۴ نکته درباره تعطیلی گشت ارشاد؛ این رفت، برگشت هم دارد؟!

دادستان کل کشور اخیرا اظهاراتی درباره سرنوشت گشت ارشاد داشت که مباحث جدی را درباره این پدیده به وجود آورد. آقای منتظری روز شنبه در پاسخ به سوال یک خبرنگار مبنی بر اینکه چرا گشت ارشاد تعطیل شد، اظهار داشت: «گشت ارشاد ربطی به قوه قضائیه ندارد و از همان جایی که در گذشته تاسیس شد از همانجا نیز تعطیل گردید. البته قوه قضائیه نظارت‌های خود را بر کنش های رفتاری در سطح جامعه ادامه می دهد.» اعلام پایان گشت ارشاد عموما با ابراز خوشنودی شهروندان در فضای مجازی مواجه شد و البته در مقابل هم عده‌ای نسبت به آن ابراز تردید کردند. در رابطه با این خبر مهم دادستان کل کشور اما می‌توان به چند نکته اشاره کرد:

۱- اولین نکته سوال برانگیز این است که چرا آقای منتظری نام نهاد ایجاد کننده گشت ارشاد را مطرح نمی‌کند؟ بالاخره یک نهاد مشخص در کشور در سال‌های گذشته اقدام به ایجاد این پدیده کرده و سال‌ها نیز بر لزوم وجود آن پافشاری شده است. اکنون دلیل عدم بیان نام این مجموعه چیست؟ طبق نظر بسیاری از ناظران گشت ارشاد مولود مصوبه ۴۲۷ سال  ۱۳۸۴ شورای عالی انقلاب فرهنگی است. مسئولان مدافع گشت ارشاد هم بارها به همین مصوبه به عنوان مستند قانونی ایجاد آن اشاره داشته اند. تناقض وقتی زیادتر می‌شود که یادآوری کنیم که حجت‌الاسلام عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنانی که روز ۱۴ آبان مطرح کرد از اساس منکر وجود مصوبه گشت ارشاد توسط این شورا شد. بنابراین سوال پیش می‌آید که منظور دادستان کل کشور از عامل ایجاد و تعطیلی گشت ارشاد کدام نهاد است و آیا این نهاد اسمی دارد یا خیر؟

۲-سوال دیگر این است که مصوبه تعطیلی گشت ارشاد چیست؟ در واقع باید مشخص شود که جزئیات آنچه آقای دادستان گفته چگونه است. یعنی مثلا آیا فقط گشت ارشاد در خیابان‌ها جمع خواهد شد یا اینکه سختگیری‌ها در ادارات و مکان‌های دیگر هم کاهش می‌یابد؟ ایا در اجرای بخش های دیگر قانون حجاب و عفاف تغییری صورت خواهد گرفت و سوالات دیگری از این دست. هم اکنون گفته می‌شود که ۳۲ دستگاه در حوزه حجاب و عفاف دارای مسئولیت هستند. در حوزه وظایف و مسئولیت های این نهادها چه تغییری ایجاد شده است؟

۳-نکته بعدی به این موضوع بر می‌گردد که آیا تعطیلی گشت ارشاد به معنای تغییر در سیاست‌های تقابلی حوزه حجاب و عفاف است؟ ما در همین روزها شاهد بودیم که یک مدیر بانک در شهر قم به دلیل دادن خدمات به یک زن بدحجاب برکنار شد. ناظران حقوقی متعددی گفتند که این برکناری کاملا غیرقانونی بوده. همچنین برخی از مسئولان و نمایندگان مجلس تاکید دارد که ترتیبی داده شود تا افراد بدحجاب از خدمات عمومی و اجتماعی محروم شوند. نسبت این دست اقدامات و تلاش‌ها با تعطیلی گشت ارشاد چیست؟ آیا قرار است گشت ارشاد تعطیل شود و فشار آن از ناحیه دیگری و توسط ابزاری متفاوت به جامعه وارد گردد؟

۴-یک مساله برجسته دیگر در این خصوص نیز دیر تصمیم گرفتن و عمل کردن برای اقداماتی است که ضرورت انجام آنها مدت‌ها بوده که نمایان شده. گشت ارشاد نه فقط سالیان درازی است که مورد اعتراض حتی بخش‌هایی از افراد متدین جامعه قرار داشت بلکه نوع رفتار آن نیز هزینه های زیادی بر روی دست کشور گذاشت. اعتراضات ماه‌های اخیر که جرقه اولیه و یکی از ریشه های اجتماعی آن نارضایتی از نوع برخورد گشت ارشاد با مردم است، اعلی‌ترین نمونه هزینه‌های بی‌فایده‌ای است که این پدیده روی دست کشور گذاشته. پدیده‌ای که می‌شد با نگاهی دقیق‌تر و منطقی‌تر به ذائقه و خواست عمومی، خیلی زودتر درباره آن تصمیم گرفت و در آن صورت نه فقط هزینه‌ای برای کشور ایجاد نمی‌شد بلکه چه بسا این اقدام در افزایش رضایت عمومی نیز تاثیر مثبتی بر جای می‌گذاشت. این خصیصه البته مخصوص مورد گشت ارشاد نیست و بسیبار عمومی‌تر از این بوده. نمونه دیگرش ورود زنان به ورزشگاه‌هاست. سال ها بابت همین یک مطالبه ساده و پیش پا افتاده هزینه‌های بزرگی به کشور تحمیل و نارضایتی‌هایی ایجاد شد و نهایتا فشار فیفا بود که درهای استادیوم‌ها را به روی زنان گشود. اتفاقی که می‌شد نه فقط بدون هزینه انجام گیرد که حتی باعث افزایش سرمایه اجتماعی حاکمیت هم بشود.