساس اصول حقیقت، نیک‌خواهی و بردباری است. پس از  معرفی این روش معنوی به مردم در چین در سال  ۱۹۹۲، تعداد بی‌شماری از مردم چین و جهان جذب اصول عمیق و مزایای سلامتی آن شدند.

جیانگ زمین، رئیس وقت حزب کمونیست چین از ترس محبوبیت روزافزون فالون گونگ، یک کمپین سراسری را برای آزار و شکنجه، سرکوب و نسل‌کشی تمرین‌کنندگان این مدیتیشن باستانی آغاز کرد که تاکنون ادامه دارد.

از ۲۰ ژوئیه ۱۹۹۹ هزاران نفر از تمرین‌کنندگان روش معنوی چینی فالون‌گونگ به دستور جیانگ زمین آزار و شکنجه و به قتل رسیده‌اند.

در خارج از چین کمپین‌های متعددی در مخالفت با جنایات و نسل‌کشی صورت گرفته توسط جیانگ زمین و رهبران حزب و جرائم حزب در خصوص حقوق بشر تشکیل شده ‌است.

در سال ۲۰۰۹، دادگاه‌های آرژانتین و اسپانیا، جیانگ زمین و برخی دیگر از سران حزب کمونیست چین را عاملان این جنایات دانسته و محکوم کردند.

گفته می‌شود جیانگ زمین و حامیانش مانند ژویونگ‌کنگ، بوشیلای، لی دُنگ‌شِنگ، لوگان و زنگ کینگ‌هانگ، از طریق آزار و شکنجه تجارت اعضای بدن تمرین کنندگان فالون گونگ، قدرت و ثروت بسیار زیادی کسب کرده‌اند.

رابطه با آمریکا

آقای جیانگ حفظ روابط پایدار با ایالات متحده را برای ظهور مجدد چین حیاتی می‌دانست. این تعهد در سه بحران با ایالات متحده مورد آزمایش قرار گرفت: تنش‌های تنگه تایوان در سال‌های ۱۹۹۵-۱۹۹۶، که در آن چین موشک‌هایی را در سواحل جزیره شلیک کرد تا نسبت به استقلال آن هشدار دهد و ایالات متحده با استقرار دو گروه ناو هواپیمابر در نزدیکی تنگه تایوان به اقدام چین پاسخ داد.

بمباران سفارت چین در بلگراد توسط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در سال ۱۹۹۹، که باعث رویکرد ضد آمریکایی چین شد. 

شورش در پکن و برخورد هوایی هواپیمای جاسوسی ایالات متحده و یک جت جنگنده چینی در سال ۲۰۰۱ که منجر به کشته شدن خلبان چینی و زندانی شدن موقت خدمه آمریکایی در جزیره هاینان در جنوب چین شد.

 در هر سه مورد، آقای جیانگ در ابتدا مواضع سازش‌ناپذیری اتخاذ کرد که روابط با واشنگتن را تیره کرد. آقای جیانگ پس از مدتی وقفه، دوباره به احیا روابط با ایالات متحده پرداخت.

او  چندین بار از ایالات متحده بازدید کرد و با پیوستن به سازمان تجارت جهانی، ادغام چین با اقتصاد جهانی را عمیق‌تر کرد. دوستی با ایالات متحده به وضوح با همکاری او در «جنگ علیه تروریسم» آمریکا پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نشان داده شد.

سفر به ایران

جیانگ زمین، رئیس‌جمهور جمهوری خلق چین به دعوت سید محمد خاتمی رئیس جمهور وقت، به ایران سفر کرد. جیانگ زمین سفر خود به ایران را با بازدید از شهرهای تاریخی آغاز کرد. پیش از پرواز به تهران برای گفتگوهای سیاسی، از تخت جمشید بازدید کرد. وی سپس از آرامگاه حافظ در شیراز بازدید به‌عمل آورد. در این سفر وی گفت شکوه و عظمت ایران باستان او را تحت تاثیر قرار داده است.

دوری از سیاست

جیانگ در سال ۲۰۰۲ دوران انتقال قدرت را آغاز و  در سال ۲۰۰۳ قدرت را به هو‌ جین تائو واگذار کرد و در سپتامبر ۲۰۰۴، جیانگ از آخرین پست سیاسی اصلی خود به عنوان رئیس کمیسیون نظارت بر نیروهای مسلح چین کناره‌گیری کرد.  اما این به معنی کناره‌گیری کامل او از سیاست نبود. در پشت صحنه، او توانست نفوذ و متحدانی در تیم رهبری جانشین خود، هو جینتائو، داشته باشد.

چینی‌ها می‌گویند که آقای جیانگ سال‌ها پس از کناره‌گیری از قدرت، به لطف شبکه سیاسی‌اش – معروف به «باند شانگهای» – از مقاماتی که تحت نظارت او به پست‌های ارشد رسیدند، در پشت صحنه، قدرت داشت.

آقای جیانگ با آن عینک‌ بزرگ، رفتار خشن و سبک خاص پوشیدن شلوارش که تا بالای شکمش کشیده می‌شد،  عاشق موسیقی بود و سعی کرد رهبران خارجی از جورج دبلیو بوش تا ملکه بریتانیا را ترغیب کند تا با او آواز بخوانند.

در ملاقات با آمریکایی‌ها، او بخش‌هایی از نطق گتیسبورگ آبراهام لینکلن را به زبان انگلیسی با لهجه خواند. او یک‌بار هم پس از صرف شام با فیدل راموس، رئیس‌جمهور وقت فیلیپین آهنگ « به‌ملاطفت دوستم بدار» الویس پریسلی را اجرا کرد.

آقای جیانگ در سال‌های اخیر به ندرت در انظار عمومی ظاهر می شد. او آخرین‌بار در سال ۲۰۱۹ که در جشن‌های هفتادمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین شرکت کرده بود در تلویزیون دولتی دیده شد. 

زمانی دنگ شیائو پینگ، رئیس جمهور اسبق چین و پدر توسعه این کشور در توصیف سیاستمدار و نظام حکمرانی خوب گفته بود:  گربه باید موش بگیرد، حالا چه فرق می‌کند که سیاه باشد یا سفید؟ جیانگ زمین را شاید بتوان یکی از مصداق‌های مناسب این توصیف دانست که کارش را خوب بلد بود؛ هم در سرکوب و هم در توسعه.