روایتی از آمارهای جهانی؛ فاصله تخیل مدعیان تا واقعیت ایران

حال ایران خوب نیست؛ موضوعی که مردم با تمام وجود خود آن را درک می‌کنند حال آنکه با توجه به آمار مسئولان،  گویی ایرانِ آن‌ها جای دیگری است! آمارهایی که نه در ایران خریداری دارد و نه مراکز آماری در دنیا آن را تایید می‌کند. این وضعیت مسببان بسیاری دارد و نمی‌توان تنها دولت مستقر را عامل آن معرفی کرد ولی می‌توان این دولت را به لاپوشانی مصائب زیر خروارها شعارهای پوچ متهم کرد؛ شعارهایی که از همان ابتدای سردادنش مشخص بود راهی به جایی نمی‌برد و ایران را گرفتار مباحث و مصائب دردسرساز می‌کند.

برای حسرت یک زندگی معمولی

ایران سال‌هاست بخاطر ایدیولوژی غالبی که در اداره کشور وجود دارد با مسائلی روبه‌روست که گره‌هایی را در مباحث سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حتی بین‌المللی زندگی مردم ایجاد کرده است و این باعث شده مردم برای یک زندگی معمولی مانند سایر کشورهای منطقه حسرت بخورند.

زندگی معمولی در سطح کشورهای منطقه و نه کشورهای اروپایی و سطح یک دنیا بلکه همین کشورهایی مانند قطر، کویت، عمان و این روزها عربستان نیز به آن اضافه شده است. کشورهایی که شاید در سال‌های نه چندان دور مردم ایران به آن‌ها نگاه متفاوتی داشتند ولی امروز سطح مسائل اجتماعی و اقتصادی آن‌ها به گونه‌ای پیش می‌رود که مردم کشورمان مدام از پیشرفت‌شان سخن می‌گویند البته بر خلاف آن‌ها از وضعیت دوست نداشتنی در ایران نیز بیشتر حرف زده می‌شود.

از نگاه آمار

برای مثال در تازه‌ترین آمارهایی که درباره شاخص پیشرفت اجتماعی منتشر شده است، ایران از لحاظ اجتماعی از عربستان هم عقب افتاده‌ چه برسد به کویت، ترکیه و غیره! شاخص پیشرفت اجتماعی سال ۲۰۲۲، ۱۶۹ کشور را از این نظر دسته‌بندی می‌کند. سازمان Social Progress Imperative برای محاسبه امتیاز کلی برای این ۱۶۹ کشور، ۶۰ شاخص پیامد اجتماعی و زیست‌محیطی را بر اساس سطوح رتبه‌بندی که شامل معیارهایی در بهداشت، آموزش، فناوری و موارد دیگر است، ترکیب کرده است. بر اساس این رتبه‌بندی ایران در جایگاه ۱۰۲ قرار گرفته است.

از میان کشورهای همسایه، عمان، ترکیه، قطر و عربستان به ترتیب در جایگاه‌های ۸۰، ۸۸، ۹۰ و ۱۰۰ و پیش از ایران قرار گرفته‌اند. در گروه یک (۲۰ کشور برتر از نظر شاخص‌های پیشرفت اجتماعی) ۱۵ کشور اروپایی، چهار کشور آسیای شرقی و اقیانوسیه و یک کشور از آمریکای‌شمالی حضور دارند. ۱۰ کشور اول این جدول عبارت‌اند از‌: نروژ، دانمارک، فنلاند، سوئیس، ایسلند، سوئد، هلند، آلمان، ژاپن و کانادا. از این ۱۰ کشور به جز فنلاند، ایسلند، ژاپن و کانادا، بقیه‌ی کشورها در شاخص HDI (شاخص توسعه‌ انسانی) نیز در بین ۱۰ کشور برتر جهان قرار دارند. این امر نشان‌دهنده‌ رابطه‌ معنادار بین شاخص توسعه انسانی و شاخص پیشرفت اجتماعی‌ است.

کره‌ جنوبی نیز در رتبه‌ هفدهم این فهرست جای گرفته ‌است. در این گروه هیچ‌یک از کشورهای خاورمیانه و رقبای مستقیم ایران حضور ندارند و تنها ژاپن و کره‌ جنوبی به‌عنوان رقبای گذشته‌ ایران مشاهده می‌شوند که در جایگاه بسیار خوبی هستند و آمریکا نیز در رتبه‌ بیست‌ و پنجم قرار گرفته ‌است.
از همسایگان ایران، کشورهای کویت (۵۵) روسیه (۵۹) امارات متحده عربی (۶۸) عمان (۸۰) ترکیه (۸۸) قطر (۹۰) بحرین (۹۲) و عربستان سعودی (۱۰۰) بالاتر از ایران قرار دارند، در حالی‌که کشورهای آذربایجان ( ۱۰۳) عراق (۱۱۷) ترکمنستان (۱۱۸) پاکستان (۱۳۹) و افغانستان (۱۶۴) پایین‌تر از ایران ایستاده‌اند.

البته برخی کشورهایی که از ایران پایین‌تر هستند از لحاظ دارایی و ثروت‌های طبیعی بسیار فقیرتر از کشورمان هستند و چه بسا اگر آن ها این حجم از ثروت ملی را در اختیار داشتند ایران را پشت سر گذاشته و جلو می‌زدند.

از لحاظ اقتصادی نیز وضعیت غمبارتر از گذشته است، در تازه‌ترین آمار خبر رسیده در حالی که سهم کشور زلزله‌زده ترکیه از تجارت جهانی در اوج بوده و به ۲/۱ درصد رسیده است که رکوردی تاریخی به شمار می رود، سهم ایران افول داشته است! گفتنی است در این کشور روابط تجاری پویا و قدرتمند با جهان و تجارت خارجی متکی به صدور کالاهای نهایی توسط بنگاههای خصوصی منجر به صعود تاریخی تجارت خارجی شده است این درحالیست که سهم ایران از تجارت جهانی در سقوط تاریخی خود به سر می‌برد و با تمام منابع و زیرساخت‌های قابل استفاده به ۰/۲۴ درصد رسیده که پایین‌ترین میزان در تاریخ کشور است.

یک منطقه، ده‌ها تفاوت

نکته دیگری که این روزها با وجود اعتراضات کارگری می‌توان به آن اشاره کرد موضوع دستمزدهاست که اگر با عربستان مقایسه کنیم بازهم از وضع بد در ایران حکایت دارد. در عربستان سعودی، در حال حاضر حداقل دستمزد رسمی برای افراد شاغل در بخش خصوصی وجود ندارد. با این حال، بخش دولتی دارای حداقل دستمزد ۳۰۰۰ ریال سعودی معادل حدود ۸۰۰ دلار آمریکا در ماه‌است بنابراین می‌توان محاسبه کرد که یک کارگر عربستانی پنج برابر یک کارگر ایرانی دستمزد دریافت می‌کند.

گفتنی است در میان افزایش فقر در ایران، عربستان بیشترین رشد اقتصادی را نیز در منطقه ثبت کرد! نسیم، رسانه وابسته به جریان قدرت در اعترافی سخت نوشت که در سال ۲۰۲۲ بالاترین رشد اقتصادی منطقه به عربستان سعودی با رشد ۸.۷ درصدی اختصاص پیدا کرد.پس از آن، عراق و کویت با رشد ۷.۹ درصدی و مصر و امارات با رشد ۶.۶ درصدی قرار گرفتند. رشد اقتصادی ایرانی در سال ۱۴۰۱ به میزان ۲.۷ درصد تخمین زده شد.

با وجود شرایط برابر کشورهایی مانند ترکیه و عربستان با ایران از لحاظ جمعیتی، ثروت‌های طبیعی، درگیری‌های منطقه‌ای و ایدیولوژی‌های خاص نژادی و دینی سوال این جاست که چگونه کشورهای رقیب ایران در همسایگی آن می‌توانند با وجود تمام گرفتاری‌ها به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کنند ولی در ایران مدام به مردم گفته می‌شود در پیچ تاریخی و بازه حساس کنونی هستیم و باید به اقتصاد مقاومتی و صبر انقلابی متوسل بشویم؟!

آیا مسئولانی که مدعی مدیریت جهانی و منطقه‌ای هستند برای حفظ آبروی خود نیز نباید راهکارهایی را در پیش بگیرند تا آمارها و حقایق اینگونه حجاب از ادعایی مبنی بر گسترش تجارت و فروش نفت و افزایش رشد اقتصادی نکشند؟!