روایت بی‌خانمانی دوباره زنان آسیب دیده شوش

سمیه جاهد عطاییان

«زهرا» یکی از مددجویان به مبلغ ناچیزی خرید و فروش شد و با کمک دادستانی ۴۸ ساعت بعد پیدا می‌شود. از تمام این صحنه ها فیلم برداری شده و مستنداتش موجود است اما جای آن در مستند «هیچ کس متنطرت نیست» خالی بود. صدای کوتاه و بریده بریده گریه های یک زن که در سالن تاریک به گوش همه رسید، به خاطر دیدن تصاویر یکی از مددجوها روی پرده سینما بود که بعد از تعطیلی مرکز به دلیل مصرف نکردن دارو و رسیدگی نشدن به وضعیتش، در سرویس بهداشتی شوش فوت کرد.

پاتوق های شبانه در قاب وتصاویر سانسور نشده

سرنوشت بقیه مددجوها هم به سرنوشتی بهتر از این ختم نشد. مددجوهایی که زمانی در مرکز «سپیده» زندگی می کردند و حالا تنها تصاویری از آنها در قاب هایی از این مستند موجود و به یادگار مانده بود. مستند «هیچ کس منتظرت نیست» حقایقی از زندگی زنان دارای اعتیاد که در پاتوق های شبانه و کانال های زیر زمینی زندگی می کنند را به تصویر می کشاند. از زندگی زیر زمینی و شبانه بسیاری از زنان می گوید که نمی خواهند با اجبار از زندگی فعلی شان نجات پیدا کنند.

طرح های محکوم به شکست

«سپیده علیزاده» مدیر مرکز کاهش آسیب «نور سپیده هدایت»: «با گذشت زمان برنامه های کاهش آسیب ضعیف و کمرنگ تر شده و تمرکز سازمان بهزیستی، شهرداری و ... به سمت درمان های اجباری ترک اعتیاد رفت. یعنی اقداماتی که روی کاغذ آمده و برایش بودجه گرفته شده اما در نهایت به شهادت و تجربه افرادی که از نزدیک با این معضلات سروکار داشتند، خروجی مشخصی نداشته است. برنامه های روی کاغذ آمده توسط کارشناس با تجربه عملیاتی نمی شود. متخصصی پای کار نمی آید که به مسایل پنهان یا زوایای عمیق آشنا باشد.»

بازگشت به چرخه آسیب و اعتیاد

«علیزاده»: «با تاکید بر درمان های اجباری تنها معتادان بیشتری را به کمپ منتقل کرده و به آنها انگیزه ای برای ترک داده می شود. از آنها بعد از ترک حمایت همه جانبه نمی شود. فردی قبل از ترک اعتیاد، دندان درد داشته و بعد از پاکی هم با دندان درد ترخیص می شود. یا اگر آن فرد شناسنامه ای نداشته، برای گرفتن شناسنانه المثنی اقدام نشده و این فرد همچنان بدون کمک و داشتن هویت رها می شود و دوباره به چرخه آسیب و اعتیاد یا جرم برمی گردد.»

زنان زودتر از مردان درگیرسوء مصرف مواد مخدر می شوند

«احمد بخارایی» جامعه شناس: « بر اساس آمارهایی که  توسط مجامع بین‌المللی اعلام شده است، متوسط سالهایی که یک زن تجربه اولین مصرف را داشته و تا زمانی که به صورت دایم به مصرف کننده تبدیل می شود، 2 سال بوده و این زمان برای مردان 8 سال است، یعنی زنان مصرف کننده مواد مخدر، متاثر از عوامل مختلفی از جنبه های فردی، روانشناختی و اجتماعی، 6 سال زودتر از مردان مصرف کننده وارد گردونه و چرخه آسیب پذیری جدی حاصل از سوء مصرف مواد مخدر می شوند.»

تبعات برچسب سیاه نمایی زدن به نتایج تحقیقات اجتماعی

«بخارایی» استاد دانشگاه: «نیروها در حوزه های مختلفی مثل ستاد مبارزه با مواد مخدر، دفاتر امور اجتماعی وزارت کشور، سازمان بهزیستی، معاونت اجتماعی شهرداری و هر نهادی که مستقیم یا غیر مستقیم با مسایل زنان و به ویژه آسیب های این حوزه از جمله اعتیاد سروکار دارند، از افراد متخصص و با تجربه نیستند که شناخت همه جانبه و کاملی از معضلات داشته باشند. وقتی به نتایج تحقیقات اجتماعی جامعه شناسان و فعالان اجتماعی  که لایه های پنهان و آسیب زای یک جامعه را نشان می دهد، برچسب تشویش گری وسیاه نمایی زده می شود، شاهد خروجی مطلوبی نخواهیم بود.»

نگاه فانتزی رسانه و مدیران به آسیب های اجتماعی حوزه زنان

«مریم کثیری» روانشناس: «بعضی از آسیب ها آنقدر ریشه ای، عمیق و دلایل بنیادی و پنهانی دارد که نمی توان آنها را به دست مدیرانی که دایم تغییر می کنند، سپارد اما در کشور ما با وجود آسیب های ریشه ای، مدیران دایم در حال تغییر بوده و سلایق متعدد و متنوع در برابر آسیب ها اعمال می شود. مدیری که تجربه زیستی و نزدیکی با کارتن خواب ها و زندگی زیر زمینی نداشته باشد، در حوزه این آسیب ها تصمیمات فانتزی می گیرد.

همانطور که می بینیم رسانه ها نیز در حوزه مشکلات زنان، نگاه فانتزی دارند.»

آسیب ها در مستند حذف اما در واقعیت جامعه حذف شدنی نیستند

«محسن اسلام زاده» کارگردان و تهیه کننده مستند «هیچ کس منتظرت نیست»: فیلم، روایت، مستندهای واقعی و دردناک زیادی داشت که باید حذف یا سانسور می شد. در حالیکه این معضلات در جامعه عمیق و حذف نشدنی است. آسیب هایی که یک زن را کارتن خواب و به اعتیاد می کشاند بسیار متعدد و عمیق است. ما امیدوار بودیم تا وزارت کشور بعد از دیدن مرکز، به قولش در این زمینه که در ترمینال جنوب و مناطق جنوبی تهران، بنری برای اطلاع رسانی از وجود مرکزی (نور سپیده) برای افراد بی خانمان جانمایی کند. چرا که دختران زیادی به هر دلیلی خودشان را به بهشت دروغینی با نام تهران می رسانند و درگیر آسیب می شوند.

منبع:‌ شرق